বিশেষ প্ৰতিবেদন, ৯ জুলাই : বহু প্ৰতীক্ষিত ইৰাণৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ নিৰ্বাচনৰ ফলাফল অৱশেষত ৬ জুলাইত প্ৰকাশ পায় । এই নিৰ্বাচনত নিজৰ সংস্কাৰবাদী দৃষ্টিভংগীৰ বাবে প্ৰখ্যাত মাছুদ পেজেছকিয়ানে ৬৯ বছৰ বয়সত তেওঁৰ ৰক্ষণশীল প্ৰতিদ্বন্দ্বী চৈয়দ জালিলিক ৫৩.৭% -৪৪.৩% ব্যৱধানত পৰাস্ত কৰি (প্ৰায় তিনি নিযুত ভোটৰ ব্যৱধানত, মুঠ ভোটৰ প্ৰায় 10%) দেশখনৰ আটাইতকৈ বয়োজ্যেষ্ঠ ৰাষ্ট্ৰপতি হয় ।
পেছাত এগৰাকী হৃদযন্ত্ৰৰ অস্ত্ৰোপচাৰ বিশেষজ্ঞ পেজেছকিয়ান পাঁচটা কাৰ্যকালৰ ইৰাণী সংসদৰ সদস্য, দুখন কাউণ্টিৰ ৰাজ্যপাল আৰু ইৰাণৰ স্বাস্থ্য মন্ত্ৰী আছিল ।
প্ৰাক্তন সংস্কাৰবাদী ৰাষ্ট্ৰপতি হাছান ৰুহানিৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ পৰা পূৰ্বতে পেজেছকিয়ানে দুবাৰ বিফল মনোৰথ হৈ উভতিবলগা হৈছিল । ইয়াৰে ভিতৰত এবাৰ ২০১৩ চনত তেওঁ প্ৰাৰ্থিত্ব প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলগা হৈছিল আৰু তাৰ পিচত ২০২১ চনত অভিভাৱক পৰিষদে তেওঁৰ নাম প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল ।
আনহাতে, শেহতীয়া নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰৰ সময়ত তেওঁ ঘোষণা কৰিছিল যে 'বল প্ৰয়োগৰ দ্বাৰা ধৰ্মীয় বিশ্বাসৰ ৰূপায়ণ বৈজ্ঞানিকভাৱে অসম্ভৱ' । ইয়াৰ দ্বাৰা যেন তেওঁ নিজৰ কট্টৰ বিৰোধীসকলক সমালোচনা কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণহে জনাইছিল ।
মন কৰিবলগীয়া যে ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা স্পষ্টভাৱে সংস্কাৰ বনাম পৰম্পৰা কৰিবলৈ সংসদৰ অধ্যক্ষকে ধৰি আন সকলো মুখ্য প্ৰাৰ্থীয়ে চৈয়দ জালিলিৰ পক্ষ গ্ৰহণ কৰি প্ৰাৰ্থিত্ব প্ৰত্যাহাৰ কৰিছিল ।
হিজাব পৰিধানৰ বাবে আৰক্ষী নিয়োগৰ বিৰোধী পেজেছকিয়ানে ইণ্টাৰনেটৰ নিষেধাজ্ঞা হ্ৰাস কৰা, তেওঁৰ কেবিনেটত অধিক মহিলা আৰু জনজাতীয় লোকক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা আৰু সৰ্বোপৰি জে চি পি অ' এ (Joint Comprehensive Plan of Action) পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ বাবে কাম কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছিল, যাতে নিজৰ পাৰমাণৱিক উচ্চাকাংক্ষা সন্দৰ্ভত তেওঁৰ দেশৰ ওপৰত থকা নিষেধাজ্ঞা কম কৰিব পাৰে ।
তেওঁ সাহসেৰে 'পশ্চিমৰ সৈতে গঠনমূলক সম্পৰ্ক' ৰাখি 'ইৰাণক ইয়াৰ বিচ্ছিন্নতা'ৰ পৰা আঁতৰাই আনিবলৈ নিজৰ অভিপ্ৰায়ৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল । তেওঁৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বীৰ সৈতে এক নিৰ্বাচনী বিতৰ্কত নৱনিৰ্বাচিত ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীয়ে দাবী কৰিছিল যে বৰ্ধিত মুদ্ৰাস্ফীতি (বৰ্তমান প্ৰায় 40%) নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ একমাত্ৰ উপায় হৈছে 200 বিলিয়ন ডলাৰৰো অধিক বিদেশী বিনিয়োগ নিশ্চিত কৰা, যিটো 'বিশ্বৰ সৈতে সম্পৰ্ক সংশোধন' নকৰাকৈ কৰিব নোৱাৰি । স্পষ্টভাৱে তেওঁ চীন, ৰাছিয়া আৰু মুষ্টিমেয় পৰম্পৰাগত মিত্ৰশক্তিৰ বাহিৰত দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্ক পুনৰ বিবেচনা কৰাৰ ওপৰত দৃষ্টি ৰাখিছে ।
আনহাতে, ইৰাণৰ অভ্যন্তৰত পেজেছকিয়ানৰ বিজয়ৰ মিশ্ৰিত প্ৰতিক্ৰিয়া হৈছে । যদিও কিছুমানৰ বাবে তেওঁৰ ক্ষমতাত আৰোহণে দীৰ্ঘম্যাদী সংস্কাৰৰ আশা কঢ়িয়াই আনিছে, বিশেষকৈ ২০২২ চনত দেশজুৰি হোৱা হিজাব বিৰোধী প্ৰতিবাদৰ পিছত, আন কিছুমানে আকৌ অনুভৱ কৰে যে তেওঁ হয়তো কিবা প্ৰকাৰেহে কোনো সংস্কাৰ আনিব পাৰে ।
ইৰাণৰ প্ৰসিদ্ধ ৰাজনৈতিক প্ৰবক্তা মোচাদেগ মোচাদেগপুৰৰ মতে, "বৰ্তমান মানুহ আশাবাদী যে তেওঁ কিছু ভাল পৰিৱৰ্তন কৰিব পাৰে আৰু কিছুমান সমস্যা সমাধান কৰিব পাৰে ।" এই আশাৰ যোগ্যতা অৰ্জন কৰাটোৱে নিজেই এইটো স্পষ্ট কৰে যে ঘৰুৱা নীতিত কোনো ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন আশা কৰিব নোৱাৰি । সাংবিধানিক ব্যৱস্থা আৰু ৰাহবৰ (সৰ্বোচ্চ নেতা) আয়াতুল্লা আলী খামেনিৰ বিশাল ক্ষমতাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কিছুমান সামাজিক পৰিৱৰ্তন যেনে ইণ্টাৰনেট নিষেধাজ্ঞা শিথিল কৰা, মন্ত্ৰীসভাত মহিলা আৰু জনজাতীয় লোকসকলৰ প্ৰতিনিধিত্ব বৃদ্ধি আশা কৰিব পাৰি; কিন্তু হিজাব আৰু আৰক্ষীৰ উচ্চ মুৰব্বীৰ দৰে অধিক বিতৰ্কিত বিষয়বোৰ তেওঁ স্পৰ্শ কৰাৰ সম্ভাৱনা নাই ।
এইটোও পাহৰিব নালাগে যে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ হাত বান্ধি ৰখা হৈছে । কিয়নো সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে তেওঁ নিজে তেওঁৰ দৃষ্টিভংগীত ৰক্ষণশীল আৰু তেওঁ হাততে সশস্ত্ৰ বাহিনী, চোৰাংচোৱা, আৰক্ষী, ন্যায়পালিকা, ৰেডিঅ' আৰু টিভিৰ মুৰব্বী আৰু অভিভাৱক পৰিষদৰ সদস্য নিয়োগ কৰাৰ একমাত্ৰ কৰ্তৃত্ব আছে । তদুপৰি, এই বছৰৰ মাৰ্চ মাহত নিৰ্বাচিত নতুন সংসদত কট্টৰপন্থীসকল সংখ্যাগৰিষ্ঠ তাত আছে, যাৰ ফলত পেজেছকিয়ানৰ বাবে সমস্যাপূৰ্ণ পথেৰে যাত্ৰা কৰাটো অধিক কঠিন হৈ পৰিব ।
অৱশ্যে, পশ্চিমীয়া দেশসমূহ আৰু ইৰাণৰ ওপৰত বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহে আৰোপ কৰা নিষেধাজ্ঞাৰ ভয়ানক প্ৰভাৱৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি খামেনিয়ে নতুন ৰাষ্ট্ৰপতিক জে চি পি অ' এৰ পুনৰুজ্জীৱিতকৰণৰ বাবে আলোচনা কৰিবলৈ এটা সৰু অনুমতি দিব পাৰে । কিন্তু খামেনিয়ে পেজেছকিয়ানক আমেৰিকালৈ মিত্ৰতাৰ হাত সম্প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ অনুমতি দিলেও, এনে প্ৰচেষ্টাৰ ফলাফলে প্ৰাথমিকভাৱে কোনো স্পষ্ট ফলাফল আনিব নোৱাৰে । কিয়নো বিশ্বই জানে যে ইৰাণে ইউৰেনিয়ামৰ প্ৰায় 90% সমৃদ্ধি অৰ্জন কৰিছে, যি এটা পৰমাণু বোমা প্ৰস্তুত কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত আৰু এনেদৰেই জে চি পি অ' এৰ উদ্দেশ্যক পৰাস্ত কৰিব ।
ইফালে চলিত বছৰৰ শেষৰ ফালে আসন্ন ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনৰ হেঁচাত ইতিমধ্যে আক্ৰান্ত জো বাইডেন প্ৰশাসনে নিশ্চিতভাৱে ইৰাণক মনোৰঞ্জন দিয়াৰ সুযোগ ল'ব নিবিচাৰিব, যেতিয়ালৈকে বাইডেনে মধ্য প্ৰাচ্যত ডি'টেণ্টৰ ৰূপত কিছু স্পষ্ট ফলাফল পোৱাটো নিশ্চিত নহয় ।
যদিও চীন, ৰাছিয়া, চৌডি আৰব, ইউ এ ই আৰু ভেনিজুৱেলাকে ধৰি বহুতো দেশে এই নিৰ্বাচনক বহু-মেৰুত্বৰ বিজয় বুলি অভিহিত কৰিছে আৰু আঞ্চলিক শান্তিৰ বাবে কাম কৰিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ, পশ্চিমীয়া বিশ্বৰ প্ৰতিক্ৰিয়া এতিয়াও অপেক্ষা কৰি আছে । ইৰাকৰ দৰে কিছুমান দেশে এই নিৰ্বাচনৰ প্ৰতি অতি সতৰ্কতাৰে প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰিছে আৰু কেৱল অভিনন্দন বাৰ্তাতে সীমাবদ্ধ হৈ আছে ।
ইজিপ্ত আৰু জৰ্ডানৰ দৰে মধ্যপ্ৰাচ্যৰ আন মুখ্য দেশবোৰৰ পৰা এতিয়ালৈকে কোনো প্ৰতিক্ৰিয়া অহা নাই । অৱশ্যে আমেৰিকাৰ বৈদেশিক কাৰ্যালয়ে এই নিৰ্বাচনক 'মুক্ত বা নিৰপেক্ষ নহয়' বুলি অভিহিত কৰি ঘোষণা কৰে যে "ইৰাণৰ প্ৰতি আমাৰ দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত ইয়াৰ কোনো গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ নপৰে ।"
আনহাতে, প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়েও নৱনিৰ্বাচিত ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীক অভিনন্দন জনাইছে আৰু "আমাৰ জনসাধাৰণ আৰু অঞ্চলটোৰ হিতৰ বাবে আমাৰ উষ্ণ আৰু দীৰ্ঘদিনীয়া দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্ক অধিক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰিবলৈ আশাবাদী" বুলি উল্লেখ কৰিছে ।
পেজেছকিয়ানৰ নিৰ্বাচনে ভাৰত-ইৰাণ সম্পৰ্কক কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰিব ?
চাবাহাৰ বন্দৰৰ পৰিচালনা সম্পৰ্কে মাজে মাজে হোৱা ভুল বুজাবুজিৰ বাহিৰে ইৰাণৰ সৈতে আমাৰ ইতিমধ্যে ক্ৰমান্বয়ে ভাল সম্পৰ্ক আছে আৰু এই সমস্যাবোৰ সমাধান কৰা হৈছে ।
ভাৰতে পলমকৈ হ'লেও পুনৰ চাবাহাৰ-জাহেদন ৰে'ল প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আগ্ৰহ দেখুৱাইছে । অৱশ্যে যদি ইৰাণৰ নতুন ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে জে চি পি অ' এ পুনৰুজ্জীৱিত কৰি ইৰাণক বিচ্ছিন্নতাৰ পৰা আঁতৰাই অনাত সফল হয়, ইয়াৰ ফলত অনুমোদনৰ পৰা আঁতৰি যাব । যাৰ ফলত ইৰাণৰ পৰা অশোধিত তেল আমদানি আমাৰ বাবে পুনৰ মুকলি হ'ব । মন কৰিব লগীয়া যে ইৰাণৰ ওপৰত পশ্চিমীয়া নিষেধাজ্ঞাৰ পূৰ্বে দেশখন ভাৰতৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু কেতিয়াবা সৰ্ববৃহৎ অশোধিত তেলৰ উৎস আছিল ।
ই ইৰাণত অধিক আন্তঃগাঁথনি বিকাশত বিনিয়োগৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিব, যিটো আফগানিস্তানৰ সৈতে আমাৰ বাণিজ্যৰ বাবে আৰু মধ্য এছিয়াৰ দেশসমূহৰ বাবে অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ । তদুপৰি, ই আমাক ইৰাণ-পাকিস্তান-ভাৰত গেছ পাইপলাইন পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰিব আৰু মুঠ 2,755 কিলোমিটাৰ দীঘল প্ৰকল্পৰ ভিতৰত পাকিস্তানৰ ওপৰত ইয়াৰ নিৰ্মাণৰ অংশ (781 কিঃমিঃ) সম্পূৰ্ণ কৰাৰ বাবে চাপ বৃদ্ধি কৰিবলৈ ইৰাণক সৈমান কৰিব । যদি আমি এই প্ৰকল্পটোত ভাৰতে পুনৰ যোগদান কৰে আৰু যদি ইৰাণে পাকিস্তানক ইয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পূৰণ কৰিবলৈ বাধ্য কৰে, তেন্তে আমাৰ শক্তিৰ সীমাবদ্ধতা যথেষ্ট হ্ৰাস পাব ।
কিন্তু পৰিশেষত এই সকলোবোৰ এইটো কথাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব যে ইৰাণৰ নতুন প্ৰশাসনে পশ্চিমীয়া দেশৰ ওচৰত কিমানদূৰ নতি স্বীকাৰ কৰিবলৈ ইচ্ছুক আৰু পশ্চিমীয়া দেশে ইৰাণৰ গৰিহণাৰ প্ৰতি কেনে ধৰণৰ প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰদৰ্শন কৰে । চৌডি আৰৰ নতুন বন্ধু ইৰাণ আৰু পুৰণি সহযোগী আমেৰিকাৰ মাজত বুজাবুজি ৰক্ষাৰ ভূমিকা আৰু সামৰ্থ্যও আৱশ্যকীয় স্থানত ৰখা হ'ব ।
(ঘোষণা : এই নিবন্ধত প্ৰকাশিত মতামতবোৰ লেখকৰ নিজস্ব । ইয়াত প্ৰকাশ কৰা তথ্য আৰু মতামতে ইটিভি ভাৰতৰ মতামত প্ৰতিফলিত নকৰে)
