आरोग्य ही मौल्यवान संपत्तीच, जाणून घ्या ते जपण्याचे फायदे - Health Care Topic

Health Care Topic : आरोग्य ही सर्वांत मौल्यवान संपत्ती आहे जी माणसाच्या आयुष्यभर कामी पडते. त्याचे एक 'अंतरिक मूल्य' आहे. ते जगण्यासाठी, शारीरिक आणि मानसिक वाढीसाठी महत्वाचं आहे. वाचा प्रो. के. श्रीनाथ रेड्डी हे लेख आहेत. ते सार्वजनिक आरोग्य, PHFI चे प्रतिष्ठित प्राध्यापक आहेत.

मुंबई Health Care Topic : प्रवास आणि अगदी प्रौढ जीवनात लैंगिक आणि पुनरुत्पादक कार्यांसाठी आरोग्यालाही एक 'इंस्ट्रुमेंटल व्हॅल्यू' आहे. कारण ते एखाद्या व्यक्तीला शिक्षण, रोजगार मिळवणे, उत्पन्न मिळविण्यास, स्पर्धात्मक खेळ किंवा ललित कलांमध्ये उत्कृष्ट बनण्यास आणि मोठ्या सामाजिक नेटवर्कचा भाग बनण्यास सक्षम करते. तरीही, आरोग्य ही एक अत्यंत कमी मूल्यमापन संपत्ती आहे, जी वैयक्तिक आचरण किंवा बाह्य प्रभावांमुळे सहजपणे खराब होते. आरोग्य ही व्यक्तीच्या जीवशास्त्र, श्रद्धा आणि वर्तनांवर परिणाम करते. समाजातील बहुतेक लोक जीवनाच्या वाटचालीत कोणते घटक आरोग्यास प्रोत्साहन देतात, त्यांचं संरक्षण करतात. आरोग्यामुळे सामाजिक, आर्थिक, पर्यावरणीय आणि व्यावसायिक प्रभाव पडतात. ज्यामुळे रोग, अपंगत्व आणि लवकर मृत्यू होतो. यामुळे त्यांच्या स्वत:च्या कुटुंबातील सदस्यांच्या किंवा समाजातील इतरांच्या आरोग्याची काळजी घेण्याच्या क्षमतेवर मर्यादा येतात.

चांगल्या आरोग्यासाठी आहे या गोष्टींची आवश्यकता : शिक्षणामुळे नागरिकांचे आरोग्य सुधारते आणि व्यक्तींच्या आरोग्याचे रक्षण होते. युनायटेड नेशन्स एज्युकेशनल, सायंटिफिक अँड कल्चरल ऑर्गनायझेशन (UNESCO) ने पुष्टी केली की 'शिक्षण हे विकासासाठी उत्प्रेरक आहे आणि स्वतःच्या अधिकारात आरोग्य हस्तक्षेप करते. शाश्वत विकास उद्दिष्ट 4 (गुणवत्ता शिक्षण) वरील 2015 च्या इंचॉन जाहीरनाम्यात असे म्हटले आहे की, शिक्षण, कौशल्य मूल्ये आणि वृत्ती प्रदान करते जे नागरिकांना निरोगी आणि परिपूर्ण जीवन जगण्यास आणि माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास सक्षम करते. "जरी चांगले आरोग्य हे शिक्षणाद्वारे सहाय्यक आहे, तसेच खराब आरोग्य विद्यार्थ्याला शिक्षणात प्रवेश करण्यापासून किंवा त्याचा पूर्ण लाभ घेण्यापासून प्रतिबंधित करते. म्हणून, आपण शिक्षण आणि आरोग्य यांच्यातील सद्‌गुण द्वि-दिशात्मक संबंधांना प्रोत्साहन दिले पाहिजे. शाळा ही अशी ठिकाणे आहेत जिथे शिक्षणाचा मुलावर सर्वांत प्रभावशाली रचनात्मक प्रभाव पडतो, ज्याची छाप आयुष्यभर टिकते.

शालेय जीवनाचा होतो हा फायदा : ज्ञान वाढवण्यासाठी जीवन कौशल्ये प्रदान करण्यासाठी आरोग्य महत्वाचं आहे. मूल्ये रुजवून नंतर रोजगार तयार करण्यासाठी आणि समाजाला आकार देऊ शकतील, अशी जबाबदार नागरिक म्हणून विद्यार्थ्यांना विकसित करण्यात मदत करण्यासाठी ते अनेक क्षेत्रांमध्ये सूचना देतात. या सर्व गोष्टी चांगल्या आरोग्यासाठी आणि संरक्षणासाठी आवश्यक आहेत. शाळा तरुणांना वैयक्तिक स्वच्छता, चांगली स्वच्छता, निरोगी आहार, पुरेशी शारीरिक हालचाल, व्यसनाधीनतेपासून दूर राहण्याच्या फायद्यांची ओळख करून देण्यासाठी प्रारंभिक जीवन देखील प्रदान करतात.

आरोग्य जपण्याचे आहेत हे फायदे :तणावाचा सामना करण्याचे तंत्र, आनंददायी सामाजिकीरण आणि सुरक्षेचे धडे, प्रथमोपचार हे शारीरिक आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरतील. तर गुंडगिरी, शारीरिक हिंसा, भेदभाव आणि लिंगभेद यातून होणाऱ्या हानीबद्दलच्या चर्चा चांगल्या वर्तणुकीच्या पद्धती तयार करतील. स्वच्छ आणि हिरवागार परिसर, हवेशीर आणि योग्य रितीने उजेड असलेल्या वर्ग खोल्या, क्रीडांगणे, अपंगांना अनुकूल पायाभूत सुविधा, आरोग्यदायी कॅफेटेरिया भोजन आणि तंबाखूजन्य पदार्थ, मद्य आणि मादक पदार्थांपासून दूर राहण्यासाठी कठोर धोरणे राबवून आरोग्य संवर्धनासाठी या बाबी महत्त्वाच्या आहेत. ते मानसिक आरोग्य समुपदेशन प्रदान करू शकतात. योग आणि ध्यान तंत्र शिकवू शकतात. लवकर ओळख आणि सुधारणा सक्षम करण्यासाठी वेळोवेळी दृष्टी आणि श्रवण तपासू शकतात. जेणेकरून शिक्षणातील शारीरिक अडथळे दूर होतील. मानसिक आरोग्याच्या आव्हानांवर मात करण्यासाठी किंवा शारीरिक अपंगत्वामुळे निर्माण होणारे अडथळे ओव्हरराइड करण्यासाठी विद्यार्थ्यांना एकमेकांना मदत करण्यासाठी समर्थन गट स्थापन केले जाऊ शकतात. त्या प्रक्रियेत ते सहानुभूती वाढवू शकतात.

आरोग्य समस्यांवर उपचार करण्यासाठी हे करा उपाय : प्रशिक्षित नर्सेसद्वारे चालवले जाणारे शालेय आरोग्य दवाखाने, मासिक पाळीच्या तक्रारींपासून ते अपस्माराचे दौरे किंवा अल्पवयीन मधुमेह असलेल्या मुलांमध्ये रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी झाल्यामुळे हायपोग्लायसेमिक एपिसोडच्या उपचारासारख्या अनेक आरोग्य समस्यांवर उपचार करण्यासाठी खूप उपयुक्त ठरू शकतात. जिथे शाळांमध्ये असे दवाखाने नाहीत, तिथे शिक्षकांना सामान्य आरोग्य समस्या आणि आरोग्य आपत्कालीन परिस्थितींना कौशल्य आणि संवेदनशीलतेने सक्षमपणे आणि दयाळूपणे प्रतिसाद देण्यासाठी प्रशिक्षित केले पाहिजे. विद्यार्थी त्यांच्या कौटुंबीक सदस्यांमध्ये निरोगी वर्तनांना चालना देण्यासाठी प्रभावी बदल असू शकतात. जेव्हा त्यांना योग्य माहिती प्रदान केली जाते आणि प्रेरक संवाद कौशल्य विकसित करण्यात मदत केली जाते, तेव्हा ते निरोगी धोरणांसाठी चॅम्पियन बनू शकतात.

समूह खेळ आणि कौटुंबिक सहल शारीरिक हालचालींसाठी करतात प्रेरित : जे विद्यार्थी तंबाखूच्या सेवनाच्या हानिकारक परिणामांबद्दल शिकतात ते पालक किंवा इतर कुटुंबातील सदस्यांची ही सवय सोडून देऊ शकतात. समूह खेळ किंवा कौटुंबीक सहलींद्वारे ते कुटुंबातील सदस्यांना वाढीव शारीरिक हालचालींसाठी प्रेरित करू शकतात. अनेक वर्षांच्या शालेय शिक्षणात, प्राथमिक स्तरापासून सुरू होऊन हायस्कूलपर्यंत प्रगती करत विद्यार्थ्यांचे ज्ञान उत्तरोत्तर वाढवले जाऊ शकते आणि जीवन कौशल्ये वाढवली जाऊ शकतात. संरचित अभ्यासक्रम शिकण्याव्यतिरिक्त, संघटित सह-अभ्यासक्रम उपक्रम आणि गट प्रकल्प हे शिकण्यासाठी प्रभावी सहाय्यक ठरू शकतात.

हेही माहिती :