ಹೈದರಾಬಾದ್: ಪೂರ್ವ ಲಡಾಖ್ನ ಪ್ಯಾಂಗಾಂಗ್ ತ್ಸೋ ಸರೋವರದ ಫಿಂಗರ್ 4ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಸೈನಿಕರ ನಡುವಿನ ಮೊದಲ ದೊಡ್ಡ ಘರ್ಷಣೆ ನಡೆದು ಒಂದು ವರ್ಷ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಘಟನೆಗೆ ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಚರ್ಚೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ಇಡೀ ವಿಶ್ವವೇ ಈ ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳತ್ತ ನೋಡುವಂತಾಗಿತ್ತು. 2020ರ ಜೂನ್ 15ರ ರಾತ್ರಿ ಪೂರ್ವ ಲಡಾಖ್ನ ಗಾಲ್ವಾನ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗೆ ತೀವ್ರ ಘರ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಮಾಂಡಿಂಗ್ ಆಫೀಸರ್ (ಸಿಒ) ಸೇರಿದಂತೆ 20 ಭಾರತೀಯ ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹುತಾತ್ಮರಾಗಿದ್ದರು. ಚೀನಾ ಕಡೆ ಸುಮಾರು 40ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸೈನಿಕರು ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಚೀನಾ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಏನನ್ನೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ.
ಐದು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮಿಲಿಟರಿ ಘರ್ಷಣೆ ಇದಾಗಿದೆ. ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ಮಿಲಿಟರಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಲಹೆಗಾರರು, ರಕ್ಷಣಾ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಾಂಗ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಸಭೆ ನಡೆಸಿದರು. ಇನ್ನು ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಐದು ಅಂಶಗಳ ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರವೂ ಅಲ್ಲಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿದೆ.
ಗಾಲ್ವಾನ್ ಘರ್ಷಣೆಗೆ ಕಾರಣ: ಮೇ 5 ರಂದು ಎಲ್‌ಎಸಿ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಪ್ಯಾಂಗಾಂಗ್ ತ್ಸೊ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಸೈನಿಕರು ಘರ್ಷಣೆ ನಡೆಸಿದರು. ಚೀನಾವು ಎಲ್ಎಸಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮುಂದಾದವು. ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಎಲ್ಎಸಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಡೇರೆಗಳನ್ನು ಹಾಕುವುದು ಅವರ ಹಳೆಯ ಮಾದರಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಚೀನಿಯರು ಲಡಾಖ್‌ನಲ್ಲಿ 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಡೇರೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು.
ಭಾರತದ ಗಡಿ ಗಸ್ತು ವಿಭಾಗದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸೈನ್ಯವು 15,000 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಗಾಲ್ವಾನ್ ಕಣಿವೆಗೆ ಇಳಿದು ಅಲ್ಲಿ ಚೀನಾ ಟೆಂಟ್ ತೆಗೆಯಲು ಸೂಚಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಚೀನಾ ಸೈನಿಕರು ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ ವೇಳೆ ಈ ಗಲಭೆ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದೆ. ಬಿಹಾರ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ನ ಕರ್ನಲ್ ಬಿ.ಎಲ್.ಸಂತೋಷ್ ಬಾಬು ಸೇರಿ ಇತರ 20 ಸೈನಿಕರು ಈ ಗಲಭೆಯಲ್ಲಿ ಹುತಾತ್ಮರಾಗಿದ್ದರು.
ಮಿಲಿಟರಿ-ಮಟ್ಟದ ಮಾತುಕತೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಪಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ: ವಿವಾದಿತ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆ ಮತ್ತು ಚೈನೀಸ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಲಿಬರೇಶನ್ ಆರ್ಮಿ (ಪಿಎಲ್‌ಎ) 2020ರ ಜೂನ್ 6ರಿಂದ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ ಕಮಾಂಡರ್-ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ನಡುವೆ 11 ಸುತ್ತಿನ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆದಿವೆ. ಮಾತುಕತೆ ಸುಮಾರು 13 ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ್ದರೂ ಹನ್ನೊಂದನೇ ಸುತ್ತಿನ ಮಾತುಕತೆ ಸಫಲವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಗೊಗ್ರಾ, ಹಾಟ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್ ಮತ್ತು ಡೆಮ್‌ಚಾಕ್‌ನಲ್ಲಿನ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಚರ್ಚೆಯ ಅಂಶಗಳು ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಕಾಣಲಿಲ್ಲ.
ಮಿಲಿಟರಿ ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಏಕೈಕ ಗಮನಾರ್ಹ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂದರೆ, ಫೆಬ್ರವರಿ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾಂಗಾಂಗ್ ತ್ಸೊ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವುದು. ಎರಡೂ ಸೈನ್ಯಗಳು ಲಡಾಖ್‌ನಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಪ್ಯಾಂಗಾಂಗ್ ತ್ಸೊ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸೇನೆ ತೆರವು ಮಾತುಕತೆಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ ಕಮಾಂಡರ್‌ಗಳ ಸಭೆಗಳು ಮಿಶ್ರ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿವೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಿಲ್ಲ.
ಲಡಾಖ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಮತ್ತು ಚೈನೀಸ್ 1959 ಕ್ಲೈಮ್ ಲೈನ್: ನಿವೃತ್ತ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಎಚ್.ಎಸ್. ಪನಾಗ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಚೀನಾದ 1959 ರ ಹಕ್ಕಿನ ರೇಖೆಯ ಪ್ರಕಾರ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯು ನಿಖರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿಲ್ಲ. LAC(ವಾಸ್ತವ ಗಡಿ ರೇಖೆ) ಯಲ್ಲಿ ಚೀನಾ 1959 ಕ್ಲೈಮ್ ಲೈನ್ ಯಾವುದು ಎಂದು ಚೀನಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ, ನವೆಂಬರ್ 7, 1959 ರ ತನ್ನ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. 1959ರ ಚೀನಾದ ಹಕ್ಕು ರೇಖೆಯು 1914ರ ಸಿಮ್ಲಾ ಕನ್ವೆನ್ಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಟಿಬೆಟ್‌ನ್ನು ಭಾರತದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ರೇಖೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದೆ.
ಜುಲೈ 3, 1914 ರಿಂದ ಜನವರಿ 1959ರವರೆಗೆ ಸಿಮ್ಲಾ ಸಮಾವೇಶದ ಒಪ್ಪಂದದ ನಂತರ ಚೀನಿಯರು ಮೆಕ್ ಮೋಹನ್ ರೇಖೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಔಪಚಾರಿಕ ವಿರೋಧವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಝೌ ಎನ್ಲಾಯ್ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
1959 ರಲ್ಲಿ, ಚೀನಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಝೌ ಎನ್ಲಾಯ್ ಅವರು ಭಾರತದ ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರಿಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ಉಭಯ ದೇಶಗಳ ಪಡೆಗಳು "ಪೂರ್ವದ ಮೆಕ್ ಮೋಹನ್ ರೇಖೆಯಿಂದ 20 ಕಿ.ಮೀ ದೂರವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರರ ಕಡೆಯಿಂದ ನಿಜವಾದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು" ಎಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು.
" ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ನೆಮ್ಮದಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕುರಿತು ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ 1993ರಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸಿ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಚೀನಾದ 1959ರ ಹಕ್ಕಿನ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಪದವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಭಾರತ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತ್ತು.
ಭಾರತದಿಂದ ಕೈಲಾಸ ಶ್ರೇಣಿಯ ಆಕ್ರಮಣ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಗೆ ಕಾರಣ: ಗಾಲ್ವಾನ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಯ ನಂತರ, ಕೈಲಾಸ್ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತರವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಚೀನಾ ಸಂಬಂಧಿತ ಉನ್ನತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಚೀನಾ ಸ್ಟಡಿ ಗ್ರೂಪ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅಂತಿಮ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 29 ರಂದು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸೈನ್ಯವು ಅದೇ ದಿನ ಅಲ್ಲಿಗೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಲು ಮುಂದಾಯಿತು.
ಅದರ ನಂತರ, ಆಗಸ್ಟ್ 29-30ರ ಮಧ್ಯದ ರಾತ್ರಿ, ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯು ಕೈಲಾಸ್ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಪ್ರಮುಖ ಎತ್ತರಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯದ ಈ ಕ್ರಮವು ಸಂಘರ್ಷ ಪ್ರಾರಂಭದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪಿಎಲ್‌ಎಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದಂತಾಯಿತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಪ್ಯಾಂಗಾಂಗ್ನ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಕಾಲಮ್‌ಗಳ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿದೆ ಇಂಡೋ ಚೀನಾ ಒಪ್ಪಂದ: ಭಾರತ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವು ಒಂದು ಅಡ್ಡ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದರ ನಿರ್ದೇಶನವು ನೆರೆಯ ದೇಶವು ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿವಿಧ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿದೆಯೇ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವ ಎಸ್ ಜೈಶಂಕರ್ ಗುರುವಾರ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಗಡಿಯಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಿರತೆಯು ಹಲವಾರು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಗಡಿಯಲ್ಲಿನ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ನೆಮ್ಮದಿಗೆ ಭಂಗವಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಚೀನಾದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವ ವಾಂಗ್ ಯಿ ಮಾತನಾಡಿ, ಚೀನಾದ ಮಿಲಿಟರಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಡಾಖ್ ಪ್ರದೇಶದ ಸಮೀಪ ತನ್ನ ತರಬೇತಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ರಕ್ಷಣಾ ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಮೂಲಗಳು ಹೇಳುವಂತೆ, ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದರೂ, ಮುಂದಿನ ಹಾದಿ ಬಹಳ ಇವೆ ಎಂದರು.
