નવી દિલ્હી: યોગ ગુરુ રામદેવનું પતંજલિ જૂથ કોવિડ-19 થી સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત શહેરોમાંના એક એવા ઈન્દોરમાં તેની આયુર્વેદિક સારવાર પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરવા માંગે છે અને આ સંદર્ભે પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. પરંતુ આ મામલે વિવાદ ઉભો થયા પછી રાજ્ય સરકારનું કહેવું છે કે આ મામલે પતંજલિને અંતિમ મંજૂરી આપવામાં આવી નથી અને દરખાસ્ત પર વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે.
જિલ્લા પ્રશાસને શનિવારે આ હકીકતને નકારી કાઢી હતી કે, તેણે કોવિડ -19 દર્દીઓ પર કોવિડ -19 દર્દીઓની પતંજલિ જૂથની કેટલીક આયુર્વેદિક દવાઓનું તબીબી રીતે પરીક્ષણ કરવાના યોગ ગુરુ રામદેવના પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી છે. જેમાં પ્રકાશિત થયેલા સમાચારને ટાંકીને ઘણા લોકોએ સોશિયલ મીડિયા પર જિલ્લા વહીવટ પર નિશાન સાધ્યું છે.
આ અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે, પતંજલિ જૂથના કોવિડ -19 દર્દીઓ પર કેટલીક આયુર્વેદિક દવાઓનું પરીક્ષણ કરવાના પ્રસ્તાવને વહીવટીતંત્ર દ્વારા મંજૂરી મળી ગઈ છે. સોશિયલ મીડિયા વપરાશકર્તાઓ કહે છે કે, દવાઓ પર દર્દીઓની તબીબી તપાસની મંજૂરી સરકારની નિયમનકારી સંસ્થાઓ આપે છે અને વહીવટીતંત્રને આવી કોઈ દરખાસ્તની મંજૂરી આપવાનો કોઈ કાયદેસર અધિકાર નથી.
આ મુદ્દે વિવાદ વધ્યા બાદ જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ મનીષસિંહે દાવો કર્યો હતો કે, તેમણે કોવિડ -19 ના દર્દીઓ પર આયુર્વેદિક દવાઓના ક્લિનિકલ ટ્રાયલની દરખાસ્તને મંજૂરી આપી નહોતી. આ સાથે જ તેના વિશે ભ્રમ ઉભો કરવાનો પ્રયત્ન કરાયો હતો.
મનીષસિંહે કહ્યું હતું કે, "એલોપથીની દવાઓ જેવી કે, આયુર્વેદિક દવાઓના દર્દીઓ પર ક્લિનિકલ ટ્રાયલ (મેડિકલ ટેસ્ટ) કરવામાં આવતા નથી. જો કે, અમે હાલમાં પતંજલિ જૂથ દ્વારા મોકલેલા પ્રસ્તાવ પર આવી કોઈ અજમાયશ માટે કોઈ ઔપચારિક મંજૂરી નથી આપી.
બીજી તરફ પતંજલિ આયુર્વેદના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર (એમડી) આચાર્ય બાલકૃષ્ણે કહ્યું, "અમે ઈન્દોરમાં કોવિડ -19 ના દર્દીઓ પર આયુર્વેદિક સારવાર પદ્ધતિનો કોઈ નવો પ્રયોગ અથવા અજમાયશ કરવા માંગતા નથી. આ રોગચાળા માટેની અમારી સૂચિત સારવાર સિસ્ટમ લાખો લોકો દ્વારા પહેલેથી જ ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી પરંપરાગત આયુર્વેદિક દવાઓ પર આધારિત છે. અમે વૈજ્ઞાનિક પુરાવા દ્વારા વૈશ્વિક સ્તરે આ સિસ્ટમની સ્થાપના કરવા માંગીએ છીએ.
બાલકૃષ્ણએ કોઈનું નામ લીધા વિના કહ્યું, અમે આ વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયાના દસ્તાવેજીકરણના તમામ નિયમોનું પાલન કરી રહ્યા છીએ. પતંજલિને લઈને ઇન્દોરમાં સર્જાયેલા વિવાદ પાછળ પપેટસ, ડ્રગ માફિયા અને મલ્ટિનેશનલ ડ્રગ મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપનીઓના તત્વોનો હાથ .જે આયુર્વેદને કોઈ પણ કિંમતે આગળ વધતા જોવા માંગતા નથી.
અધિકારીઓએ મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે, ઈન્દોરમાં કોવિડ- 19 ના દર્દીઓ પર પતંજલિની સૂચિત આયુર્વેદિક સારવાર પદ્ધતિમાં ગિલોય, અશ્વગંધા અને તુલસી જેવી પરંપરાગત હર્બલ દવાઓનો ઉપયોગ તેમજ નાકમાં ઇન્જેક્ટેડ ઔષધીય તેલનો સમાવેશ થાય છે.
તેઓએ કહ્યું હતું કે, શાસક અધિકારીઓની નજીકના કોઈને બંધન આપવા માટે, રાજ્ય સરકારે ઈન્દોરના રહેવાસીઓને ગિનિ પિગ (ઉંદરો અને ખિસકોલી જેવા પ્રાણીઓની પ્રજાતિઓ કે જેના પર ડ્રગ, રસીઓ વગેરેનું પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે) પ્રદાન કરવું પડશે.
બીજી તરફ સામાજિક કાર્યકરો તેમજ રાજ્યના મુખ્ય વિપક્ષ કોંગ્રેસના નેતાઓએ આ મામલે સવાલો ઉભા કર્યા છે. આ લોકોએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે, જિલ્લા વહીવટીતંત્રે કોવિડ -19 ના દર્દીઓ પર આયુર્વેદિક દવાઓ (ક્લિનિકલ ટ્રાયલ) ની ચકાસણી કરવા માટે પતંજલિ જૂથના પ્રસ્તાવને અનધિકૃત રીતે મંજૂરી આપી દીધી હતી અને હંગામો મચાવ્યા બાદ તેને રદ કરી દીધી હતી.
જાહેર આરોગ્ય અભિયાન મધ્યપ્રદેશએ કેન્દ્ર સરકારના આરોગ્ય અને કુટુંબ કલ્યાણ મંત્રાલય, ભારતના ડ્રગ કંટ્રોલર (ડીસીજીઆઈ), ભારતીય તબીબી સંશોધન પરિષદ (આઈસીએમઆર) અને કેન્દ્રીય આયુષ મંત્રાલયને ફરિયાદ કરી છે. જેથી કથિત વહીવટી મંજૂરીની તપાસ કરવામાં આવે.
અમૂલ્યા નિધિએ કહ્યું, મીડિયા અહેવાલોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઈન્દોરના ડિસ્ટ્રિક્ટ મેજિસ્ટ્રેટ મનીષસિંહે પ્રથમ કોવિડ -19 દર્દીઓ પર પતંજલિ જૂથની કેટલીક આયુર્વેદિક દવાઓનું પરીક્ષણ કરવાની દરખાસ્તને મંજૂરી આપી હતી. ત્યારબાદ તેને રદ કરવામાં આવ્યું હતું.
તેમણે કહ્યું કે, "આ એકદમ ખોટું છે કારણ કે દર્દીઓ પર ડ્રગ્સની ક્લિનિકલ ટ્રાયલ માટે ડીસીજીઆઈ પાસેથી મંજૂરી મેળવવા સાથે કાયદા દ્વારા અન્ય કાનૂની પ્રક્રિયાઓનું પાલન કરવું ફરજિયાત છે. જેમ ડ્રગ પરીક્ષણ માટેના કોઈપણ પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપવાનો કે રદ કરવાનો કોઈ કાનૂની અધિકાર નથી.
કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતા દિગ્વિજય સિંહે પણ ટ્વિટર પર આ મુદ્દો ઉઠાવતા કહ્યું છે કે, "રાજ્ય સરકારે ઈન્દોરના રહેવાસીઓને ગિનિ પિગ (ઉંદરો અને ખિસકોલી જેવા પ્રાણીની જાતિ કે જેના પર દવાઓ, રસીઓ વગેરેનું વૈજ્ઞાનિક રીતે પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે) ની જેમ સારવાર ન કરવી જોઈએ.
આ દરમિયાન, સરકારી મહાત્મા ગાંધી મેમોરિયલ મેડિકલ કોલેજ, ઇન્દોર ઉપરોક્ત ડીન જ્યોતિ બિંદલે રાજ્યના તબીબી શિક્ષણ વિભાગના મુખ્ય સચિવને પત્ર લખ્યો છે, જો કે આ દરખાસ્તને હજુ મંજૂરી મળી નથી.
ઉલ્લેખનીય છે કે, ઇન્દોરમાં સારવારની આડમાં ગરીબ વર્ગના દર્દીઓ પર ખાનગી કંપનીઓની દવાઓના અનૈતિક પરીક્ષણના ઘણા કેસો, 2010 અને 2013 ની વચ્ચે નોંધાયા હતા. આ પછી સરકારી મહાત્મા ગાંધી મેમોરિયલ મેડિકલ કોલેજ સહિત સરકારી તબીબી સંસ્થાઓમાં નવી દવા પરીક્ષણો પર સરકારી પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા હતા.
