ಹೈದರಾಬಾದ್: ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಹರಡುತ್ತಿರುವ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಇಡೀ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಆದೇಶ ಪಾಲನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೂ ಅಡ್ಡಿಯುಂಟಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಉನ್ನತ ಉದ್ಯಮಗಳೆನಿಸಿರುವ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ - ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ಮಲ್ಟಿ-ಪೋರ್ಟ್ ಆಪರೇಟರ್, ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ - ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಕಂಪನಿ, ಪಿವಿಆರ್ ಸಿನೆಮಾಸ್ - ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಮುಂತಾದವು 'ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್' ಷರತ್ತು ವಿಧಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿವೆ. ಇನ್ನೂ ಇತರ ಅನೇಕ ಉದ್ದಿಮೆಗಳೂ ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.
'ಫೋರ್ಸ್ ಮಜೂರ್' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ, 'ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್' ಷರತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದವರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಬಾಡಿಗೆ ಪಾವತಿ ಮತ್ತು ಸಾಲಗಳಂತಹ ಒಪ್ಪಂದದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.
'ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್' ಎಂದರೇನು?
'ಫೋರ್ಸ್ ಮಜೂರ್' ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪದವು 'ಉನ್ನತ ಶಕ್ತಿ' ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸುವುದು ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದದ ಷರತ್ತು, ಇದು ಒಂದು ಪಕ್ಷವು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಮೀರಿದ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ ಯಾವುದನ್ನಾದರೂ ಪರಿಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
1872ರ ಭಾರತೀಯ ಗುತ್ತಿಗೆ ಕಾಯ್ದೆ,148 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಈ ಕಾಯ್ದೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ 'ಫೋರ್ಸ್ ಮಜೂರ್' ಅನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 32 ಮತ್ತು 56 ಕಾನೂನು ಪರಿಭಾಷೆಗೆ ಸೂಚ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಯುದ್ಧಗಳು, ಗಲಭೆಗಳು, ಸ್ಫೋಟಗಳು, ಮುಷ್ಕರಗಳು, ಬಂದರು ದಿಗ್ಬಂಧನಗಳು, ಸರ್ಕಾರದ ಕ್ರಮಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರವಾಹ, ಭೂಕಂಪಗಳು ಮತ್ತು ಸುನಾಮಿಗಳಂತಹ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಕೋಪಗಳು ಇಂತ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ದುರ್ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್ ಎಂದು ಸಂಭೋದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಘಟನೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ, ಕಂಪನಿಗಳು ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅಥವಾ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ತನ್ನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಸಹಜವಾಗಿ, ಫೋರ್ಸ್ ಮಜೂರ್ ಎರಡು ಉದ್ದಿಮೆ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ, ಕಂಪನಿಗಳ ನಡುವಿನ ಮೂಲ ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವಾಗಿರಬೇಕು.
ಇದು ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ?
ಒಂದು ವೇಳೆ ಅಸಾಧಾರಣ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಒಪ್ಪಂದದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದೆನಿಸಿದರೆ ಆ ಪಕ್ಷವು, ಕ್ಷೇತ್ರ ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರಬೇಕು. ಆಗ 'ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್' ಷರತ್ತನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ, ಒಪ್ಪಂದದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊತ್ತ ವಕೀಲರು ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಏನನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೆಲ್ಲವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಷರತ್ತಿನ ಘೋಷಣೆ ದುರ್ಬಲವಾದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಇತರ ಪಕ್ಷವು ಭಾವಿಸಿದರೆ, ಅದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಕೇವಲ 'ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್' ಅನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಚಾರವನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆ ಹೊಂದಿದೆ.
ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ 'ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್' ಎಂಬ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದೆಯೇ?
'ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಗಾಡ್' ಷರತ್ತುಗಳು, ಒಪ್ಪಂದಗಳು ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಪತ್ತುಗಳು, ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸರ್ಕಾರದ ಕ್ರಮಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಆಹ್ವಾನಕ್ಕೆ ಅರ್ಹವಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಅಥವಾ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತವೆ.
ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ (ಡಬ್ಲ್ಯುಹೆಚ್‌ಒ) ಕೋವಿಡ್-19 ಅನ್ನು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಹಣಕಾಸು, ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಮತ್ತು ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಏಕಾಏಕಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಖರೀದಿ ಒಪ್ಪಂದಗಳಲ್ಲಿ 'ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಪತ್ತಿ'ಗೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ, ಹೀಗಾಗಿ ಅನೇಕರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಬೇಕಾದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.
ಈಗಾಗಲೇ ಮಾರ್ಚ್ 27 ರಂದು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯವು ಟ್ವೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ 22.03.20 ರಿಂದ 14.04.20 ರ ಅವಧಿಯನ್ನು 'ಫೋರ್ಸ್ ಮೇಜೂರ್' ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇತರರಿಗೂ ಅದೇ ಕ್ರಮವನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
