ETV Bharat / state

১৯৬২ চনৰ ভাৰত-চীন যুদ্ধৰ চমু অৱলোকন

এই প্ৰতিবেদনৰ জৰিয়তে ১৯৬২ চনৰ ভাৰত-চীন যুদ্ধৰ চমু অৱলোকন উল্লেখ কৰা হ'ল...

indo-china conflict of 1962
indo-china conflict of 1962
author img

By

Published : Jun 18, 2020, 7:30 PM IST

তেজপুৰ, 18 জুনঃ ভাৰত-চীন সীমান্তত এতিয়া যুদ্ধৰ প্ৰস্তুতি ৷ গালৱান উপত্যকাত 20 গৰাকীকৈ ভাৰতীয় সেনা বাহিনীৰ জোৱানে প্ৰাণ হেৰুৱাৰ পিচত এতিয়া, মেজৰ জেনেৰেল পৰ্যায়ৰ বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছে ৷ কিন্তু কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ইতিমধ্যে হাই এলাৰ্ট ঘোষণা কৰাৰ পিচতে সষ্টম হৈ আছে সেনা বাহিনীৰ বিভিন্ন ঘাটি সমূহ ৷ সীমান্তত প্ৰেৰণ কৰা হৈছে আই টি বি পিৰ অতিৰিক্ত বাহিনী ৷ মে' মাহত ভাৰতীয় সেনা বাহিনীৰ মুখ্য সেনাধ্যক্ষ এছ এন নাৰাভানে তেজপুৰৰ চতুৰ্থ ক'ৰ্পছ পৰিদৰ্শন কৰে ৷ তাৰ লগে লগে বায়ু সেনাৰ ইষ্টাৰ্ণ কামাণ্ডৰ মুৰব্বীৰ লগতে দুয়োগৰাকী বিষয়াই তেজপুৰ বিমান ঘাটিৰ লগতে সীমান্তৰ পাদদেশ পৰিদৰ্শন কৰে ৷

১৯৬২ চনৰ ভাৰত-চীন যুদ্ধৰ চমু অৱলোকন
১৯৬২ চনৰ ভাৰত-চীন যুদ্ধৰ চমু অৱলোকন

ইয়াৰ পূৰ্বে চীনা সৈন্যই অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কেবাটাও সীমান্ত পাৰ হ'বলৈ চেষ্টা কৰিছিল । এই সমগ্ৰ ঘটনাৰ পিচতে সীমান্তত অতিৰিক্ত সেনা বাহিনী মোতায়েন কৰা হৈছিল বুলি এক উচ্চস্তৰীয় সূত্ৰৰ পৰা জানিব পৰা গৈছে ৷ কিন্তু সূত্ৰটোৱে এই সেনাৰ সময় অনুযায়ী স্থানান্তৰ হ'ব বুলিও ক'ব বিচাৰে ৷ইয়াৰ পিচত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ ছিকিমত ৮ মে'ত চীনা সৈন্যৰ লগত ভাৰতীয় সৈন্যৰ দ্বিতীয়টো হতাহতি আৰু প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীৰ সূত্ৰত প্ৰকাশ পাইছিল যে, উক্ত ঘটনাৰ পৰা ভাৰতীয় সেনাৰ 3 জন সেনা জোৱান গুৰুতৰভাৱে আহত হৈছিল ৷ তাৰ পিচতে উত্তৰাখণ্ড আৰু অৱশেষত লাডাখ গেলৱালত ১৫ জুনত শ্বহীদ হৈছিল ২৯ গৰাকী সেনা ৷ সম্পূৰ্ণ এটা মাহৰ ভিতৰতে সমগ্ৰ বিশ্বৰ দৃষ্টি ভাৰত আৰু চীনৰ সীমান্তত নিবদ্ধ হৈ পৰিল ৷

লুমলা অঞ্চলৰ পথেদি ১৯৬২ চনত চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰবেশ কৰিছিল
লুমলা অঞ্চলৰ পথেদি ১৯৬২ চনত চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰবেশ কৰিছিল

ভাৰত-চীন সীমান্ত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ টাৱাঙৰ পৰা পশ্চিম দিশত ভাৰত-তিব্বত -ভূটান সীমান্তলৈ বিস্তাৰিত হৈ আছে ৷ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ টাৱাঙৰ পৰা 42 কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত লুমলা অঞ্চলৰ পথেদি, ১৯৬২ চনত চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰবেশ কৰিছিল ৷ দুৰ্গম পথ অতিক্ৰম কৰি, তেতিয়াৰ বৃহৎ লোহাৰ সাঁকো তৈয়াৰেৰে লুমলা পৰা টাৱাং প্ৰৱেশ কৰে ৰঙা চীনৰ সৈন্যই ৷

চীনা সৈন্যই অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কেবাটাও সীমান্ত পাৰ হ'বলৈ চেষ্টা কৰিছিল
চীনা সৈন্যই অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কেবাটাও সীমান্ত পাৰ হ'বলৈ চেষ্টা কৰিছিল

১৯৬২ চনৰ ৮ ছেপ্টেম্বৰত হঠাৎ লুমলা সীমান্তত আক্ৰমণ হয় ৷ এই সীমান্তৰ দায়িত্বত আছিল তেতিয়াৰ ভাৰতীয় সেনাৰ বিগ্ৰেডিয়াৰ জে.পি ডালভি ৷ সেই সময়ত নেফাৰ দায়িত্ব থকা ভাৰতীয় সেনাৰ বিষয়া গৰাকীয়ে তেওঁৰ গ্ৰন্থ দ্য হিমালয়ান বালন্দাৰ ত উল্লেখ কৰা মতে 1958 চনৰ পৰাই চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ চেষ্টা চলাইছিল আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ভাৰত তিব্বতৰ " নাম কা চু " ত থকা অসম ৰাইফলছ বাহিনীৰ ওপৰত প্ৰায় 600 চীনা সৈন্যই আক্ৰমণ কৰে ৷ তাৰ পাচত ১৯৬২ চনৰ ৮ ছেপ্টেম্বৰত উক্ত স্থানত ব্ৰিগেডিয়াৰ মোতায়েন কৰা হৈছিল ৷

2018 চনত চীনা সৈন্যই 326 বাৰ,2017 চনত 426 বাৰ আৰু পূৰ্বে 2016 চনত 273 বাৰ সীমা উলংঘন কৰিছিল
2018 চনত চীনা সৈন্যই 326 বাৰ,2017 চনত 426 বাৰ আৰু পূৰ্বে 2016 চনত 273 বাৰ সীমা উলংঘন কৰিছিল

ব্ৰিগেদিয়াৰ ডালভি গাৱাৰ্ড ৰেজিমেণ্টৰ চতুৰ্থ বাহিনীৰ তেজপুৰৰ 4 ক'ৰ্পছৰ বিষয়া আছিল ১৯৬২ চনত ৷ এই যুদ্ধত তেওঁ ৭ মাহ চীনা সৈন্যৰ হাতত বন্দী হৈ আছিল ৷ তেওঁৰ মতে লাডাখৰ ওপৰত চীনৰ চকু তেতিয়াও আছিল আৰু লাডাখত সেনা বাহিনী মোতায়েন কৰি তেতিয়াৰ ফ্ৰণ্টিয়াৰ নেফা বৰ্তমানৰ অৰুণাচলৰ সীমান্তত আক্ৰমণৰ আৰম্ভণি কৰিছিল ৷ সেই যুদ্ধৰ নীতি বুজি নোপোৱাটো ভাৰতীয় সেনাবাহিনীৰ চূড়ান্ত ভুল ধাৰণা বুলি মন্তব্য কৰিছে তেওঁৰ গ্রন্থত (The Himalayan Blunder) ।

উল্লেখ্য যে, ইয়াৰ পূৰ্বেই 2018 চনৰ ছেপ্তেম্বৰ মাহত অৰুণাচলৰ দিবাং ভেলীত বাহৰ পাতি আছিল চীনা সৈন্যই ৷ অক্টোবৰ মাহত এই ঘটনা পোহৰলৈ আহিছিল ৷ 2019 চনৰ 22 জুলাইত পুনৰ ভাৰতৰ ভূমিত প্ৰৱেশ কৰিছিল চীনা সৈন্যই ৷ টাৱাং জিলাৰ টাচৌ গাঁৱৰ হলি জলপ্ৰপাতৰ য়াংকিয়ন সীমান্তৰে ভাৰতৰ ভূমিত প্ৰৱেশ কৰিছিল চীনা সৈন্যৰ দলটোৱে ৷ কিন্তু শেহতীয়াকৈ একেটা স্থানতে পুনৰবাৰ ভাৰতৰ ভূমিত প্ৰৱেশৰ চেষ্টা চলায় ৷ এইয়া প্ৰকৃততে কিহৰ ইংগিত বহন কৰে ? নে চীনে ৰণ নীতি সলনি কৰিব পূৰ্বৰ দৰে ? 2018 চনত চীনা সৈন্যই 326 বাৰ,2017 চনত 426 বাৰ আৰু পূৰ্বে 2016 চনত 273 বাৰ সীমা উলংঘন, সীমা ঠেলা আৰু হতাহতিৰ ঘটনা সংঘটিত কৰিছিল ৷ ভাৰতৰ সৈতে চীনৰ 4,057 কিলোমিটাৰ সীমা লাডখৰ পৰা অৰুণাচল প্ৰদেশলৈকে আগুৰি আছে ৷

অৰুণাচল প্ৰদেশত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ বাবে 8 খন অত্যাধুনিক লেণ্ডিং গ্ৰাউণ্ড নিৰ্মাণৰ সমাপ্তি কৰিছে
অৰুণাচল প্ৰদেশত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ বাবে 8 খন অত্যাধুনিক লেণ্ডিং গ্ৰাউণ্ড নিৰ্মাণৰ সমাপ্তি কৰিছে

আনহাতে অৰুণাচল প্ৰদেশত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ বাবে 8 খন অত্যাধুনিক লেণ্ডিং গ্ৰাউণ্ড নিৰ্মাণৰ সমাপ্তি কৰিছে 2019 চনত ৷ ইয়াৰ ভিতৰত বিজয়নগৰ, তুটিং, মেচুকা, য়াৰলং, পাছিঘাত,ৱালং, টাৱাং আৰু ব'মদিলা সম্পূৰ্ণ সষ্টম আৰু বায়ু সেনাই ব্যৱহাৰৰ অনুশীলন চলাই আছে ৷

লগতে পঢ়কঃ ভাৰতীয় বায়ুসেনাৰ গ্ৰুপ কামাণ্ডাৰ(অৱসৰপ্ৰাপ্ত) মহন্ত পাংগিঙৰ সৈতে ইটিভি ভাৰতৰ বিশেষ সাক্ষাৎকাৰ

তেজপুৰ, 18 জুনঃ ভাৰত-চীন সীমান্তত এতিয়া যুদ্ধৰ প্ৰস্তুতি ৷ গালৱান উপত্যকাত 20 গৰাকীকৈ ভাৰতীয় সেনা বাহিনীৰ জোৱানে প্ৰাণ হেৰুৱাৰ পিচত এতিয়া, মেজৰ জেনেৰেল পৰ্যায়ৰ বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছে ৷ কিন্তু কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ইতিমধ্যে হাই এলাৰ্ট ঘোষণা কৰাৰ পিচতে সষ্টম হৈ আছে সেনা বাহিনীৰ বিভিন্ন ঘাটি সমূহ ৷ সীমান্তত প্ৰেৰণ কৰা হৈছে আই টি বি পিৰ অতিৰিক্ত বাহিনী ৷ মে' মাহত ভাৰতীয় সেনা বাহিনীৰ মুখ্য সেনাধ্যক্ষ এছ এন নাৰাভানে তেজপুৰৰ চতুৰ্থ ক'ৰ্পছ পৰিদৰ্শন কৰে ৷ তাৰ লগে লগে বায়ু সেনাৰ ইষ্টাৰ্ণ কামাণ্ডৰ মুৰব্বীৰ লগতে দুয়োগৰাকী বিষয়াই তেজপুৰ বিমান ঘাটিৰ লগতে সীমান্তৰ পাদদেশ পৰিদৰ্শন কৰে ৷

১৯৬২ চনৰ ভাৰত-চীন যুদ্ধৰ চমু অৱলোকন
১৯৬২ চনৰ ভাৰত-চীন যুদ্ধৰ চমু অৱলোকন

ইয়াৰ পূৰ্বে চীনা সৈন্যই অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কেবাটাও সীমান্ত পাৰ হ'বলৈ চেষ্টা কৰিছিল । এই সমগ্ৰ ঘটনাৰ পিচতে সীমান্তত অতিৰিক্ত সেনা বাহিনী মোতায়েন কৰা হৈছিল বুলি এক উচ্চস্তৰীয় সূত্ৰৰ পৰা জানিব পৰা গৈছে ৷ কিন্তু সূত্ৰটোৱে এই সেনাৰ সময় অনুযায়ী স্থানান্তৰ হ'ব বুলিও ক'ব বিচাৰে ৷ইয়াৰ পিচত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ ছিকিমত ৮ মে'ত চীনা সৈন্যৰ লগত ভাৰতীয় সৈন্যৰ দ্বিতীয়টো হতাহতি আৰু প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীৰ সূত্ৰত প্ৰকাশ পাইছিল যে, উক্ত ঘটনাৰ পৰা ভাৰতীয় সেনাৰ 3 জন সেনা জোৱান গুৰুতৰভাৱে আহত হৈছিল ৷ তাৰ পিচতে উত্তৰাখণ্ড আৰু অৱশেষত লাডাখ গেলৱালত ১৫ জুনত শ্বহীদ হৈছিল ২৯ গৰাকী সেনা ৷ সম্পূৰ্ণ এটা মাহৰ ভিতৰতে সমগ্ৰ বিশ্বৰ দৃষ্টি ভাৰত আৰু চীনৰ সীমান্তত নিবদ্ধ হৈ পৰিল ৷

লুমলা অঞ্চলৰ পথেদি ১৯৬২ চনত চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰবেশ কৰিছিল
লুমলা অঞ্চলৰ পথেদি ১৯৬২ চনত চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰবেশ কৰিছিল

ভাৰত-চীন সীমান্ত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ টাৱাঙৰ পৰা পশ্চিম দিশত ভাৰত-তিব্বত -ভূটান সীমান্তলৈ বিস্তাৰিত হৈ আছে ৷ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ টাৱাঙৰ পৰা 42 কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত লুমলা অঞ্চলৰ পথেদি, ১৯৬২ চনত চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰবেশ কৰিছিল ৷ দুৰ্গম পথ অতিক্ৰম কৰি, তেতিয়াৰ বৃহৎ লোহাৰ সাঁকো তৈয়াৰেৰে লুমলা পৰা টাৱাং প্ৰৱেশ কৰে ৰঙা চীনৰ সৈন্যই ৷

চীনা সৈন্যই অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কেবাটাও সীমান্ত পাৰ হ'বলৈ চেষ্টা কৰিছিল
চীনা সৈন্যই অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কেবাটাও সীমান্ত পাৰ হ'বলৈ চেষ্টা কৰিছিল

১৯৬২ চনৰ ৮ ছেপ্টেম্বৰত হঠাৎ লুমলা সীমান্তত আক্ৰমণ হয় ৷ এই সীমান্তৰ দায়িত্বত আছিল তেতিয়াৰ ভাৰতীয় সেনাৰ বিগ্ৰেডিয়াৰ জে.পি ডালভি ৷ সেই সময়ত নেফাৰ দায়িত্ব থকা ভাৰতীয় সেনাৰ বিষয়া গৰাকীয়ে তেওঁৰ গ্ৰন্থ দ্য হিমালয়ান বালন্দাৰ ত উল্লেখ কৰা মতে 1958 চনৰ পৰাই চীনা সৈন্যই ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ চেষ্টা চলাইছিল আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ভাৰত তিব্বতৰ " নাম কা চু " ত থকা অসম ৰাইফলছ বাহিনীৰ ওপৰত প্ৰায় 600 চীনা সৈন্যই আক্ৰমণ কৰে ৷ তাৰ পাচত ১৯৬২ চনৰ ৮ ছেপ্টেম্বৰত উক্ত স্থানত ব্ৰিগেডিয়াৰ মোতায়েন কৰা হৈছিল ৷

2018 চনত চীনা সৈন্যই 326 বাৰ,2017 চনত 426 বাৰ আৰু পূৰ্বে 2016 চনত 273 বাৰ সীমা উলংঘন কৰিছিল
2018 চনত চীনা সৈন্যই 326 বাৰ,2017 চনত 426 বাৰ আৰু পূৰ্বে 2016 চনত 273 বাৰ সীমা উলংঘন কৰিছিল

ব্ৰিগেদিয়াৰ ডালভি গাৱাৰ্ড ৰেজিমেণ্টৰ চতুৰ্থ বাহিনীৰ তেজপুৰৰ 4 ক'ৰ্পছৰ বিষয়া আছিল ১৯৬২ চনত ৷ এই যুদ্ধত তেওঁ ৭ মাহ চীনা সৈন্যৰ হাতত বন্দী হৈ আছিল ৷ তেওঁৰ মতে লাডাখৰ ওপৰত চীনৰ চকু তেতিয়াও আছিল আৰু লাডাখত সেনা বাহিনী মোতায়েন কৰি তেতিয়াৰ ফ্ৰণ্টিয়াৰ নেফা বৰ্তমানৰ অৰুণাচলৰ সীমান্তত আক্ৰমণৰ আৰম্ভণি কৰিছিল ৷ সেই যুদ্ধৰ নীতি বুজি নোপোৱাটো ভাৰতীয় সেনাবাহিনীৰ চূড়ান্ত ভুল ধাৰণা বুলি মন্তব্য কৰিছে তেওঁৰ গ্রন্থত (The Himalayan Blunder) ।

উল্লেখ্য যে, ইয়াৰ পূৰ্বেই 2018 চনৰ ছেপ্তেম্বৰ মাহত অৰুণাচলৰ দিবাং ভেলীত বাহৰ পাতি আছিল চীনা সৈন্যই ৷ অক্টোবৰ মাহত এই ঘটনা পোহৰলৈ আহিছিল ৷ 2019 চনৰ 22 জুলাইত পুনৰ ভাৰতৰ ভূমিত প্ৰৱেশ কৰিছিল চীনা সৈন্যই ৷ টাৱাং জিলাৰ টাচৌ গাঁৱৰ হলি জলপ্ৰপাতৰ য়াংকিয়ন সীমান্তৰে ভাৰতৰ ভূমিত প্ৰৱেশ কৰিছিল চীনা সৈন্যৰ দলটোৱে ৷ কিন্তু শেহতীয়াকৈ একেটা স্থানতে পুনৰবাৰ ভাৰতৰ ভূমিত প্ৰৱেশৰ চেষ্টা চলায় ৷ এইয়া প্ৰকৃততে কিহৰ ইংগিত বহন কৰে ? নে চীনে ৰণ নীতি সলনি কৰিব পূৰ্বৰ দৰে ? 2018 চনত চীনা সৈন্যই 326 বাৰ,2017 চনত 426 বাৰ আৰু পূৰ্বে 2016 চনত 273 বাৰ সীমা উলংঘন, সীমা ঠেলা আৰু হতাহতিৰ ঘটনা সংঘটিত কৰিছিল ৷ ভাৰতৰ সৈতে চীনৰ 4,057 কিলোমিটাৰ সীমা লাডখৰ পৰা অৰুণাচল প্ৰদেশলৈকে আগুৰি আছে ৷

অৰুণাচল প্ৰদেশত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ বাবে 8 খন অত্যাধুনিক লেণ্ডিং গ্ৰাউণ্ড নিৰ্মাণৰ সমাপ্তি কৰিছে
অৰুণাচল প্ৰদেশত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ বাবে 8 খন অত্যাধুনিক লেণ্ডিং গ্ৰাউণ্ড নিৰ্মাণৰ সমাপ্তি কৰিছে

আনহাতে অৰুণাচল প্ৰদেশত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ বাবে 8 খন অত্যাধুনিক লেণ্ডিং গ্ৰাউণ্ড নিৰ্মাণৰ সমাপ্তি কৰিছে 2019 চনত ৷ ইয়াৰ ভিতৰত বিজয়নগৰ, তুটিং, মেচুকা, য়াৰলং, পাছিঘাত,ৱালং, টাৱাং আৰু ব'মদিলা সম্পূৰ্ণ সষ্টম আৰু বায়ু সেনাই ব্যৱহাৰৰ অনুশীলন চলাই আছে ৷

লগতে পঢ়কঃ ভাৰতীয় বায়ুসেনাৰ গ্ৰুপ কামাণ্ডাৰ(অৱসৰপ্ৰাপ্ত) মহন্ত পাংগিঙৰ সৈতে ইটিভি ভাৰতৰ বিশেষ সাক্ষাৎকাৰ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.