બેંગલુરુ: વિધાનસભાની ચૂંટણીના થોડા મહિનાઓ પહેલા એક મોટા નિર્ણયમાં, કર્ણાટકમાં ભાજપ સરકારે શુક્રવારે બંધારણીય સુધારાની માંગ કરીને રાજ્યમાં અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ (SC/ST) ક્વોટા વધારવાનો નિર્ણય કર્યો. Karnataka to hike SC and ST quota through Constitutional amendment
15 ટકાથી વધારીને 17 ટકા: જસ્ટિસ એચ એન નાગમોહન દાસ કમિશનના રિપોર્ટના આધારે સરકાર દ્વારા આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે, જેમાં એસસી માટે ક્વોટા 15 ટકાથી વધારીને 17 ટકા અને એસટી માટે 3 ટકાથી વધારીને 7 ટકા કરવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે. મુખ્ય પ્રધાન બસવરાજ બોમ્માઈએ કોંગ્રેસ અને જેડી(એસ)ના નેતાઓ દ્વારા હાજરી આપતા સર્વપક્ષીય બેઠકની અધ્યક્ષતા કર્યા પછી આ અસરની જાહેરાત કરી હતી.
વાજબી માંગણી: સમુદાયોની "લાંબા સમયથી ચાલતી અને વાજબી માંગણી" હતી કે આરક્ષણ વસ્તીના આધારે હોવું જોઈએ તે નોંધીને, તેમણે કહ્યું, "નાગમોહન દાસ કમિશનની ભલામણો પર આજે સર્વપક્ષીય બેઠકમાં ચર્ચા કરવામાં આવી હતી અને તેને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. તે પહેલાં અમારી પાર્ટી (BJP)માં તેની ચર્ચા કરવામાં આવી હતી જ્યાં SC/STના કલ્યાણ માટે અમારી પ્રતિબદ્ધતા જાળવી રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો."
અમલીકરણમાં વિલંબ: શનિવારે જ કેબિનેટની બેઠક બોલાવવામાં આવશે, જ્યાં આ સંબંધમાં ઔપચારિક નિર્ણય લેવામાં આવશે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું. બોમાઈ સરકાર પર SC/ST ધારાશાસ્ત્રીઓ દ્વારા કમિશનના અહેવાલને લાગુ કરવા માટે ભારે દબાણ હતું. વળી, 'વાલ્મિકી ગુરુપીઠ'ના દ્રષ્ટા પ્રસન્નાનંદ સ્વામી ST ક્વોટામાં વધારાની માગણીને લઈને ભૂખ હડતાળ પર છે. અમલીકરણમાં વિલંબને લઈને વિરોધ પક્ષો ખાસ કરીને કોંગ્રેસ સરકાર પર આકરા પ્રહારો કરી રહ્યા છે. પંચે જુલાઈ 2020માં સરકારને પોતાની ભલામણો આપી હતી.
સર્વોચ્ચ અદાલતના ચુકાદાઓ: જો કે, અનામત અંગે સર્વોચ્ચ અદાલતના કેટલાક ચુકાદાઓને પગલે, સરકારે કાયદા અને બંધારણ મુજબ ભલામણોના અમલીકરણ માટે ન્યાયમૂર્તિ સુભાષ બી આદિની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરી હતી, જેણે પણ પછીથી તેનો અહેવાલ સુપરત કર્યો હતો. બંને અહેવાલોનો અભ્યાસ કર્યા પછી, સરકાર કાયદો અને બંધારણને લગતી કોઈ પણ બાબત પર નિર્ણય લેતા પહેલા દરેકને વિશ્વાસમાં લેવા માંગતી હતી, તેથી આજે સર્વપક્ષીય બેઠક બોલાવવામાં આવી હતી, બોમાઈએ જણાવ્યું હતું.
કુલ 50 ટકા અનામત : હાલમાં, કર્ણાટક OBC માટે 32 ટકા, SC માટે 15 ટકા અને ST માટે 3 ટકા અનામત પ્રદાન કરે છે, જે કુલ 50 ટકા છે, અને કર્ણાટક સમક્ષ SC/ST ક્વોટામાં વધારો કરવાનો એકમાત્ર રસ્તો શેડ્યૂલ 9 માર્ગ દ્વારા છે. જો આરક્ષણ 50 ટકાથી વધી જાય તો અદાલતો અપવાદ લેશે, કાયદા પ્રધાન જેસી મધુસ્વામીએ જણાવ્યું હતું કે SCનો નિર્ણય છે કે રાજ્યોમાં અનામત 50 ટકાથી વધુ ન હોવી જોઈએ, પરંતુ કેટલાક રાજ્યોએ મર્યાદા વટાવી દીધી છે અને જોગવાઈ છે. ખાસ સંજોગોમાં કરવા માટે.
એસસી/એસટી ક્વોટામાં વધારો: અમે તેને અનુસૂચિ 9 હેઠળ રજૂ કરીશું, કારણ કે તેમાં ન્યાયિક પ્રતિરક્ષા છે. તમિલનાડુએ આરક્ષણ વધારીને 69 ટકા કરવા માટે અનુસૂચિ 9 હેઠળ કર્યું. અમે કેન્દ્ર સરકારને બંધારણમાં સુધારો કરવા ભલામણ કરીશું, એમ તેમણે ઉમેર્યું. એક પ્રશ્નના જવાબમાં, મંત્રીએ કહ્યું કે એસસી/એસટી ક્વોટામાં વધારો અને 50 ટકાથી વધુ કરવાથી અમુક અંશે સામાન્ય વર્ગની જગ્યામાં ઘટાડો થશે."
કર્ણાટકમાં આરક્ષણ પહેલાથી જ સીમારેખા પર છે અને 50 ટકાની અંદર ક્વોટા રિજીગ કરવું મુશ્કેલ બનશે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. "જો અમારે તે કરવું હોય તો, અમારે OBC ક્વોટામાં છ ટકાનો ઘટાડો કરવો પડશે, જેને કોઈ સહન કરશે નહીં. તેથી, 50 ટકાથી વધુ કરવા માટે, તે શેડ્યૂલ 9 દ્વારા થવું જોઈએ." વિપક્ષના નેતા અને ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન સિદ્ધારમૈયા, અન્ય ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન અને જેડી(એસ)ના નેતા એચડી કુમારસ્વામીએ પણ સર્વ પક્ષીય બેઠકમાં હાજરી આપી હતી. લગભગ છ મહિનામાં યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણીને લઈને કેટલાક લોકો આ નિર્ણયને રાજકીય દૃષ્ટિએ પણ જોઈ રહ્યા છે.
