নতুন দিল্লী : মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বজনীন ঘোষণা (Universal Declaration of Human Rights, UDHR) স্মৰণ কৰিবলৈ প্ৰতিবছৰে 10 ডিচেম্বৰত মানৱ অধিকাৰ দিৱস উদযাপন কৰা হয় । এই ঘোষণা 1948 চনত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ সভাই গ্ৰহণ আৰু ঘোষণা কৰিছিল । ইউ ডি এইচ আৰে মানৱ অধিকাৰৰ সুৰক্ষা আৰু প্ৰচাৰৰ বাবে এক বিশ্বজনীন মানক হিচাপে কাম কৰে ।
এই সন্দৰ্ভত ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ অধিকাৰ আয়োগে (National Human Rights Commission, NHRC) কয়, "মানৱ অধিকাৰ দিৱস হৈছে বিশ্বজুৰি বিভিন্ন অংশীদাৰসকলৰ বাবে তেওঁলোকৰ কাৰ্যকলাপ আৰু দায়বদ্ধতাৰ ওপৰত চিন্তা কৰাৰ এক সুযোগ, যাতে তেওঁলোকে মানৱ অধিকাৰ উলংঘনত অৰিহণা নোযোগায় ।"
| লগতে পঢ়ক :ৰাসায়নিক যুদ্ধ দিৱসত ভুক্তভোগীসকলক স্মৰণ |
ইতিহাস আৰু তাৎপৰ্য
মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বজনীন ঘোষণা-পত্ৰত মানুহ হিচাপে সকলোৱে প্ৰাপ্য অপৰিহাৰ্য অধিকাৰসমূহ যেনে- জাতি, ৰং, ধৰ্ম, লিংগ, ভাষা, ৰাজনৈতিক বা অন্যান্য মতামত, ৰাষ্ট্ৰীয় বা সামাজিক মূল, সম্পত্তি, জন্ম বা অন্যান্য স্থিতি নিৰ্বিশেষে বিষয়সমূহ সন্নিৱিষ্ট কৰে ।
১৯৪৮ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত পেৰিছত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ সভাই এই ঘোষণা প্ৰকাশ কৰে আৰু প্ৰথমবাৰৰ বাবে মৌলিক মানৱ অধিকাৰসমূহ সাৰ্বজনীনভাৱে সুৰক্ষিত কৰাৰ কথা উল্লেখ কৰে ।
ইউ ডি এইচ আৰ হৈছে আন্তৰ্জাতিক, ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু স্থানীয় আইন আৰু নীতিৰ বাবে এক বিশ্বজনীন ব্লুপ্ৰিণ্ট আৰু বহনক্ষম উন্নয়নৰ বাবে 2030 চনৰ কাৰ্যসূচীৰ আধাৰ ।
আমাৰ অধিকাৰ, আমাৰ ভৱিষ্যত, এতিয়াই : 2024-ৰ বিষয়বস্তু
এই বছৰৰ বিষয়বস্তু হৈছে দৈনন্দিন জীৱনত মানৱ অধিকাৰৰ গুৰুত্ব আৰু প্ৰাসংগিকতা স্বীকাৰ কৰাৰ আহ্বান ।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ এক প্ৰস্তাৱত কোৱা হৈছে, "মানৱ অধিকাৰে ব্যক্তি আৰু সম্প্ৰদায়ক এক উন্নত ভৱিষ্যত গঢ়ি তুলিবলৈ ক্ষমতা প্ৰদান কৰিব পাৰে । মানৱ অধিকাৰৰ সম্পূৰ্ণ শক্তিক আমি বিচৰা পৃথিৱীৰ পথ হিচাপে গ্ৰহণ আৰু বিশ্বাস কৰি, আমি অধিক শান্তিপূৰ্ণ, সমান আৰু বহনক্ষম হ'ব পাৰোঁ ।"
এই মানৱ অধিকাৰ দিৱসত মানৱ অধিকাৰ কেনেদৰে এক সমাধানৰ পথ, প্ৰতিৰোধৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ, সুৰক্ষামূলক আৰু পৰিৱৰ্তনশীল শক্তি হিচাপে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয় ।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মহাসচিব এণ্টনিঅ' গুটেৰেছে কয়, "মানৱ অধিকাৰ হৈছে শান্তিপূৰ্ণ, ন্যায়সঙ্গত আৰু সামগ্ৰিক সমাজৰ আধাৰ ।"
ভাৰতত মানৱ অধিকাৰ দিৱস
মানৱ অধিকাৰ দিৱস উপলক্ষে ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ অধিকাৰ আয়োগে (National Human Rights Commission, NHRC) নতুন দিল্লীত এক কাৰ্যসূচীৰ আয়োজন কৰিছে । ইয়াত ৰাষ্ট্ৰপতি দ্ৰৌপদী মুৰ্মুৱে অংশগ্ৰহণ কৰিব ।
অনুষ্ঠানটোত 'মানসিক সুস্থতা : শ্ৰেণীকোঠাৰ পৰা কৰ্মস্থানলৈ চাপ ৰক্ষা কৰা' শীৰ্ষক এখন ৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনো অনুষ্ঠিত হ'ব । তিনিটা অধিবেশনৰ ভিতৰত আছে 'শিশু আৰু কিশোৰসকলৰ মাজত চাপ', 'উচ্চ শিক্ষাৰ প্ৰতিষ্ঠানবোৰত মানসিক স্বাস্থ্যৰ প্ৰত্যাহ্বান' আৰু 'কৰ্মক্ষেত্ৰত চাপ আৰু বোজা' । এই সন্মিলনৰ উদ্দেশ্য হৈছে জীৱনৰ বিভিন্ন পৰ্যায়ত চাপৰ মানসিক প্ৰভাৱবোৰ অন্বেষণ কৰা আৰু শিক্ষাৰ পৰা নিযুক্তিলৈকে আৰু বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত মানসিক সুস্থতা বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে পৰামৰ্শ আগবঢ়োৱা ।
অনুষ্ঠানটোত এন এইচ আৰ চি, ভাৰতৰ কাৰ্যকৰী অধ্যক্ষা বিজয়া ভাৰতী চয়ানী, ভাৰত লালৰ মহাসচিবৰ লগতে জ্যেষ্ঠ বিষয়া, আইনী আয়োগৰ সদস্য, এছ এইচ আৰ চি, কূটনীতিবিদ, নাগৰিক সমাজ আৰু অন্যান্য গণ্য-মান্য ব্যক্তিসকল উপস্থিত থাকিব ।
মানৱ অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰাত এন এইচ আৰ চিৰ ভূমিকা
1993 চনৰ 12 অক্টোবৰত স্থাপিত এন এইচ আৰ চিয়ে নাগৰিক আৰু ৰাজনৈতিক অধিকাৰৰ লগতে অৰ্থনৈতিক, সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক অধিকাৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে নিৰন্তৰভাৱে কাম কৰি আহিছে । ই চৰকাৰী নীতি আৰু কাৰ্যসূচীত মানৱ অধিকাৰকেন্দ্ৰিক দৃষ্টিভংগীৰ মূলসুঁতি সৃষ্টি কৰাত আৰু বিভিন্ন পদক্ষেপৰ জৰিয়তে ৰাজহুৱা কৰ্তৃপক্ষ আৰু নাগৰিক সমাজৰ মাজত সজাগতা বৃদ্ধিত গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছে ।
আয়োগে ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মঞ্চত মানৱ অধিকাৰৰ আলোচনা অব্যাহত ৰাখিছে আৰু নাগৰিক সমাজ, বেচৰকাৰী সংগঠন, মানৱ অধিকাৰ ৰক্ষক, বিশেষজ্ঞ, আইনী আয়োগৰ সদস্য, ৰাজ্যিক মানৱ অধিকাৰ আয়োগ আৰু চৰকাৰী বিষয়াসকলৰ সৈতে আলোচনাত মিলিত হৈছে ।
এন এইচ আৰ চি, ভাৰতে ইয়াৰ আৰম্ভণিৰে পৰাই অসংখ্য স্থানভিত্তিক অনুসন্ধান, মুকলি শুনানি আৰু শিবিৰত বৈঠক অনুষ্ঠিত কৰি আহিছে । আয়োগে বিভিন্ন মানৱ অধিকাৰৰ বিষয়বস্তুৰ ওপৰত ১২ টা মূল গোট স্থাপন কৰিছে আৰু পৰামৰ্শ চূড়ান্ত কৰিবলৈ বিশেষজ্ঞ আৰু জ্যেষ্ঠ চৰকাৰী বিষয়াসকলৰ সৈতে নিয়মীয়াকৈ আলোচনাত মিলিত হয় ।
ভাৰতত মানৱ অধিকাৰ উলংঘনৰ ঘটনা
ইয়াৰ আৰম্ভণিৰ তিনি দশকতকৈও অধিক সময়ত এন এইচ আৰ চিয়ে মুঠ 23,14,794 টা গোচৰ পঞ্জীয়ন কৰিছে আৰু 23,07,587 টা গোচৰ নিষ্পত্তি কৰিছে । ইয়াৰ ভিতৰত আছে স্বতঃপ্ৰণোদিত জ্ঞানৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ৰুজু কৰা 2,880 টা গোচৰ । আয়োগে মানৱ অধিকাৰ উলংঘনৰ ভুক্তভোগীসকলক আৰ্থিক সকাহ হিচাপে প্ৰায় ২৫৬.৫৭ লাখ টকাৰ পৰামৰ্শ প্ৰদান কৰিছে ।
বিগত বছৰৰ 1 ডিচেম্বৰৰ পৰা 2024 চনৰ 30 নৱেম্বৰলৈকে এন এইচ আৰ চি, ভাৰতে 65,973 টা গোচৰ পঞ্জীয়ন কৰিছে আৰু 66,378 টা গোচৰ নিষ্পত্তি কৰিছে । ইয়াৰ ভিতৰত পূৰ্বৰ বছৰবোৰৰ গোচৰবোৰো অন্তৰ্ভুক্ত আছিল । আয়োগে 109 টা ক্ষেত্ৰত স্বতঃপ্ৰণোদিতভাৱে বিবেচনা কৰাৰ লগতে যোৱা বছৰৰ এই সময়ছোৱাত মানৱ অধিকাৰ উলংঘনৰ ভুক্তভোগীসকলক 17,24,40,000 টকাৰ আৰ্থিক সাহায্য প্ৰদানৰ পৰামৰ্শ প্ৰদান কৰিছে ।
