ଗଜପତି: ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ଐତିହାସିକ ସ୍ଥଳୀ ମଧ୍ୟରୁ ବୃନ୍ଦାବନ ପ୍ୟାଲେସ ବା ବସନ୍ତ ନିବାସ ଅନ୍ୟତମ । ମହାରାଜ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତିଙ୍କ ଅମ୍ଲାନ କୀର୍ତ୍ତି ଏହି ସ୍ମୃତି ପ୍ରାଚୀର । ରାଜପରିବାରର ଆଭିଜାତ୍ୟ, ପ୍ରେମ , କଳାର ସ୍ବଚ୍ଛ ଏହା ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରମାଣ । ହେଲେ ଏବେ ଏହି ପାଶ୍ଚ୍ୟାତ କଳା ଓ ଭାରତୀୟ ଢାଞ୍ଚାରେ ତିଆରି ଏହି ଉଆସ ଏବେ ଜରାଜିର୍ଣ୍ଣ । ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏହାକୁ ନିଜ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ ବି ସ୍ଥିତି ସୁଧୁରିନି । ଏଭଳି କି ମହାରାଜା କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତିଙ୍କ ପୁଅ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତି ଏଠାରେ କୌଣସି କାରଣରୁ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଅଭିଶପ୍ତ ରାଜ ଉଆସ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହି ସୁନ୍ଦର ରାଜ ଉଆସଟିର କୌଣସି ବିକାଶ ହୋଇପାରୁନାହିଁ ।
ଚିରସ୍ରୋତା ମହେନ୍ଦ୍ରତନୟା ନଦୀ କୂଳରେ ଏହି ପ୍ୟାଲେସ୍ ରହିଛି । ଏହାର ନକ୍ସା 20 ମଇ 1835 ରେ ଚୂଡାନ୍ତ ହେବା ପରେ ମହାରାଜା କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ନକ୍ସା ଅଙ୍କନ କରିଥିଲେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଜଣେ ଯନ୍ତ୍ରୀ । ସହରରୁ ମାତ୍ର ତିନି କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଥିବା ଏହି ପ୍ୟାଲେସରେ ମହାରାଜା ନିଜ ପରିବାର ସହ ଗ୍ରୀଷ୍ଣ ଅବକାଶ କଟାଉଥିଲେ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ବସନ୍ତ ନିବାସ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହାର ନିର୍ମାଣ ଶୈଳୀ ଏପରି କି ସବୁବେଳେ ଏଠାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଠରୀରେ ଥଣ୍ଡା ଅନୁଭୁତ ହୁଏ । ମହାରାଜା ଯେବେ ଠାରୁ ଏହାକୁ ସରକାରଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତରଣ କରିଛନ୍ତି ସେବେଠୁ ଏହି ପ୍ୟାଲେସ ଯେପରି ନିଜ ପରିଚୟ ହଜାଇ ଦେଇଛି । ପ୍ରଥମେ କିଛି ଦିନ ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଗଲା ହେଲେ ପରେ ପର୍ଯ୍ୟାଟନ ବିଭାଗ ନିଜ ହାତକୁ ନେଇ କିଛି ମରାମତି କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲା ।