নিউজ ডেক্স, 13 ডিচেম্বৰঃ নাগৰিকত্ব সংশোধনী বিধেয়কৰ বিৰুদ্ধে অসম তথা উত্তৰ পূবত হৈ থকা হিংসাত্মক প্ৰতিবাদৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী চীনজো অবেৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ স্থান পৰিৰ্বতন হ'ব পাৰে ৷ 15 আৰু 16 ডিচেম্বৰত গুৱাহাটীত অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে ভাৰত - জাপান সন্মিলন ৷ লগতে এই ভ্ৰমণ সূচীতে 17 ডিচেম্বৰত জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী গৰাকীয়ে মণিপুৰৰ ৰাজধানী ইম্ফলত থকা যুদ্ধ সমাধি ক্ষেত্ৰ পৰিদৰ্শন কৰাৰ কথাও আছিল ৷ যোৱা সপ্তাহত MEA ৰ অধ্যক্ষ ৰাভিশ কুমাৰে সন্মিলনৰ তাৰিখ নিৰ্ধাৰণ কৰিছিল যদিও গুৱাহাটীক সন্মিলনৰ আনুষ্ঠানিক স্থান বুলি মন্তব্য কৰাৰ পৰা বিৰত আছিল ৷ অসমত শীৰ্ষ দুই নেতাৰ উপস্থিতিত হ'ব লগীয়া এই সন্মিলনৰ বাবে প্ৰস্তুতি প্ৰায় তুংগত কৰি তোলা হৈছে ৷ এই সন্মিলনৰ জৰিয়তে ভাৰতে পূবলৈ চোৱা নীতিক গুৰুত্ব দিয়াৰ উপৰিও উত্তৰ পূবত জাপানৰ বিনিয়োগ বৃদ্ধিৰ ওপৰতো গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা হ'ব ৷ বিশেষ সূত্ৰৰ মতে , এই ভ্ৰমণ সূচীতে দুই দেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান পৰিদৰ্শনৰ কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে ৷ কিন্তু সম্প্ৰতি ৰাজ্য খনত সেনা বাহিনী নিয়োগ কৰি সান্ধ্য আইন জাৰি কৰিবলগীয়া হোৱা বাবে নতুন দিল্লীয়ে এই কাৰ্যসূচী শীঘ্ৰে বাতিল কৰিব পাৰে ৷
এই ভ্ৰমণসূচীৰ স্থান পৰিবৰ্তনৰ ক্ষেত্ৰত পুনৰ চিন্তা কৰাৰ বিষয়ে সংবাদ মাধ্যমৰ আগত কেন্দ্ৰীয় বৈদেশিক মন্ত্ৰণালয়ে বৰ্তমানলৈকে কোনো ধৰণৰ মন্তব্য আগবঢ়োৱা নাই ৷ ইয়াৰ বিপৰীতে নতুন দিল্লীত থকা জাপানৰ ৰাষ্ট্ৰদূতে সমগ্ৰ পৰিস্থিতি নীৰিক্ষণ কৰি থকা হৈছে বুলি জানিবলৈ দিছে ৷
বিগত বৰ্ষৰ নৱেম্বৰ মাহত বেংককত অনুষ্ঠিত হোৱা আছিয়ান সন্মিলনত এই দুয়ো খন দেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে মিলিত হৈছিল ৷ যোৱা সপ্তাহত দুয়োখন দেশৰ বৈদেশিক আৰু প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰীৰ মাজত হোৱা সন্মিলনত দুয়োখন দেশৰ পাৰস্পৰিক সহযোগিতাই বিশেষ অগ্ৰগতি লাভ কৰিছিল ৷ এই সন্মিলনতে ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা বাহিনী আৰু জাপানৰ আত্ম প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীৰ বিষয়টোত দুয়ো দেশে কিছু গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল ৷
ভাৰত - জাপান আলোচনাৰ গুৰুত্ব সন্দৰ্ভত জ্যেষ্ঠ সাংবাদিক স্মিতা শৰ্মা আৰু ভাৰতৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰদূত ৰাকেশ হূদৰ মাজত হোৱা সাক্ষাৎকাৰ -
প্ৰশ্নঃ ভাৰত - জাপান সন্মিলন গুৱাহাটীত অনুষ্ঠিত কৰাটো কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ ?
উত্তৰঃ প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে কূটনৈতিক কৌশলৰ বাবেই নিশ্চয় এই সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিছে ৷ প্ৰথমবাৰৰ বাবে চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ভাৰতলৈ আহোতে গুজৰাট আৰু সৱৰমতী ভ্ৰমণ কৰিছিল ৷ দ্বিতীয়বাৰ তামিলনাডুত অনুষ্ঠিত হৈছিল সন্মিলন ৷ আনহাতে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে পূৰ্বে বাৰানাসীত জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী অৱেক আদৰণি জনাইছিল ৷ তেওঁ দিল্লীৰ বাহিৰত থকাটো পছন্দ কৰিছিল , কাৰণ ৰাজধানী দিল্লীৰ পৰিৱেশ প্ৰদূষিত ৷ সেয়ে মোদীয়ে ব্যক্তিগতভাৱে কূটনৈতিক পদ্ধতি অৱলম্বন কৰিছে ৷
প্ৰশ্নঃ ভাৰতৰ পূবলৈ চোৱা নীতি আৰু জাপানৰ ইণ্ডো - প্ৰশান্ত সাগৰীয় কৌশলক আপুনি কি বুলি ভাৱে ?
উত্তৰঃ দুয়োখন দেশৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰীৰ সৈতে প্ৰথমে 2+2 আলোচনা হৈছিল ৷ এইটো কেবিনেট পৰ্যায়লৈকে অগ্ৰগতি লাভ কৰিছিল ৷ পূৰ্বে দুয়োখন দেশৰ মাজত যৌথ অনুশীলন কেৱল নৌ বাহিনীতে সীমাবদ্ধ আছিল , কিন্তু এতিয়া আমি সেনাবাহিনী আৰু বায়ু সেনা বাহিনীৰ ওপৰতো গুৰুত্ব প্ৰদান কৰিছো ৷ জাপানৰ আভ্যন্তৰীণ আইনে প্ৰতিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত কিছু কাৰ্যক্ৰমণিকাৰ ওপৰত নিষেধ্বজ্ঞা আৰোপ কৰিছে যদিও এই ক্ষেত্ৰত কিছু শিথিলতা আনিব পৰাৰ সম্ভাৱনীয়তা আমি বিচাৰি আছো ৷ ইয়াৰোপৰি প্ৰতিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত গৱেষণা আৰু উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পৰ বাবেও যৌথ অনুশীলনৰ সম্ভাৱনীয়তা আছে ৷ আমি উভয়ে বায়ু বিমান USA2 ক্ৰয় কৰাৰ কথা চিন্তা কৰিছো ৷ ভাৰতৰ সহযোগিতাত পূবলৈ চোৱা নীতিৰ যোগেদি জাপানে উদাৰ আৰু মুক্ত ইণ্ডো - প্ৰশান্ত সাগৰীয় অঞ্চল গঢ়ি তোলাৰ ওপৰত গুৰুত্ব প্ৰদান কৰিছে ৷
প্ৰশ্নঃ ACSA সমাপ্ত হোৱাৰ পাছত ভাৰতীয় নৌ সেনা বাহিনীয়ে জাপানৰ কিছু অংশত প্ৰৱেশৰ অনুমতি পাব , একে সময়তে জাপানৰ নিজা প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীয়েও ভাৰতৰ অনুমতি সাপেক্ষে ভাৰত মহাসাগৰত থকা আন্দামান নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জত প্ৰৱেশ কৰিব পাৰিব ৷ এই চুক্তিক কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ ?
উত্তৰঃ জাপানৰ জাহাজ বা বাণিজ্যিক সামগ্ৰী পৰিবাহী জাহাজ ভাৰত মহাসাগৰৰ জলভাগত চলাচল কৰাৰ ক্ষেত্ৰত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক জলচুক্তিৰ প্ৰয়োজন ৷ যদি জাপানে ভাৰত মহাসাগৰত চলাচল কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অনুমতি পালে ভাৰতেও জাপানৰ পূব সাগৰীয় অঞ্চলত প্ৰৱেশৰ অনুমতি পাব ৷ ভাৰতৰ ইতিমধ্যে আমেৰিকা , ফ্ৰান্স আদি দেশৰ লগত এনে ধৰণৰ চুক্তি আছে ৷
প্ৰশ্নঃ ভাৰতে জাপানৰ পৰা Amphibious উৰাজাহাজ ক্ৰয় কৰাৰ কথা কৈছে ৷ বিশ্ব যুদ্ধৰ পাছত পাৰমাণৱিক নীতিৰ ক্ষেত্ৰত জাপানে নিজ ইচ্ছাৰে এনেধৰণৰ আভ্যন্তৰীণ পৰিবৰ্তন কৰাটো কিমান প্ৰয়োজন ?
উত্তৰঃ এইটো জাপানৰ বাবে এটা দীৰ্ঘদিনীয়া আভ্যন্তৰীণ বিষয় ৷ সাগৰীয় নীতিৰ ক্ষেত্ৰত জাপান বৰ্তমান যথেষ্ট শক্তিশালী ৷ কিন্তু মই ভাৱো জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী চীনজো অৱেই সম্ভৱত অনুভৱ কৰিছে যে, 1945 চনৰ পৰা জাপানক সাগৰীয় নীতি সমূহৰ ক্ষেত্ৰত পুনৰ বিবেচনা কৰাৰ প্ৰয়োজন আছে ৷ আমেৰিকাই জাপানৰ ওপৰত দখলীকৰণ আৰু আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল ৷ সেই সময়ৰ পৰাই জাপানৰ সাগৰীয় নীতি আৰু প্ৰতিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো আমেৰিকাৰ বিশেষ ভূমিকা আছে ৷ একে সময়তে জাপানেও আমেৰিকাৰ প্ৰতিৰক্ষা ছাতিৰ তলত থাকি ইতিমধ্যে মিলি গৈছে ৷ কিন্তু আজি আমেৰিকাক এই প্ৰতিৰক্ষা ছাতিৰ বাবে মিত্ৰ দেশ সমূহে বিভিন্ন প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে ৷ সেয়ে প্ৰধানমন্ত্ৰী অৱেই এই সকলো দিশক অতি সূক্ষ্মভাৱে পৰ্যালোচনা কৰিছে ৷
প্ৰশ্নঃ চীনৰ বৰ্ধিত শক্তিৰ বিপৰীতে ভাৰত আৰু জাপানে শক্তিশালীভাৱে থিয় দিব পাৰিছেনে ?
উত্তৰঃ ভাৰত আৰু জাপান দুয়ো খন দেশৰ বাবে চীন হৈছে শক্তিশালী বাণিজ্যিক মিত্ৰ ৷ অন্য দেশৰ তুলনাত চীনত জাপানৰ প্ৰত্যক্ষ বৈদেশিক বিনিয়োগৰ পৰিমাণ বেছি ৷ চীনত বিনিয়োগ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত জাপানে হৈছে প্ৰথম দেশ যিয়ে 1980 চনৰ পৰাই বিনিয়োগ কৰা আৰম্ভ কৰিছে ৷ ইয়াৰ পাছতহে দক্ষিণ কোৰিয়া আৰু তাৰ পাছত আমেৰিকাই বিনিয়োগৰ বাবে আগবাঢ়ি গৈছে ৷ সেয়ে জাপানে হওঁক বা ভাৰতে হওঁক কোনোৱে চীনৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশক অগ্ৰাহ্য কৰিব নোৱাৰে ৷ একে সময়তে চীন আৰু জাপানৰ মাজত সাগৰীয় সীমাৰ ক্ষেত্ৰতো সমস্যা আছে যিটোৰ সমাধান বৰ্তমানলৈকে হোৱা নাই ৷ আনহাতে ভাৰতৰো চীনৰ সৈতে সীমাবিবাদ আছে ৷ লগতে পাকিস্তানৰ সৈতে চীনৰ পাৰমাণৱিক সহযোগিতাও ভাৰতৰ বাবে এটা উদিগ্ন বিষয় ৷ চীনৰ কিছু কাৰ্যই ভাৰত আৰু জাপানৰ প্ৰতিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো ভাবুকিৰ সৃষ্টি কৰে ৷ সেয়ে আমি একেলগে কিদৰে আগবঢ়িব পাৰি আৰু কেনে ধৰণৰ ৰাজনৈতিভাৱে কি পদক্ষেপ ল'ব পাৰি সেয়া চিন্তা কৰাটো প্ৰয়োজন ৷ কিন্তু এই মিত্ৰতা প্ৰতিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত নহ'ব , কিয়নো জাপানৰ প্ৰতিৰক্ষা বিষয়টো নিয়ন্ত্ৰণ কৰে আমেৰিকাই ৷
লগতে পঢ়ক , জাপানৰ প্ৰধান মন্ত্ৰীৰ ভাৰত ভ্ৰমণ বাতিল
