নতুন দিল্লী: ৰাছিয়াৰ কাজানত চলিত বৰ্ষৰ ব্ৰিকছ (ব্ৰাজিল, ৰাছিয়া, ভাৰত, চীন, দক্ষিণ আফ্ৰিকা) শীৰ্ষ সন্মিলনৰ পূৰ্বে মঙলবাৰে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ সৈতে হোৱা দ্বিপাক্ষিক বৈঠকত ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে ব্লকৰ পৰিকাঠামোৰ ভিতৰত নিজৰ দেশৰ প্ৰচেষ্টাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰে আৰু দেশ দুখনৰ মাজত সহযোগিতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে ।
দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত দ্বিপাক্ষিকভাৱে ভাগ কৰা বিশেষ আৰু বিশেষ সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি পুটিনে কয় যে ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত গুৰুত্বপূৰ্ণ বিশ্বব্যাপী বিষয়সমূহত সহযোগিতা কিয় প্ৰয়োজন ।
পুটিনে কয় যে কাজানত আমি সংঘৰ কাৰ্যকলাপৰ অধিক উন্নত আৰু ইয়াৰ কাঠামোৰ ভিতৰত বহুমুখী সহযোগিতা শক্তিশালী কৰাৰ লক্ষ্যৰে কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্ত ল’ব লাগিব ।
এই আৱেগ পুনৰবাৰ উল্লেখ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে কয় যে তিনি মাহৰ ভিতৰত ৰাছিয়া ভ্ৰমণৰ দ্বিতীয়টো ভ্ৰমণে দুয়োখন দেশৰ মাজত থকা শক্তিশালী সহযোগিতা আৰু বন্ধুত্বৰ প্ৰতিফলন ঘটায় ।
"আজি বিশ্বৰ বহু দেশে আমাৰ সংঘত যোগদান কৰিব বিচাৰিছে ।"- প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে লগতে কয় যে ব্ৰিকছৰ পৰিকাঠামোৰ ভিতৰত আমাৰ আলোচনাৰ বাবে মই আগ্ৰহী ।
যোৱা বছৰ ইথিওপিয়া, ইজিপ্ত, ইৰাণ আৰু সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহীক নতুন সদস্য হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰি ব্লকটোৰ সম্প্ৰসাৰণৰ পিছত বুধবাৰে অনুষ্ঠিত হ’বলগীয়া ব্ৰিকছ সন্মিলনখন হ’ব প্ৰথমখন শীৰ্ষ সন্মিলন । যদিও যোৱা বছৰ চৌদি আৰবকো এই ব্লকত যোগদান কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল, তথাপিও এই সন্দৰ্ভত এতিয়াও আনুষ্ঠানিক সিদ্ধান্ত লোৱা নাই ।
প্ৰথমে সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহত বিনিয়োগৰ সুযোগ চিনাক্ত কৰিবলৈ গঠন কৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চৰকাৰী সংস্থা ব্ৰিকছে ভূ-ৰাজনৈতিক গোটলৈ বিকশিত হৈছে য’ত চৰকাৰসমূহে বছৰি আনুষ্ঠানিক শীৰ্ষ সন্মিলনত বৈঠকত মিলিত হয় আৰু বহুপক্ষীয় নীতিৰ সমন্বয় সাধন কৰে ।
ব্ৰিকছৰ সদস্যসকলে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩০ শতাংশ ভূমিপৃষ্ঠ আৰু বিশ্বৰ ৪৫ শতাংশ জনসংখ্যা সামৰি লৈছে আৰু বিশ্বৰ মুঠ ঘৰুৱা উৎপাদনৰ প্ৰায় ৩০ শতাংশ সামৰি লৈছে । এই ব্লকটোক আগশাৰীৰ উন্নত অৰ্থনীতিসমূহক সামৰি লোৱা জি-৭ ব্লকৰ অগ্ৰণী ভূ-ৰাজনৈতিক প্ৰতিদ্বন্দ্বী হিচাপে গণ্য কৰা হয়, যিয়ে নিউ ডেভেলপমেণ্ট বেংক (এনডিবি) আৰু ব্ৰিকছ কন্টিংজেণ্ট ৰিজাৰ্ভ এৰেঞ্জমেণ্টৰ দৰে প্ৰতিযোগী পদক্ষেপ ৰূপায়ণ কৰে ।
প্ৰতিবেদন অনুসৰি যোৱা বছৰ ব্ৰিকছৰ সম্প্ৰসাৰণৰ পিছত থাইলেণ্ড, মালয়েছিয়া, তুৰস্ক, আজাৰবাইজানকে ধৰি ৩০খনতকৈও অধিক দেশে এতিয়া হয় আনুষ্ঠানিকভাৱে এই ব্লকৰ সদস্যপদৰ বাবে আবেদন কৰিছে অথবা আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰিছে ।
ইয়াৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ব্ৰিকছৰ কাঠামোৰ ভিতৰত ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সহযোগিতাৰ গুৰুত্ব সন্দৰ্ভত পুটিনৰ বক্তব্যই তাৎপৰ্য লাভ কৰিছে ।
যিকোনো সদস্যৰ স্বাৰ্থৰ ক্ষতিসাধন কৰা নীতি বা কাৰ্যৰ বিৰুদ্ধে কথা কোৱা ভাৰতক ব্ৰিকছ আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘত এক শক্তিশালী কণ্ঠ হিচাপে গণ্য কৰা হয় । ভাৰত আৰু ৰাছিয়া দুয়োখনেই ব্ৰিকছৰ মূল স্তম্ভ আৰু তেওঁলোকৰ দীৰ্ঘম্যাদী আৰু বহুমাত্ৰিক সম্পৰ্ক আছে যিটো দশক দশক ধৰি বিকশিত হৈছে, য’ত সহযোগিতা ভাগ-বতৰা কৰা ঐতিহাসিক সম্পৰ্ক, পাৰস্পৰিক সন্মান আৰু পৰিপূৰক ভূ-ৰাজনৈতিক স্বাৰ্থৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে ।
লগতে পঢ়ক: ব্ৰিকছ সন্মিলনত অংশ ল’বলৈ ৰাছিয়া অভিমুখে ৰাওনা প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী
ব্ৰিকছৰ লক্ষ্য হৈছে বহুমেৰু বিশ্ব ব্যৱস্থাক প্ৰসাৰ কৰা, য’ত ক্ষমতা এটা বা কেইখনমান বিশ্ব শক্তিৰ আধিপত্যৰ পৰিৱৰ্তে ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত অধিক সমানে বিতৰণ কৰা হয় । ভাৰত আৰু ৰাছিয়া দুয়োখনেই এই ব্যৱস্থাৰ প্ৰবল সমৰ্থক, ব্ৰিকছক পশ্চিমৰ বিশেষকৈ আমেৰিকা আৰু ইয়াৰ মিত্ৰ দেশসমূহৰ একমেৰু আধিপত্য হ্ৰাস কৰাৰ উপায় হিচাপে লয় । ব্ৰিকছৰ জৰিয়তে ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই বিশ্ব শাসন সংস্কাৰৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা কৰে, ৰাষ্ট্ৰসংঘ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি (আই এম এফ) আৰু বিশ্ব বেংকৰ দৰে প্ৰতিষ্ঠানত উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ বাবে অধিক প্ৰতিনিধিত্ব বিচাৰে ।
ইউক্ৰেইনৰ বিৰুদ্ধে চলি থকা যুদ্ধকে ধৰি ভূ-ৰাজনৈতিক স্থিতিৰ বাবে নিষেধাজ্ঞা আৰু পশ্চিমৰ পৰা কূটনৈতিক বিচ্ছিন্নতাৰ সন্মুখীন হোৱা ৰাছিয়াৰ বাবে ব্ৰিকছে ভাৰতৰ দৰে বৃহত্তৰ অৰ্থনীতিৰ সৈতে জড়িত হ’বলৈ এক বিকল্প মঞ্চ প্ৰদান কৰে । ভাৰতৰ বাবে ব্ৰিকছে পশ্চিম আৰু পূব উভয় শক্তিৰ সৈতে হিচাপ ল’ব পৰাকৈ ভাৰসাম্য প্ৰদান কৰে, যাৰ ফলত ইয়াৰ কৌশলগত স্বায়ত্তশাসন বজাই ৰখাত সহায় কৰে । দুয়োখন দেশেই ব্ৰিকছ ব্যৱহাৰ কৰি অধিক সমতাপূৰ্ণ বিশ্বব্যাপী বিত্তীয় আৰু নিৰাপত্তা ব্যৱস্থাৰ পোষকতা কৰে, যিটো সাৰ্বভৌমত্ব নিশ্চিত কৰাৰ ইচ্ছা আৰু আধিপত্যবাদী হেঁচা প্ৰতিহত কৰাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি গুৰুত্বপূৰ্ণ ।
ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই ব্ৰিকছক অৰ্থনৈতিক সহযোগিতা, বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগ বৃদ্ধিৰ ব্যৱস্থা হিচাপে লয় । ব্ৰিকছৰ কাঠামোই শক্তি, আন্তঃগাঁথনি, প্ৰযুক্তি আৰু কৃষিৰ দৰে খণ্ডত সহযোগিতাৰ বাবে উৎসাহিত কৰে । ৰাছিয়াৰ বাবে ব্ৰিকছে ভাৰতৰ দৰে ক্ৰমবৰ্ধমান বজাৰত প্ৰৱেশৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে, আনহাতে ভাৰতে ৰাছিয়াৰ চহকী সম্পদ বিশেষকৈ শক্তিৰ পৰা লাভৱান হয় ।
ব্ৰিকছৰ এক পদক্ষেপ এনডিবি সদস্য দেশসমূহৰ আন্তঃগাঁথনি আৰু উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পৰ বিত্তীয় সাহায্যৰ বাবে এক অপৰিহাৰ্য আহিলাত পৰিণত হৈছে । ভাৰত আৰু ৰাছিয়া দুয়োখনেই নিজৰ ঘৰুৱা আৰু আঞ্চলিক সংযোগ বৃদ্ধিৰ বাবে এনডিবিৰ বিত্তীয় সাহায্যৰ দ্বাৰা লাভৱান হৈছে, যিয়ে ব্ৰিকছৰ সামগ্ৰিক লক্ষ্যত অৰিহণা যোগায় – বহনক্ষম উন্নয়ন আৰু পশ্চিমীয়া বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰা ।
ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজতো গভীৰ প্ৰতিৰক্ষা অংশীদাৰিত্ব আছে, যিটো স্বাভাৱিকতে ব্ৰিকছৰ বহল নিৰাপত্তা এজেণ্ডালৈকে বিস্তৃত । দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰই সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী, চাইবাৰ নিৰাপত্তা আৰু বিশ্ব আৰু আঞ্চলিক নিৰাপত্তাৰ বিষয়ত সহযোগিতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে । ব্ৰিকছৰ ভিতৰত ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই সন্ত্ৰাসবাদ, অস্ত্ৰ সৰবৰাহ আৰু ড্ৰাগছ ব্যৱসায়ৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ ব্যৱস্থা সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰত সমন্বয় সাধন কৰে । এই সহযোগিতা ব্ৰিকছৰ নিৰাপত্তা সহযোগিতা কাঠামোৰ সৈতে সামঞ্জস্যপূৰ্ণ, যাৰ লক্ষ্য হৈছে আধুনিক নিৰাপত্তা প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ প্ৰতি এক সামূহিক দৃষ্টিভংগী গঢ়ি তোলা ।
ব্ৰিকছৰ ভিতৰত চীনৰ প্ৰভাৱ বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে বিশেষকৈ ৰাছিয়াৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্কৰ লগে লগে গতিশীলতাৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত মস্কোৰ সৈতে ভাৰতৰ সহযোগিতা গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰে । ৰাছিয়াৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক বজাই ৰাখি ভাৰতে নিশ্চিত কৰিব পাৰে যে ব্ৰিকছৰ নিৰাপত্তা এজেণ্ডাত বেইজিঙে আধিপত্য বিস্তাৰ নকৰাকৈয়ে ইয়াৰ নিৰাপত্তাজনিত চিন্তা, বিশেষকৈ ইয়াৰ চুবুৰীয়া অঞ্চলত সমাধান কৰা হয় । ৰাছিয়াৰ বাবে ভাৰতে চীনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰাৰ লগতে ভূ-ৰাজনৈতিক সম্পৰ্কত বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ কৰাৰ বাবে কৌশলগত অংশীদাৰ হিচাপে কাম কৰে ।
ব্ৰিকছৰ ভিতৰত ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সহযোগিতাও তেওঁলোকৰ বহল বৈদেশিক নীতিৰ কৌশলৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ । যদিও দুয়োখন দেশৰ বিশ্বব্যাপী অগ্ৰাধিকাৰ বেলেগ বেলেগ – ভাৰত কিছুমান দিশত পশ্চিমৰ সৈতে অধিক মিল আছে আৰু ৰাছিয়াই পশ্চিমীয়াৰ প্ৰভাৱ প্ৰতিহত কৰাত মনোনিৱেশ কৰিছে – ব্ৰিকছৰ ভিতৰত তেওঁলোকৰ সহযোগিতাই জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, বহনক্ষম উন্নয়ন আৰু আঞ্চলিক ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকক সহায় কৰে মূল বিষয়সমূহত একত্ৰীকৰণৰ অনুমতি দিয়ে যেনে বহনক্ষমতা ।
দক্ষিণ-দক্ষিণ সহযোগিতাক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে ব্ৰিকছে প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ আৰু উদীয়মান অৰ্থনীতিসমূহৰ উন্নয়নৰ কাৰ্যসূচীক আগুৱাই নিয়াত ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । ইতিমধ্যে ভাৰতে বিশ্ব দক্ষিণৰ কণ্ঠস্বৰ হিচাপে নিজকে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে । ভাৰত আৰু ৰাছিয়া দুয়োখনেই বিশ্বজনীন বৈষম্য দূৰ কৰা, উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ মাজত সহযোগিতা বৃদ্ধি আৰু বিশ্বৰ নীতি নিৰ্ধাৰণৰ ক্ষেত্ৰত উন্নত অৰ্থনীতিৰ আধিপত্য হ্ৰাস কৰাৰ প্ৰবল সমৰ্থক ।
মুঠতে, অন্য শক্তিসমূহৰ সৈতে তেওঁলোকৰ সম্পৰ্ক বিকশিত হোৱাৰ পিছতো, দুয়োখন দেশেই ব্ৰিকছক নিজৰ অংশীদাৰী স্বাৰ্থক আগুৱাই নিয়াৰ বাবে, বিশ্ব শক্তিৰ গতিশীলতাক ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰাৰ বাবে আৰু উদীয়মান অৰ্থনীতিসমূহৰ বাবে বৃদ্ধিৰ প্ৰসাৰৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ মঞ্চ হিচাপে লয় ।
লগতে পঢ়ক: ব্ৰিকছ সন্মিলন; ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰদূতৰ মতে কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ ৰাছিয়া ভ্ৰমণ ?
