ବୌଦ୍ଧ: ସବୁଜ ବନାନୀ ଓ ପାହାଡ଼ ପର୍ବତର ଶୋଭାରାଜିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲା । ନୈସର୍ଗିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଭରପୂର ଜିଲ୍ଲାର ଡମ୍ବରୁଗଡରେ ଥିବା ଏକମାତ୍ର ଇକୋ ରିଟ୍ରିଟ ନିସର୍ଗ ଶିବିର ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରୁଛି । ଇତିହାସର ମୁକ ସାକ୍ଷୀ ରୂପେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ଏହି ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଭରପୂର ସ୍ଥାନରେ କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି ସିଦ୍ଧ ଗୁରୁ ଆଶ୍ରମ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ପବିତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀର ବିକାଶ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ।
ପ୍ରକୃତିର ଅନନ୍ୟ ଅବଦାନ ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲାର ଏକମାତ୍ର ଇକୋ ରିଟ୍ରିଟ ନିସର୍ଗ ଶିବିର । ମହାନଦୀର ଶାନ୍ତ ଶୀତଳ ଜଳରାଶି ସହିତ ପ୍ରକୃତି ରାଣୀର ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଉପଭୋଗ ପାଇଁ ଏଠାକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇ ଆସୁଛନ୍ତି । ଏଠାରେ ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ଉପଭୋଗ ସହିତ ଏହି ସ୍ଥାନର ଇତିହାସ ତଥା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବାତାବରଣ ବେଶ ମନଲୋଭା ହୋଇ ଉଠିଛି । ଏଭଳି ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଭରପୂର ତଥା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବାତାବରଣରେ ଭରପୁର ଅଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ମହାନଦୀର ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ତଟ ଦେଶରେ ପ୍ରକୃତି ରାଣୀର ମନୋରମ ଦୃଶ୍ୟକୁ ଉପଭୋଗ ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ଭିଡ଼ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି ।
ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲାର ଏଭଳି ଏକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଭରପୂର ଅଞ୍ଚଳ ରହିଛି ଯେଉଁଠାରେ ଜିଲ୍ଲାର ଇତିହାସ କଥା କହୁଥିବା ବେଳେ ଏଠାକାର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବାତାବରଣ ବର୍ଷ ତମାମ ଭକ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରୁଛି । ମହାନଦୀ କୂଳରେ ଏକାଧିକ ଜଙ୍ଗଲର ସମାହାରରେ ତଥା ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଭରପୂର ଅଞ୍ଚଳ ଡମ୍ବରୁଗଡ । ଅନେକ ଦୁର୍ଲଭ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଡମ୍ବରୁଗଡ ଠାରେ ଏକଦା ଭଞ୍ଜ ରାଜାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଡୁମ୍ବାଗଡ ନାମକ ଦୁର୍ଗ ପାହାଡ଼ ଶିଖରରେ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ଡମ୍ବରୁଗଡ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ଏଠାରେ ଅଦ୍ୟାବଧି ଉକ୍ତ ଦୁର୍ଗର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇଥାଏ । ଏହାଛଡା ଏହି ଡମ୍ବରୁଗଡ ପାହାଡର ଅନ୍ୟତମ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି ସିଦ୍ଧ ଗୁରୁ ଆଶ୍ରମ ।