નવી દિલ્હી : સુપ્રીમ કોર્ટે બુધવારે જણાવ્યું હતું કે તે 1998ના પીવી નરસિમ્હા રાવના ચૂકાદા (જેએમએમ લાંચ કેસ)ની સમીક્ષા કરવામાં આવશે. ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડી વાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની પાંચ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે આ ચૂકાદામાં જેમાં સાંસદો ધારાસભ્યોને જો તેઓ લાંચ સ્વીકારે છે અને મતદાન કરે છે કે કોઈ ચોક્કસ રીતે પ્રશ્ન પૂછે છે તો તેમને કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી હતી. ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડી વાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની પાંચ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે આ ચૂકાદાની સમીક્ષા 7 જજની બેંચ દ્વારા કરવામાં આવશે.
7 જજોની મોટી બેંચ કરશે સમીક્ષા : ન્યાયાધીશ એએસ બોપન્ના, એમએમ સુંદરેશ, જેબી પારડીવાલા અને મનોજ મિશ્રાની બનેલી બેન્ચે નોંધ્યું હતું કે રાજ્ય વિધાનસભાના સભ્યો પરિણામોના ડર વિના ગૃહના ફ્લોર પર તેમના મંતવ્યો વ્યક્ત કરવા માટે મુક્ત હોવા જોઈએ. "પ્રથમ દ્રષ્ટિએ આ તબક્કે અમારું માનવું છે કે પીવી નરસિમ્હા રાવમાં બહુમતીના દ્રષ્ટિકોણની સત્યતા 7 જજોની મોટી બેંચ દ્વારા ધ્યાનમાં લેવાવી જોઈએ."
મત આપવાના અધિકારનો ઉપયોગ : સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે " એ નોંધવું જોઈએ કે કલમ 105(2) અને કલમ 194 (2)નો હેતુ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે સંસદ અને રાજ્ય વિધાનસભાના સભ્યો ભય વિના સ્વતંત્રતાના વાતાવરણમાં તેમની ફરજો નિભાવી શકે. તેઓ જે રીતે બોલે છે અથવા હાઉસના ફ્લોર પર તેમના મત આપવાના અધિકારનો ઉપયોગ કરે છે તેના માટે જે પરિણામ આવી શકે છે.
ઉચ્ચ વિશેષાધિકારો : સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે ઉદ્દેશ્ય સ્પષ્ટપણે વિધાનસભાના સભ્યોને એવી વ્યક્તિઓ તરીકે અલગ પાડવાનો નથી કે જેઓ સામાન્ય ફોજદારી કાયદાથી સુરક્ષા સંદર્ભમાં ઉચ્ચ વિશેષાધિકારો મેળવે છે, જે દેશના સામાન્ય નાગરિકો પાસે નથી.
લાંચ લેવાના આરોપ હેઠળ કાર્યવાહી : સર્વોચ્ચ અદાલતે અવલોકન કર્યું કે પીવી નરસિમ્હા રાવના ચૂકાદા દરમિયાન, ન્યાયમૂર્તિ એસસી અગ્રવાલે નોંધ્યું હતું કે જો લાંચ લેનાર માટે કલમ 105(2) હેઠળ સુરક્ષાના સમર્થનમાં સ્વીકારવામાં આવશે, તો સભ્ય જવાબદાર રહેશે. જો તે ગૃહ સમક્ષ વિચારણા હેઠળની બાબત માટે ન બોલવા અથવા મતદાન ન કરવા માટે લાંચ સ્વીકારે તો તેના પર લાંચ લેવાના આરોપ હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે જો તે સંસદમાં બોલવા અથવા પોતાનો મત આપવા માટે લાંચ લે છે તો આવા આરોપ માટે તેને કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ મળશે.
24 વર્ષ જૂના ચુકાદાની પુનઃવિચારણા : 2019 માં તત્કાલીન CJI રંજન ગોગોઈની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે નિર્ણાયક પ્રશ્નનો ઉલ્લેખ મોટી બેંચને કર્યો હતો, જેમાં નોંધ્યું હતું કે તેમાં "વ્યાપક વિક્ષેપ" હતો અને તે "નોંધપાત્ર જાહેર મહત્વ" હતું. ત્રણ ન્યાયાધીશોની બેન્ચે તે પછી કહ્યું હતું કે તે ઝારખંડના જામા મતવિસ્તારના જેએમએમ ધારાસભ્ય સીતા સોરેન દ્વારા દાખલ કરાયેલી અપીલ પર સનસનાટીભર્યા ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (જેએમએમ) લાંચ કેસમાં તેના 24 વર્ષ જૂના ચુકાદાની પુનઃવિચારણા કરશે.
લાંચના આરોપ હેઠળ કાર્યવાહી : સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે ઉદ્દેશ્ય સ્પષ્ટપણે વિધાનસભાના સભ્યોને એવા વ્યક્તિઓ તરીકે અલગ કરવાનો નથી કે જેઓ દેશના સામાન્ય ફોજદારી કાયદાથી પ્રતિરક્ષાના સંદર્ભમાં ઉચ્ચ વિશેષાધિકારોનો આનંદ માણે છે, જે દેશના નાગરિકો પાસે નથી. સર્વોચ્ચ અદાલતે નોંધ્યું હતું કે જસ્ટિસ એસસી અગ્રવાલે પીવી નરસિમ્હા રાવ કેસમાં ચૂકાદો સંભળાવતા અવલોકન કર્યું હતું કે જો લાંચ લેનારને કલમ 105(2) હેઠળ મુક્તિના સમર્થન આપવામાં આવે તો તે સ્વીકારવું જોઈએ. . જો કોઈ સભ્ય ગૃહમાં વિચારણા હેઠળના કોઈપણ મુદ્દા પર બોલવા અથવા મતદાન ન કરવા માટે લાંચ લે છે, તો તેના પર લાંચના આરોપ હેઠળ કાર્યવાહી થઈ શકે છે.
જસ્ટિસ અગ્રવાલનો ચૂકાદો : પરંતુ જો તે સંસદમાં કોઈ ચોક્કસ રીતે બોલવા અથવા પોતાનો મત આપવા માટે લાંચ લે છે, તો તે આવા આરોપ માટે કાર્યવાહીથી મુક્ત રહેશે એમ સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું. સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે જસ્ટિસ અગ્રવાલનો ચૂકાદો જણાવે છે કે ગુનો પૈસાની સ્વીકૃતિ અથવા નાણાં સ્વીકારવાના કરાર સાથે પરિપૂર્ણ થાય છે અને તે પ્રાપ્તકર્તા દ્વારા ગેરકાયદેસર વચનના પ્રદર્શન પર આધારિત નથી.
આ પાસું ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યું નથી : વધુમાં જણાવ્યું હતું કે બહુમતીના નિર્ણયમાં આ પાસું ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યું નથી. સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે ઉપરોક્ત કારણોસર અમારું માનવું છે કે નરસિમ્હા રાવના કેસમાં બહુમતીના અભિપ્રાયની સત્યતા 7 જજોની મોટી બેંચ દ્વારા ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે.
ફોજદારી કાર્યવાહીથી મુક્તિનો દાવો : CJI ની આગેવાની હેઠળની બંધારણીય બેંચ સીતા સોરેનની યુનિયન ઓફ ઈન્ડિયા સામેની અરજી પર સુનાવણી કરી રહી હતી. જેમાં પ્રશ્ન સામેલ હતો કે શું કોઈ સાંસદ અથવા ધારાસભ્ય વિધાનસભા અથવા સંસદમાં ભાષણ કરવા અથવા મત આપવા માટે લાંચ લેવા બદલ ફોજદારી કાર્યવાહીથી મુક્તિનો દાવો કરી શકે છે.
સીતા સોરેનની અરજી : 2019 માં તત્કાલીન CJI રંજન ગોગોઈની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે એક મોટી બેંચને નિર્ણાયક પ્રશ્નનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો જેમાં નોંધ્યું હતું કે તેમાં "વ્યાપક વિક્ષેપ" છે અને "નોંધપાત્ર જાહેર મહત્વ" છે. ત્રણ ન્યાયાધીશોની બેન્ચે તે પછી કહ્યું હતું કે તે ઝારખંડના જામા મતવિસ્તારના જેએમએમ ધારાસભ્ય સીતા સોરેન દ્વારા દાખલ કરાયેલી અપીલ પર સનસનાટીભર્યા ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (જેએમએમ) લાંચ કેસમાં તેના 24 વર્ષ જૂના ચુકાદાની પુનઃવિચારણા કરશે.
ફોજદારી કાર્યવાહી સામે સંરક્ષિત : 1998માં પીવી નરસિમ્હા રાવ વિરુદ્ધ સીબીઆઈ કેસમાં પાંચ જજની બંધારણીય બેન્ચે એવું નક્કી કર્યું હતું કે સંસદસભ્યોને બંધારણ હેઠળ કોઈપણ ભાષણ અને ગૃહની અંદર પડેલા મતદાન માટે ફોજદારી કાર્યવાહી સામે સંરક્ષિત છે.
- Divorce Case: સુપ્રીમ કોર્ટે મદ્રાસ હાઇકોર્ટ દ્વારા દંપતીના છૂટાછેડા મામલે આપેલો નિર્ણય રદ કર્યો, જાણો શું છે સમગ્ર મામલો
- Supreme Court to Centre: સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્રને તમામ અનાથ બાળકો સુધી વિવિધ યોજનાના લાભો પહોંચાડવા હાકલ કરી
- Supreme Court : એડિટર્સ ગિલ્ડ ઑફ ઈન્ડિયાના પત્રકારોને રાહત, સુપ્રીમ કોર્ટે અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાને લઈને કરી મહત્વની ટિપ્પણી
