নেশ্যনেল ডেস্ক,২৩ ফেব্ৰুৱাৰী : ভাৰত আৰু সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহীয়ে যোৱা ১ ফেব্ৰুৱাৰীত ভাৰত-মধ্য প্ৰাচ্য-ইউৰোপ অৰ্থনৈতিক কৰিডৰ (IMEEC) সম্পৰ্কীয় এক চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে । যি হৈছে ভাৰতীয় উপমহাদেশ, মধ্য প্ৰাচ্য আৰু ইউৰোপৰ মাজত শ শ বছৰৰ এক ঐতিহাসিক বাণিজ্য পথ । যদিও গাজাত সংঘৰ্ষ আৰু লোহিত সাগৰ অঞ্চলৰ অস্থিৰতা এক উদ্বেগৰ বিষয়, ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী আৰু সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহীৰ ৰাষ্ট্ৰপতি শ্বেখ মহম্মদ বিন জায়েদ আল নাহিয়ানে এই প্ৰকল্পটো আগুৱাই নিয়াৰ সিদ্ধান্ত লৈছে কিয়নো ই এক অৰ্থনৈতিক আৰু কৌশলগত গেম চেঞ্জাৰ যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে বাণিজ্য বৃদ্ধি কৰা আৰু জাহাজ চলাচলৰ বিলম্ব হ্ৰাস কৰি সামগ্ৰীৰ পৰিবহণ ত্বৰান্বিত কৰা ।
লগতে সামগ্ৰীৰ মূল্য, ইন্ধনৰ ব্যৱহাৰ আৰু সেউজগৃহ গেছ নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰা আৰু নিযুক্তি সৃষ্টি আদি অন্যতম লক্ষ্য । ইয়াৰ উপৰিও অঞ্চলটোত চীনৰ প্ৰভাৱ প্ৰতিহত কৰাৰো লক্ষ্য আগত ৰখা হৈছে ।
প্ৰকৃততে, ২০২৩ চনৰ ছেপ্টেম্বৰত নতুন দিল্লীত অনুষ্ঠিত জি-২০ সন্মিলনত ইউৰোপীয় ইউনিয়ন, ফ্ৰান্স, জাৰ্মানী, ভাৰত, ইটালী, চৌদি আৰৱ, ইউএই আৰু আমেৰিকাই আইএমইইচি সৃষ্টিৰ বাবে বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে । এই দেশবোৰৰ জনসংখ্যা বিশ্বৰ জনসংখ্যাৰ ৪০ শতাংশ আৰু বিশ্ব অৰ্থনীতিৰ প্ৰায় ৫০ শতাংশৰ লক্ষ্য হৈছে ভাৰতক ইউৰোপৰ সৈতে সংযোগ কৰা যি ইউএই, চৌদি আৰব, গ্ৰীচৰ মাজেৰে যায় আৰু ইজৰাইল আৰু জৰ্ডানৰ সৈতেও সংযোগ স্থাপন কৰে । অৱশ্যে এই দেশবোৰে আইএমইইচি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা নাছিল ।
বৰ্তমান ভাৰত আৰু ইউৰোপৰ মাজত বেছিভাগ বাণিজ্য হৈছে ইজিপ্তৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত চুৱেজ খালৰ মাজেৰে সামুদ্ৰিক পথৰ দ্বাৰা । ৪,৮০০ কিলোমিটাৰ দীঘল মাল্টি-মডেল পৰিবহণ কৰিডৰ আইএমইইচিয়ে ভাৰতৰ পশ্চিম উপকূলক সাগৰীয় পথেৰে ইউএইৰ সৈতে সংযোগ কৰে আৰু আৰৱ উপদ্বীপ পাৰ হৈ ইজৰাইলৰ হাইফা বন্দৰলৈ এটা ৰে'ল পথক সংযোগ কৰে । হাইফাৰ পৰা সামগ্ৰীবোৰ গ্ৰীক বন্দৰ পিৰায়েছৰ মাজেৰে পুনৰ সাগৰীয় পথেৰে ইউৰোপলৈ পৰিবহণ কৰা হ'ব ।
ভাৰতীয় বন্দৰ মুন্দ্ৰা, কান্দলা আৰু মুম্বাই ইউএইৰ ফুজাইৰাহ, জেবেল আলী আৰু আবু ধাবি, চৌদি আৰবৰ দাম্মাম আৰু ৰাছ আল খাইৰ বন্দৰ, ইজৰাইলৰ হাইফা আৰু ফ্ৰান্সৰ মাৰ্চেইল বন্দৰ, ইটালীৰ মেছিনা আৰু গ্ৰীচৰ পিৰায়েছৰ সৈতে সংযোগ কৰা হ'ব ।
আইএমইইচি প্ৰকল্পই ভাৰতক পশ্চিম এছিয়া আৰু ইউৰোপত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ সক্ষম কৰিব, যি পাকিস্তানৰ জৰিয়তে ইৰাণ আৰু পশ্চিম এছিয়ালৈ অত্যাধিক ভূমিৰ প্ৰবেশাধিকাৰৰ অভাৱৰ বাবে পূৰ্বে উপলব্ধ নাছিল । ই ভাৰতক মধ্য প্ৰাচ্য আৰু ইউৰোপৰ সৈতে সংযোগৰ বাবে ইছলামাবাদ আৰু তেহৰাণৰ চাৰিওফালে পথৰ সন্ধানৰ অনুমতি দিয়ে ।
আইএমইচিয়ে অৰ্থনৈতিকভাৱে ভাৰতক ইউএই, চৌদি আৰব, জৰ্ডান, ইজৰাইল আৰু গ্ৰীচলৈ সামগ্ৰী ৰপ্তানি আৰু আমদানি কৰাত সহায় কৰিব যাতে সেইবোৰ ইটালী, ফ্ৰান্স, জাৰ্মানীত উপস্থিত হ'ব পাৰে । ভাৰতৰ পৰা ইউৰোপলৈ সামগ্ৰী পৰিবহণৰ সময় আৰু ব্যয় ক্ৰমান্বয়ে ৪০ শতাংশ আৰু ৩০ শতাংশ হ্ৰাস কৰা হ'ব । বেছিভাগ অভিযান্ত্ৰিক ৰপ্তানি মধ্য প্ৰাচ্য আৰু ইউৰোপলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয় । আইএমইইচিয়ে এই ৰপ্তানি বৃদ্ধি কৰিব পাৰে । লগতে, আইএমইইচিয়ে সম্ভৱতঃ মধ্য প্ৰাচ্য আৰু ইউৰোপলৈ ভাৰতৰ তথ্য প্ৰযুক্তি সম্পদ ৰপ্তানি কৰাত সহায় কৰিব বুলি এক বৃহৎ সুযোগ আছে ।
আইএমইইচি পদক্ষেপ অৰ্থনৈতিক আৰু ভূ-ৰাজনৈতিক বাধাৰ বিৰুদ্ধে থিয় দিছে । অংশগ্ৰহণকাৰী দেশবোৰে বিত্তীয় প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া নাই আৰু পুঁজি সম্পাদনৰ আঁচনি জনা হোৱা নাই । কিছুমান সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি বন্দৰ সংযোগ আৰু ৰে'লৱে আদিৰ বিকাশৰ বাবে ৮-২০ বিলিয়ন ডলাৰৰ প্ৰয়োজন হ'ব, কিন্তু প্ৰথম বুজাবুজি চুক্তিখনে অন্তৰ্ভুক্ত ব্যয় নিৰ্ধাৰণ নকৰে । তদুপৰি, অংশীদাৰসকলৰ মাজত বিত্তীয় বোজা কেনেদৰে ভাগ-বটোৱাৰা কৰা হ'ব সেই বিষয়ে কোনো তথ্য নাই । কেৱল, চৌদি ক্ৰাউন প্ৰিন্স মুহাম্মদ বিন ছলমানে এই উদ্যোগত ২০ বিলিয়ন ডলাৰ বিনিয়োগ কৰাৰ আশ্বাস দিছে ।
আইএমইইচি সন্দৰ্ভত ভাৰত আৰু ইউএইৰ মাজত হোৱা চুক্তিখন অস্থিৰ ভূ-ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিৰ মাজতে আহিছে । গাজাত চলি থকা যুদ্ধই ইজৰাইলক আৰৱ ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সৈতে একত্ৰিত কৰাৰ আমেৰিকাৰ পৰিকল্পনাত ব্যাঘাত জন্মাইছে । দৰাচলতে, সমগ্ৰ প্ৰকল্পটো চৌদি আৰব আৰু ইজৰাইলৰ মাজৰ সৌহাৰ্দ্যপূৰ্ণ সম্পৰ্কৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিছিল, যি হৈছে ইজৰাইল আৰু কিছুমান আৰব ৰাষ্ট্ৰৰ মাজৰ সম্পৰ্ক স্বাভাৱিক কৰাৰ বাবে ২০২০ চনৰ আগষ্টত স্বাক্ষৰিত আব্ৰাহাম চুক্তিৰ এক সম্প্ৰসাৰণ ।
ইজৰাইলৰ সৈতে ৰে'লৰ সংযোগ কৰাটো চৌদি আৰবৰ সৈতে সম্পৰ্কৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব পাৰে । ইফালে, আইএমইইচি চৌদি আৰব আৰু ইউএইৰ দুই গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰতিদ্বন্দ্বীয়ে য়েমেন গৃহযুদ্ধৰ ক্ষেত্ৰত ক্ৰমান্বয়ে মতবিৰোধ কৰি আহিছে । তদুপৰি, আইএমইইচি ইৰাণৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত হৰ্মুজ প্ৰণালীৰ মাজেৰে যাব, যি ইয়াৰ ভূ-ৰাজনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক স্বাৰ্থ পূৰণৰ বাবে প্ৰণালীটোক এক চাপৰ সঁজুলি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে । এনে বিভাজনে প্ৰকল্পটোত বাধা দিব । প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে চৌদি আৰব আৰু আমেৰিকাৰ সমৰ্থনত তেওঁলোকক সহায় কৰিবলৈ এক ফলাফলমুখী পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিব লাগিব ।
যদিও আইএমইইচিক চীনা বেল্ট ৰোড ইনিশিয়েটিভ (BRI)ৰ কাউণ্টাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হ'ব পাৰে, চীনে ইতিমধ্যে আইএমইইচিৰ আনুমানিক পথত যথেষ্ট প্ৰভাৱ লাভ কৰিছে । ইউএই হৈছে বিআৰআইৰ এক সক্ৰিয় অংশীদাৰ আৰু ব্ৰিকছ+ ৰ সদস্য আৰু ছাংহাই সহযোগিতা সংস্থা (SCO)ত অংশগ্ৰহণকাৰী ।
চীন হৈছে ২০২৩ চনত তেলৰ বাহিৰে বাণিজ্যত ইউএইৰ শীৰ্ষস্থানৰ বাণিজ্যিক অংশীদাৰ, তাৰ পিচত ভাৰতে চীন আৰু ইউএইৰ মাজত গভীৰ অৰ্থনৈতিক সম্পৰ্ক স্থাপন কৰিছে । চীনে ইতিমধ্যে সমগ্ৰ দেশতে ইতিহাদ ৰে'ল প্ৰকল্পত বিনিয়োগ কৰিছে, মুখ্য ঔদ্যোগিক ঘাটি, লজিষ্টিক হাব আৰু ইউএইৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বন্দৰসমূহক সংযোগ কৰিছে ।
মধ্য প্ৰাচ্যৰ আন্তৰ্জাতিক ৰণনীতিবিদসকলে কৈছে যে আইএমইইচিয়ে তেওঁলোকৰ ভৌগোলিক গুৰুত্বৰ বাবে ওমান, তুৰস্ক আৰু ইৰাকক অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব লাগে । মাস্কাট ইউএইৰ উপৰিও চৌদি আৰবলৈ ট্ৰেঞ্জিট পইণ্ট । ভাৰত আৰু ওমান আন্তৰ্জাতিক উত্তৰ-দক্ষিণ পৰিবহণ কৰিডৰৰ অংশ, যি ভাৰতক ইৰাণ আৰু মধ্য এছিয়াৰ জৰিয়তে ৰাছিয়াৰ সৈতে সংযোগ কৰিব ।
তুৰ্কীৰো গুৰুত্ব আছে কিয়নো হাইফা আৰু গ্ৰীক বন্দৰ পিৰায়েছৰ মাজৰ সাগৰীয় পথটো তুৰস্ক আৰু গ্ৰীচৰ মাজত প্ৰতিদ্বন্দিতাপূৰ্ণ জলসীমাৰ মাজেৰে যাব । আইএমইইচিত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সংযোগ, গ্ৰীক বন্দৰ পিৰায়েছ চীন মহাসাগৰ শিপিং কৰ্পোৰেচন (COSCO)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়, যি ইজৰাইলৰ হাইফা বন্দৰৰ পৰা অহা কাৰ্গো লাভ কৰিব । ইয়াৰ বৰ্জনৰ সঁহাৰি স্বৰূপে ৰাষ্ট্ৰপতি ইৰদোগানে কয় যে তুৰ্কী অবিহনে কোনো কৰিডৰ থাকিব নোৱাৰে আৰু এক বিকল্প হিচাপে তুৰস্ক আৰু ইৰাকী বন্দৰ ফাওৰ মাজত পথ আৰু ৰে'লপথৰ দ্বাৰা সংযোগ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায় ।
আইএমইইচিৰ জৰিয়তে, ভাৰতে ভাৰত মহাসাগৰৰ পৰা আৰব সাগৰলৈ সংযোগ স্থাপন কৰিব বিচাৰে আৰু পশ্চিম এছিয়াৰ এটা স্থল পথৰ মাজেৰে পাৰ হৈ ভূমধ্য সাগৰত উপনীত হ'ব বিচাৰে ।
আইএমইইচি সম্পূৰ্ণ হোৱাটো ভাৰতৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অগ্ৰাধিকাৰ হৈ আছে । কিয়নো ভাৰত এই নিৰ্ণায়ক পথৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হিচাপে ই অৰ্থনৈতিক আৰু ভূ-ৰাজনৈতিক শক্তিৰ বিশ্বব্যাপী পৰিৱৰ্তনক চিহ্নিত কৰিব ।
আইএমইইচিৰ অৰ্থনৈতিক সফলতা ভাৰত ইউৰোপ আৰু মধ্য প্ৰাচ্যৰ সৈতে এক মুখ্য বাণিজ্যিক অংশীদাৰ হোৱাৰ বাবে এক টাৰ্ণিং পইণ্ট হ'ব । স্পষ্টভাৱে, আইএমইইচিৰ প্ৰগতি বিআৰআইৰ বাবে এক কৌশলগত প্ৰতিৰোধ হ'ব পাৰে, যি সমগ্ৰ এছিয়া, আফ্ৰিকা আৰু ইউৰোপত চীনৰ প্ৰভাৱ বৃদ্ধি কৰিছে । অৱশ্যে, আইএমইইচি উন্নয়নৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত আছে । যাৰ বাবে ই কেনেদৰে বিত্তীয় প্ৰতিশ্ৰুতি, নিয়মাৱলী আৰু ভূ-ৰাজনৈতিক বাধাৰ মোকাবিলা কৰিব তাৰ ওপৰত এক সঠিক পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব ।
লগতে পঢ়ক :আমেৰিকাৰ বৈদেশিক উপ সচিব ৰিচাৰ্ড বাৰ্মাৰ ভাৰত ভ্ৰমণ
