తెలంగాణ సంస్కృతీ సంప్రదాయాలను చాటే పండుగ బతుకమ్మ(bathukamma festival 2021). ప్రకృతి ఆరాధనకు, ప్రాణికోటి మనుగడకు నెలవైన మట్టి మనుషుల పండుగ. మహాలయ అమావాస్య నుంచి తొమ్మిది రోజులపాటు ఊరు, వాడలు పూల వనాలుగా మారి పులకరించనున్నాయి. తీరొక్క పూలతో సింగిడిలోని రంగుల కలబోతగా ఆడబిడ్డలు బతుకమ్మను భక్తిశ్రద్ధలతో పేర్చుతారు. ప్రకృతిని ఆరాధించే అచ్చమైన పల్లెపండుగ ఇది. అందుకే ప్రకృతి ఒడిలో నుంచి వికసించిన తీరొక్క పూలతో తయారుచేస్తారు. పూలు, పసుపు, కుంకుమలతో ఆ గౌరమ్మను భక్తిశ్రద్ధలతో కొలుస్తారు. ఏటా ఆశ్వయుజ శుద్ధ పాడ్యమికి ముందురోజు వచ్చే అమావాస్యతో ఈ పూల పండుగ ప్రారంభమవుతుంది. దీనినే పెత్రమాస, ఎంగిలిపూల బతుకమ్మ(engili pula bathukamma 2021), మహాలయ అమావాస్య అంటారు. దుర్గాష్టమి రోజున సద్దుల బతుకమ్మ పేరిట ఆ గౌరమ్మను సాగనంపుతారు.
పెత్రమాస అంటే..
పెత్రమాసనాడు పేర్చే బతుకమ్మను ఎంగిలిపూల బతుకమ్మ అంటారు. ఇవాళ పెద్దలకు బియ్యం ఇస్తారు. ఇలా చేయడం వల్ల వంశాభివృద్ధి జరుగుతుందని నమ్మకం. ఇంట్లోని పురుషులు వేకువ జామునే నిద్రలేచి... చేతిసంచి తీసుకొని పూలవేట కోసం పరిగెడతారు. పూలు సేకరించడానికి పిల్లలూ పెద్దలతో కలిసి పచ్చికబయళ్లకు వెళ్తారు. చేలు, అడవుల్లో ఉండే పూలను కోసుకొని తీసుకొస్తారు. వాటితో పాటు ఇంట్లో పెంచిన పూలను కలిపి బతుకమ్మను పేర్చుతారు. ఈ సమయంలో ప్రతి చెట్టు ఆ గౌరమ్మ సిగలో వాలడానికే వికసించినట్లుగా పూలతో పలకరిస్తాయి. తంగేడు, గునుగు, టేకు, చేమంతి, బంతి, తామర, కలువ, కట్ల పూలు, నందివర్ధనం ఇలా తీరొక్క పూలతో బతుకమ్మను పేరుస్తారు. మొదటిరోజు నువ్వులు, బెల్లం, నూకలతో నైవేద్యం తయారు చేస్తారు.
బతుకమ్మ పేర్చడం
వేకువజామునే నిద్రలేచిన మహిళలు... పిండి వంటలు ప్రారంభిస్తారు. ఇంటిళ్లిపాది ఉదయాన్నే తలస్నానాలు చేసి... నూతన వస్త్రాలు ధరిస్తారు. అలా ఇంట్లోని ఓ ప్రదేశంలో చాప పరుస్తారు. పచ్చికబయళ్ల నుంచి తీసుకొచ్చిన పూలతో బతుకమ్మను పేర్చుతారు. నచ్చిన సైజులో వలయాకారంలో ఉన్న తాంబాలం లేదా ప్లేట్లను తీసుకుంటారు. అందులో ఓ ఆకు పరిచి... పసుపు పచ్చని తంగేడు, తెల్లని గునుగు మొదలు తీరొక్క పూలతో బతుకమ్మను తయారు చేస్తారు. రంగులు మార్చుతూ... వలయాకారంలో వివిధ వర్ణాల్లో తీర్చిదిద్దుతారు. మధ్యలో పూల రేకలు, ఆకులు వంటివి నింపుతూ అందంగా పేరుస్తారు. అనంతరం పూజ గదిలో భద్రంగా ఉంచి... పసుపుతో గౌరమ్మను తయారు చేస్తారు. అగరుబత్తిలు వెలిగిస్తారు. చిన్నపిల్లలకు సైతం తమకూ బతుకమ్మ కావాలని ఆర్డర్ వేస్తారు. చిన్నపిల్లలు, యువతులు, మహిళలు ఇలా అందరూ బతుకమ్మ ఎత్తుకోవాలనే ఆశపడుతారు.
బతుకమ్మ జోరు
మహిళలంతా భక్తిశ్రద్ధలతో అందంగా ఆ బతుకమ్మను పేర్చే సమయానికల్లా సాయంత్రం కానే వస్తుంది. బతుకమ్మను పేర్చి... ఇక పిల్లాపెద్దలు ఇనుప సందుగల్లో ఉన్న పట్టు వస్త్రాలు, ఆభరణాలు ధరిస్తారు. ఆడబిడ్డలంతా చల్లటి సాయంత్రం వేళ తీరొక్క పూలతో పేర్చిన ఆ బతుకమ్మను పట్టుకొని... దేవాలయ ప్రాంగణం లేదా చెరువువైపు గానీ, తటాకంవైపుగానీ బయల్దేరుతారు. సింగిడిలోని రంగుల పూలతో పేర్చిన బతుకమ్మలతో ఊరేగింపుగా వస్తున్న ఆ ఆడబిడ్డలను చూస్తే రెండు కళ్లు సరిపోవు. ఈ అద్భత దశ్యాన్ని చూడడం కోసం పండు ముసలమ్మ సైతం వీధుల్లోకి వచ్చి నిలబడతారంటే అతిశయోక్తి కాదు. భూదేవీ పులకించేలా ఈ బతుకమ్మల జోరు ఉంటుంది. రంగురంగుల పూలు... అగరుబత్తుల వాసనలు... ఆడబిడ్డల పట్టు చీరల మెరుపులు... ఆభరణాల ధగధగలు.. అచ్చమైన ఈ పల్లెపండుగ తెలంగాణ అస్తిత్వానికే ప్రతీక.