ETV Bharat / technology

বৃহৎ সফলতা: ভাৰতৰ প্ৰথমটো হাইব্ৰিড পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য ৰকেট ৰুমী-1 উৎক্ষেপণ - RHUMI 1 launched in Chennai

Reusable Hybrid Rocket Rhumi 1: মহাকাশ ক্ষেত্ৰত ভাৰতে লাভ কৰিলে এক বৃহৎ সফলতা । দেশৰ প্ৰথমটো হাইব্ৰিড পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য ৰকেট ৰুমী-1 সফলতাৰে উৎক্ষেপণ কৰা হয় । এতিয়া একেটা ৰকেট একাধিকবাৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায় আৰু বহু কম খৰচত উপগ্ৰহ উৎক্ষেপণ কৰিব পৰা যায় ।

Chennai
ৰকেট ৰুমী-১ সফলতাৰে উৎক্ষেপণ (ETV Bharat)
author img

By ETV Bharat Tech Team

Published : Aug 24, 2024, 6:18 PM IST

নিউজ ডেস্ক, 24 আগষ্ট: ভাৰতীয় মহাকাশ ক্ষেত্ৰই শনিবাৰে ৰুমী-1 উৎক্ষেপণ কৰি এক বৃহৎ সাফল্য লাভ কৰে । ৰুমি-1 হৈছে দেশৰ প্ৰথমটো হাইড্ৰ’লিক ভ্ৰাম্যমান উৎক্ষেপন ব্যৱস্থা । তামিলনাডুস্থিত ষ্টাৰ্টআপ স্পেচ জ’ন ইণ্ডিয়াই মাৰ্টিন গ্ৰুপৰ সহযোগত নিৰ্মাণ কৰা এই ৰকেটটো চেন্নাইৰ থিৰুবিদান্ধাইৰ পৰা উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল ইয়াৰ জৰিয়তে ৰকেটৰ তলৰ অংশটো পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায় । ৰুমি-1 ৰকেটে তিনিটা কিউব উপগ্ৰহ কক্ষপথলৈ প্ৰেৰণ কৰি মাত্ৰ 7 মিনিটতে নিৰাপদে মাটিলৈ উভতি আহি ইতিহাস সৃষ্টি কৰে ।

ৰকেট পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্যতাৰ অৰ্থ কি

ইয়াৰ জৰিয়তে মহাকাশ কোম্পানীসমূহে ৰকেটৰ আটাইতকৈ দামী অংশসমূহ পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে । পৰৱৰ্তী সময়ত মিছনটো আৰম্ভ কৰিবলৈ ৰকেটৰ ওপৰৰ অংশটোহে প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব, তলৰ অংশটো বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ কৰি থাকিব পাৰিব আৰু ইয়াৰ ফলত ধন ৰাহি হ’ব । ইয়াৰ বাবেই ডাইৰেক্ট টু ডিভাইচ চেটেলাইট সংযোগৰ দৰে নতুন সেৱাই বিস্তাৰ লাভ কৰিব ।

ভাৰতৰ প্ৰথমটো হাইব্ৰিড ৰকেট 2023 চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল । ৰুমি মিছনৰ জৰিয়তে আমি 500 কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত মহাকাশৰ উচ্চতাত উপগ্ৰহ প্ৰেৰণ কৰিব পাৰো ।

ইয়াৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহৰ ভিতৰত আছে নিৰ্দিষ্ট কোণত কাম কৰাৰ সুবিধা । ই শূন্য ডিগ্ৰীৰ পৰা 120 ডিগ্ৰীলৈকে কাম কৰিব পাৰে । এই বৈশিষ্ট্যৰ বাবে উপগ্ৰহটোৰ নিখুঁত ট্ৰেজেক্টৰী নিয়ন্ত্ৰণ সম্ভৱ ।

এই ৰকেটটোত তিনিটা কিউব উপগ্ৰহ আছিল, যিবোৰ মহাজাগতিক বিকিৰণৰ তীব্ৰতা, UV বিকিৰণৰ তীব্ৰতা, বায়ুৰ গুণাগুণ আৰু বহুতকে ধৰি বায়ুমণ্ডলৰ অৱস্থাৰ তথ্য নিৰীক্ষণ আৰু সংগ্ৰহৰ বাবে ডিজাইন কৰা হৈছিল । ৰকেটটোত 50 টা ভিন্ন পিকো উপগ্ৰহও নিয়োগ কৰা হৈছিল, প্ৰত্যেকটোৱেই বায়ুমণ্ডলৰ পৰিস্থিতিৰ বিভিন্ন দিশ যেনে কম্পন, এক্সিলেৰ’মিটাৰ ৰিডিং, উচ্চতা, অ’জনৰ মাত্ৰা, বিষাক্ত পদাৰ্থ আৰু আঁহৰ প্ৰাকৃতিক আৰু কৃত্ৰিম আণৱিক বান্ধোন অধ্যয়নৰ বাবে উৎসৰ্গিত আছিল । ইয়াৰ দ্বাৰা পৰিৱেশ গতিশীলতাৰ বিষয়ে আমাৰ বুজাবুজি বৃদ্ধি কৰাত সহায়ক হ’ব ।

3.5 মিটাৰ উচ্চতাৰ এই ৰকেটটো শনিবাৰৰ পুৱা প্ৰায় 7.25 বজাত উৎক্ষেপণ কৰা হয় ।

মূলতঃ শব্দযুক্ত ৰকেট হিচাপে ডিজাইন কৰা এইটোৱে প্ৰায় 35 কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত উচ্চতা লাভ কৰিছিল । উৎক্ষেপণৰ পাচত উৎক্ষেপণকাৰী দলটোৱে ৰকেটটো উদ্ধাৰ কৰিবলৈ উক্ত ঠাইতে আছিল ৷ যিহেতু ৰকেটটো পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য ।

প্ৰচণ্ড বতাহ আৰু ধুমুহাৰ বাবে উপকূলৰ ওচৰত থকা ভ্ৰাম্যমাণ উৎক্ষেপণ পেড ব্যৱহাৰ কৰি পৰিকল্পিত 89 ডিগ্ৰীৰ পৰিৱৰ্তে 70 ডিগ্ৰী হেলনীয়া অৱস্থাত ৰকেটটো উৎক্ষেপণ কৰা হয় ।

ইছৰো চেটেলাইট চেণ্টাৰ (আই এছ এ চি)ৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালক তথা ভাৰতৰ মুন মিছন ‘চন্দ্ৰযান’ৰ প্ৰকল্প সঞ্চালক মাইলস্বামী ৰ নিৰ্দেশনাত মিছন RHUMI 2024 ৰ নেতৃত্বত আছে স্পেচ জ’ন ইণ্ডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আনন্দ মেগালিংগাম ।

আন্নাদুৰাইয়ে এই সন্দৰ্ভত কয়, "মিছন ৰুমিৰ ওপৰত কাম কৰাটো এক অবিশ্বাস্য যাত্ৰা আৰু ই নতুন মানদণ্ড নিৰ্ধাৰণ কৰা দেখি মই গৌৰৱান্বিত হৈছো । এই অভিযানে কেৱল প্ৰযুক্তিগত ক্ষেত্ৰত নহয়, প্ৰেৰণা হিচাপেও পৰৱৰ্তী সময়ত ই কাম কৰিব । এই উল্লেখযোগ্য কৃতিত্ব অৰ্জন কৰাৰ লগতে ভাৰতক মহাকাশৰ নতুন উচ্চতালৈ লৈ যোৱাৰ বাবে ইয়াৰ সৈতে জড়িত সকলোলৈ মোৰ আন্তৰিক অভিনন্দন ।"

লগতে পঢ়ক: JUICE মিছনৰ অংশীদাৰ হ’ব ভাৰত : ‘ভাৰতৰ চন্দ্ৰ মানৱ’ মাইলস্বামী আন্নাদুৰাই - JUICE Mission

চন্দ্ৰ হ’ব পাৰে পৃথিৱীৰ বাহিৰৰ নতুন বসতিস্থল : ইছৰোৰ বিজ্ঞানী - National Space Day 2024

২০৪০ চনৰ ভিতৰত চন্দ্ৰত পদাৰ্পণৰ লক্ষ্য ইছৰোৰ ! - ISRO Chairman Dr S Somnath

নিউজ ডেস্ক, 24 আগষ্ট: ভাৰতীয় মহাকাশ ক্ষেত্ৰই শনিবাৰে ৰুমী-1 উৎক্ষেপণ কৰি এক বৃহৎ সাফল্য লাভ কৰে । ৰুমি-1 হৈছে দেশৰ প্ৰথমটো হাইড্ৰ’লিক ভ্ৰাম্যমান উৎক্ষেপন ব্যৱস্থা । তামিলনাডুস্থিত ষ্টাৰ্টআপ স্পেচ জ’ন ইণ্ডিয়াই মাৰ্টিন গ্ৰুপৰ সহযোগত নিৰ্মাণ কৰা এই ৰকেটটো চেন্নাইৰ থিৰুবিদান্ধাইৰ পৰা উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল ইয়াৰ জৰিয়তে ৰকেটৰ তলৰ অংশটো পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায় । ৰুমি-1 ৰকেটে তিনিটা কিউব উপগ্ৰহ কক্ষপথলৈ প্ৰেৰণ কৰি মাত্ৰ 7 মিনিটতে নিৰাপদে মাটিলৈ উভতি আহি ইতিহাস সৃষ্টি কৰে ।

ৰকেট পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্যতাৰ অৰ্থ কি

ইয়াৰ জৰিয়তে মহাকাশ কোম্পানীসমূহে ৰকেটৰ আটাইতকৈ দামী অংশসমূহ পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে । পৰৱৰ্তী সময়ত মিছনটো আৰম্ভ কৰিবলৈ ৰকেটৰ ওপৰৰ অংশটোহে প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব, তলৰ অংশটো বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ কৰি থাকিব পাৰিব আৰু ইয়াৰ ফলত ধন ৰাহি হ’ব । ইয়াৰ বাবেই ডাইৰেক্ট টু ডিভাইচ চেটেলাইট সংযোগৰ দৰে নতুন সেৱাই বিস্তাৰ লাভ কৰিব ।

ভাৰতৰ প্ৰথমটো হাইব্ৰিড ৰকেট 2023 চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল । ৰুমি মিছনৰ জৰিয়তে আমি 500 কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত মহাকাশৰ উচ্চতাত উপগ্ৰহ প্ৰেৰণ কৰিব পাৰো ।

ইয়াৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহৰ ভিতৰত আছে নিৰ্দিষ্ট কোণত কাম কৰাৰ সুবিধা । ই শূন্য ডিগ্ৰীৰ পৰা 120 ডিগ্ৰীলৈকে কাম কৰিব পাৰে । এই বৈশিষ্ট্যৰ বাবে উপগ্ৰহটোৰ নিখুঁত ট্ৰেজেক্টৰী নিয়ন্ত্ৰণ সম্ভৱ ।

এই ৰকেটটোত তিনিটা কিউব উপগ্ৰহ আছিল, যিবোৰ মহাজাগতিক বিকিৰণৰ তীব্ৰতা, UV বিকিৰণৰ তীব্ৰতা, বায়ুৰ গুণাগুণ আৰু বহুতকে ধৰি বায়ুমণ্ডলৰ অৱস্থাৰ তথ্য নিৰীক্ষণ আৰু সংগ্ৰহৰ বাবে ডিজাইন কৰা হৈছিল । ৰকেটটোত 50 টা ভিন্ন পিকো উপগ্ৰহও নিয়োগ কৰা হৈছিল, প্ৰত্যেকটোৱেই বায়ুমণ্ডলৰ পৰিস্থিতিৰ বিভিন্ন দিশ যেনে কম্পন, এক্সিলেৰ’মিটাৰ ৰিডিং, উচ্চতা, অ’জনৰ মাত্ৰা, বিষাক্ত পদাৰ্থ আৰু আঁহৰ প্ৰাকৃতিক আৰু কৃত্ৰিম আণৱিক বান্ধোন অধ্যয়নৰ বাবে উৎসৰ্গিত আছিল । ইয়াৰ দ্বাৰা পৰিৱেশ গতিশীলতাৰ বিষয়ে আমাৰ বুজাবুজি বৃদ্ধি কৰাত সহায়ক হ’ব ।

3.5 মিটাৰ উচ্চতাৰ এই ৰকেটটো শনিবাৰৰ পুৱা প্ৰায় 7.25 বজাত উৎক্ষেপণ কৰা হয় ।

মূলতঃ শব্দযুক্ত ৰকেট হিচাপে ডিজাইন কৰা এইটোৱে প্ৰায় 35 কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত উচ্চতা লাভ কৰিছিল । উৎক্ষেপণৰ পাচত উৎক্ষেপণকাৰী দলটোৱে ৰকেটটো উদ্ধাৰ কৰিবলৈ উক্ত ঠাইতে আছিল ৷ যিহেতু ৰকেটটো পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য ।

প্ৰচণ্ড বতাহ আৰু ধুমুহাৰ বাবে উপকূলৰ ওচৰত থকা ভ্ৰাম্যমাণ উৎক্ষেপণ পেড ব্যৱহাৰ কৰি পৰিকল্পিত 89 ডিগ্ৰীৰ পৰিৱৰ্তে 70 ডিগ্ৰী হেলনীয়া অৱস্থাত ৰকেটটো উৎক্ষেপণ কৰা হয় ।

ইছৰো চেটেলাইট চেণ্টাৰ (আই এছ এ চি)ৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালক তথা ভাৰতৰ মুন মিছন ‘চন্দ্ৰযান’ৰ প্ৰকল্প সঞ্চালক মাইলস্বামী ৰ নিৰ্দেশনাত মিছন RHUMI 2024 ৰ নেতৃত্বত আছে স্পেচ জ’ন ইণ্ডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আনন্দ মেগালিংগাম ।

আন্নাদুৰাইয়ে এই সন্দৰ্ভত কয়, "মিছন ৰুমিৰ ওপৰত কাম কৰাটো এক অবিশ্বাস্য যাত্ৰা আৰু ই নতুন মানদণ্ড নিৰ্ধাৰণ কৰা দেখি মই গৌৰৱান্বিত হৈছো । এই অভিযানে কেৱল প্ৰযুক্তিগত ক্ষেত্ৰত নহয়, প্ৰেৰণা হিচাপেও পৰৱৰ্তী সময়ত ই কাম কৰিব । এই উল্লেখযোগ্য কৃতিত্ব অৰ্জন কৰাৰ লগতে ভাৰতক মহাকাশৰ নতুন উচ্চতালৈ লৈ যোৱাৰ বাবে ইয়াৰ সৈতে জড়িত সকলোলৈ মোৰ আন্তৰিক অভিনন্দন ।"

লগতে পঢ়ক: JUICE মিছনৰ অংশীদাৰ হ’ব ভাৰত : ‘ভাৰতৰ চন্দ্ৰ মানৱ’ মাইলস্বামী আন্নাদুৰাই - JUICE Mission

চন্দ্ৰ হ’ব পাৰে পৃথিৱীৰ বাহিৰৰ নতুন বসতিস্থল : ইছৰোৰ বিজ্ঞানী - National Space Day 2024

২০৪০ চনৰ ভিতৰত চন্দ্ৰত পদাৰ্পণৰ লক্ষ্য ইছৰোৰ ! - ISRO Chairman Dr S Somnath

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.