ન્યૂઝ ડેસ્ક : ઉનાળાની ઋતુમાં પગમાં સોજા આવવાની સમસ્યા ઘણા લોકોમાં જોવા મળે છે. જેના કારણે પગમાં દુખાવો કે થાક જેવી સમસ્યાઓ પણ જોવા મળે છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે, શારીરિક રીતે સક્રિય રહેવાથી અને આહારને યોગ્ય રાખવાથી આ સમસ્યામાંથી રાહત મળી શકે છે. ઉનાળાની ઋતુમાં પગમાં સોજો (swelling in feet during summers) કેમ આવે છે અને તેને કેવી રીતે અટકાવવો તે વિશે વધુ જાણવા માટે ETV Bharat સુખીભવે લખનઉના ફિઝિશિયનના એમડી ડૉ. આરિફા શેખ સાથે વાત કરી છે. જાણો તેમણે શું કહ્યું...
પગ શા માટે ફૂલે છે : ડૉક્ટર આરિફા કહે છે કે, ઉનાળાની કાળઝાળ ગરમીમાં પગમાં સોજો આવવો એ સામાન્ય સમસ્યા છે. આ સમસ્યા મોટાભાગે પુખ્ત અથવા વૃદ્ધ લોકોમાં જોવા મળે છે, પરંતુ કેટલીકવાર કોઈ ખાસ રોગ અથવા સમસ્યાને કારણે તે યુવાનોમાં પણ જોવા મળે છે. તેણી સમજાવે છે કે, આપણું શરીર દરેક ઋતુમાં પોતાને અનુકૂળ થવા માટે પ્રતિક્રિયા આપે છે. એક જ હવામાનની અસર પણ તેના પર જુદી જુદી રીતે જોવા મળે છે. ખાસ કરીને જ્યારે ઉનાળાની વાત આવે છે ત્યારે આ ઋતુની અસર આપણી ચેતા અને પેશીઓ પર પણ પડે છે. જેમ કે, વધુ પડતી ગરમીને કારણે અથવા અન્ય કોઈ કારણસર શરીરમાં પાણીની ઉણપને કારણે આ ઋતુમાં આપણા શરીરની નસો ખેંચાવા લાગે છે. તે જ સમયે, આપણા શરીરની પેશીઓમાંથી પ્રવાહીને પ્રસારિત કરવાની અથવા બહાર કાઢવાની ક્ષમતા પણ ઓછી થવા લાગે છે. પરિણામે તે પ્રવાહી આપણા શરીરના નીચેના ભાગમાં એટલે કે પગમાં એકત્ર થવા લાગે છે. જેના કારણે પગમાં સોજો આવી જાય છે.
આ પણ વાંચો : કામ કરતી સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે આ સાવચેતીઓ જરૂરી
કેવી રીતે બચાવ કરવો : તેણી કહે છે કે, ઋતુ ગમે તે હોય, શારીરિક પ્રવૃત્તિ અને તંદુરસ્ત આહાર દરેક ઉંમરના વ્યક્તિ માટે જરૂરી છે, પરંતુ આ સમસ્યાથી બચવા માટે કેટલીક અન્ય વસ્તુઓ છે જેને નિયમિત દિનચર્યામાં સામેલ કરવાથી ફાયદો થઈ શકે છે. જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે.
નિયમિત કસરત જરૂરી : શારીરિક પ્રવૃત્તિ જાળવી રાખવા અને નિયમિત કસરત કરવાથી આ સમસ્યામાં ઘણી હદ સુધી રાહત મેળવી શકાય છે. ડો.આરિફા કહે છે કે, આ માટે નિયમિતપણે સખત કસરત કરવી જરૂરી નથી. હળવો યોગ, વ્યાયામ, દરરોજ 30 મિનિટ ચાલવું પણ ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. આ સિવાય સ્વિમિંગ પણ આ સમસ્યામાં ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
ઓછા મીઠાવાળો આહાર લો : આવા લોકોને આ સમસ્યા હોય તેમણે પૌષ્ટિક, સુપાચ્ય ખાસ કરીને ઓછા મીઠાવાળા આહારનું સેવન કરવું જોઈએ. આનાથી તેઓ માત્ર પગના સોજામાં જ નહીં પરંતુ પાચન, હૃદય અને અન્ય અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓમાં પણ રાહત મેળવી શકે છે. આ સિવાય તૈયાર અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, ચિપ્સ કે એવા નાસ્તા કે જેમાં મીઠાનું પ્રમાણ વધુ હોય તે પણ ટાળવું જોઈએ, કારણ કે મીઠું બળતરા વધારવાનું કામ કરે છે. આ સિવાય તમારા આહારમાં એવા ફળો અને શાકભાજીનો સમાવેશ કરો જેમાં વિટામિન B6, 5 અને કેલ્શિયમ વધુ હોય, તે શરીરમાં થતી બળતરામાં રાહત આપે છે.
આ પણ વાંચો : ઉનાળાની ઋતુમાં વધુ ઠંડુ પાણી પીવાથી વધી શકે છે સમસ્યાઓ, જાણો શું કહે વિજ્ઞાન
શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખો : ડૉ. આરિફા કહે છે કે, હાઇડ્રેટેડ રહેવું એ સારા સ્વાસ્થ્યની મુખ્ય જરૂરિયાતોમાંની એક છે. આ ઋતુમાં વ્યક્તિએ દરરોજ ઓછામાં ઓછું 900 થી 1500 મિલી પાણી પીવું જોઈએ. આ ઉપરાંત, વ્યક્તિએ આવા આહાર અથવા પીણાંના સેવનથી દૂર રહેવું જોઈએ, જે શરીરમાં નિર્જલીકરણનું કારણ બને છે, જેમ કે કેફીનયુક્ત પીણાં અને આલ્કોહોલ વગેરે...
સોજાનું ધ્યાન રાખો : જેમને આ સમસ્યા હોય તેવા લોકોએ લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવાનું ટાળવું જોઈએ. આ સિવાય જે લોકોને ઓફિસમાં લાંબા સમય સુધી બેસીને કામ કરવું પડે છે, જો શક્ય હોય તો તેમણે પોતાની ખુરશીની પાસે થોડી ઓછી ઉંચાઈવાળી સ્ટૂલ રાખવું જોઈએ, જેના પર તેઓ કામ કરતી વખતે પગ રાખી શકે. કારણ કે પગને લાંબા સમય સુધી લટકાવવાથી પણ પગમાં સોજો વધી જાય છે.
હળવી કસરતો કરો : ડૉક્ટર આરિફા જણાવે છે કે, પગમાં સોજો આવી જવાની સ્થિતિમાં પણ કોલ્ડ કોમ્પ્રેસ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આ માટે આઈસપેક અથવા ઠંડા પાણીની બોટલની મદદ લઈ શકાય છે.
આ પણ વાંચો : vegan diet and arthritis: અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, વીગન આહારનુ સેવન સંધિવાનો દુખાવો દૂર કરે છે
ડૉક્ટર પરામર્શ જરૂરી : ડૉ. આરિફા કહે છે કે, આટલી બધી સાવચેતી રાખવા છતાં પણ જો સોજો ઓછો ન થાય અથવા તો દુ:ખાવો અને તેને લગતી અન્ય સમસ્યાઓ વધવા લાગે તો તરત ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જરૂરી બની જાય છે. કારણ કે ક્યારેક પગમાં સોજો એ કોઈ ગંભીર રોગનું લક્ષણ અથવા સંકેત પણ હોઈ શકે છે. કોઈપણ રીતે, કિડનીની સમસ્યાઓ, હૃદય રોગ, લીવરની સમસ્યાઓ અને લિમ્ફેડેમા સહિતના રોગો અને સમસ્યાઓમાં પગમાં સોજો મુખ્ય લક્ષણોમાંનું એક માનવામાં આવે છે.
