ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയ കളരിയില്‍ ഇടതടവില്ലാതെ പയറ്റുന്ന ഒരു അടവാണ് കൂറുമാറ്റങ്ങൾ. അടുത്തിടെ, ഹരിയാനയില്‍ 3 സ്വതന്ത്ര എംഎൽഎമാരാണ് നയാബ് സിങ് സൈനിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ബിജെപി സർക്കാരിൽ നിന്ന് പിന്തുണ പിൻവലിച്ചത്. മാത്രമല്ല, തങ്ങള്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന് വേണ്ടി പ്രചാരണം നടത്തുമെന്ന് അവര്‍ പരസ്യമായി പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്‌തു. 'ആയാ റാം, ഗയാ റാം' എന്ന പ്രയോഗം പിറവിയെടുത്ത ഹരിയാനക്ക്, കൂറുമാറ്റങ്ങൾ അപരിചിതമല്ല. അതേസമയം, ലോക്‌സഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് വേളയില്‍ മറ്റ് പല സംസ്ഥാനങ്ങളും (മധ്യപ്രദേശ്, ഗുജറാത്ത് പോലുള്ളവ) സ്ഥാനാർഥികളുടെ അവസാന നിമിഷ കൂറു മാറ്റങ്ങള്‍ക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചിച്ചുണ്ട്.
രാഷ്ട്രീയ കൂറുമാറ്റങ്ങൾ പെരുകുമ്പോൾ ഇന്ത്യയുടെ കൂറുമാറ്റ വിരുദ്ധ നിയമം നിശബ്‌ദ കാഴ്‌ചക്കാരനായി തുടരുന്നു എന്നതാണ് ഖേദകരം. 1960-70 കാലഘട്ടത്തിൽ പാർലമെന്‍റിലും സംസ്ഥാന അസംബ്ലികളിലും തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട നിയമസഭാംഗങ്ങളുടെ വ്യാപക കൂറുമാറ്റം തടയുന്നതിനായി 1985-ൽ ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ പത്താം ഷെഡ്യൂളിന് കീഴില്‍ നിലവില്‍ വന്നതാണ് കൂറുമാറ്റ വിരുദ്ധ നിയമം.
രസകരമായ വസ്‌തുത എന്തെന്നാല്‍, കൂറുമാറ്റ നിരോധന നിയമം പ്രാബല്യത്തിൽ വന്നതിന് ശേഷം ഇന്ത്യ കൂടുതൽ കൂറുമാറ്റങ്ങൾക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചുവെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി 2002-ൽ ഭരണഘടനയുടെ പ്രവർത്തനം അവലോകനം ചെയ്യാനുള്ള ദേശീയ കമ്മിഷൻ നിയമത്തെ രൂക്ഷമായി കുറ്റപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. എങ്ങനെയാണ് പത്താം ഷെഡ്യൂളിന് ഇത്ര ദയനീയമായി പ്ലോട്ട് നഷ്‌ടമായത്?
എന്തിനെയാണ് നിയമം ശിക്ഷിക്കുന്നത്, എന്തൊക്കെ ഒഴിവാക്കപ്പെടുന്നു? :പത്താം ഷെഡ്യൂളിന്‍റെ പല പോരായ്‌മകളും അതിന്‍റെ ഡ്രാഫ്റ്റിങ്ങുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതാണ്. ഇത് കൂറുമാറ്റങ്ങൾക്ക്, വിശേഷിച്ചും ഗ്രൂപ്പ് മാറ്റങ്ങള്‍ക്ക് വ്യക്തമായ പഴുതുകൾ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്. തങ്ങളുടെ പാർട്ടിയുടെ അംഗത്വം സ്വമേധയാ ഉപേക്ഷിക്കുകയോ പാർലമെന്‍റിലോ സംസ്ഥാന അസംബ്ലിയിലോ തങ്ങളുടെ പാർട്ടിയുടെ നിർദേശത്തിന് എതിരെ വോട്ട് ചെയ്യുമ്പോഴോ നിയമസഭാംഗങ്ങളെ പത്താം ഷെഡ്യൂൾ അയോഗ്യരാക്കുന്നു. സ്വതന്ത്ര എംപിമാർ/എംഎൽഎമാർ തെരഞ്ഞെടുപ്പിന് ശേഷം ഏതെങ്കിലും രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയിൽ ചേരുകയാണെങ്കിൽ സഭയിൽ നിന്ന് അയോഗ്യരാക്കപ്പെടാൻ ബാധ്യസ്ഥരാണ്. അയോഗ്യതക്കായുള്ള ഹർജികൾ സ്‌പീക്കറുടെയോ സഭ അധ്യക്ഷന്‍റെയോ മുമ്പാകെയാണ് എത്തുക.
കൂറുമാറ്റ വിരുദ്ധ നിയമത്തില്‍ രണ്ട് ഇളവ് ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഒന്ന് ഒരു രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയിലെ പിളർപ്പ്, മറ്റൊന്ന് രണ്ട് പാർട്ടികൾ തമ്മിലുള്ള ലയനം. തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട പ്രതിനിധികളും അവരുടെ പാർട്ടികളും തമ്മിലുള്ള പ്രത്യയശാസ്‌ത്രപരമായ വ്യത്യാസങ്ങള്‍ മൂലമുണ്ടാകുന്ന കൂറുമാറ്റങ്ങളുടെ തത്വാധിഷ്‌ഠിതമായ സംഭവങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കാൻ ഈ ഒഴിവാക്കലുകൾ മിതമായി ഉപയോഗിക്കേണ്ടതാണ് എന്നാണ് ഈ നിയമത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള പാർലമെന്‍ററി ചർച്ചകൾ വെളിപ്പെടുത്തുന്നത്. ഉദ്ദേശ്യങ്ങൾ ശുദ്ധമായിരുന്നെങ്കിലും, ഈ ഇളവ് പലരുടെയും സുഖസൗകര്യങ്ങൾക്കായി പലപ്പോഴും ഉപയോഗിച്ചു.
കൂറുമാറ്റങ്ങൾ വര്‍ധിച്ചതിനാലും ജനാധിപത്യ രീതിയില്‍ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട സർക്കാരുകളെ അട്ടിമറിക്കുന്ന പ്രവണത കൂടിയകതിനാലും പിളർപ്പില്‍ ഉണ്ടായ ഇളവ് 2003-ൽ ഭരണഘടനയിൽ നിന്ന് എടുത്ത് കളഞ്ഞു. ലയനത്തിലുള്ള ഇളവ് അപ്പോഴും തുടര്‍ന്നിരുന്നു.
പത്താം ഷെഡ്യൂളിലെ ഖണ്ഡിക 4 ല്‍ പറയുന്നത് പ്രകാരം രണ്ട് വ്യവസ്ഥകൾ ഒരേസമയം നിറവേറ്റുകയാണെങ്കിൽ ഒരു നിയമ സഭാംഗത്തിന് അയോഗ്യതയിൽ നിന്ന് ഇളവ് അവകാശപ്പെടാം. ആദ്യത്തേത്, നിയമസഭാംഗത്തിന്‍റെ യഥാർഥ രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടി മറ്റൊരു രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയുമായി ലയിക്കുന്നു. രണ്ടാമതായി, ലയനത്തിന് സമ്മതിക്കുന്ന ലെജിസ്ലേച്ചർ പാർട്ടിയിലെ മൂന്നിൽ രണ്ട് അംഗങ്ങൾ നിയമസഭാംഗം ഉൾപ്പെടുന്ന ഗ്രൂപ്പിന്‍റെ ഭാഗമാകണം. ലെജിസ്ലേച്ചർ പാർട്ടി എന്നാൽ, നിയമസഭ ഹൗസിനുള്ളിലെ, ഒരു പ്രത്യേക പാർട്ടിയുടെ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട എല്ലാ അംഗങ്ങളും അടങ്ങുന്ന ഗ്രൂപ്പാണ്.
ലയനത്തിലുള്ള ഇളവില്‍ ഒരു സൂക്ഷ്‌മ പരിശോധന നടത്തിയാല്‍ ഡ്രാഫ്റ്റിങ്ങിന്‍റെ അനാവശ്യമായ സങ്കീർണ്ണത വെളിപ്പെടും. ഒരു പ്രത്യേക നിയമസഭ കക്ഷിയുടെ മൂന്നിൽ രണ്ട് ഭാഗവും മറ്റൊരു നിയമസഭ കക്ഷിയുമായി ലയിക്കാൻ സമ്മതിച്ചാൽ ഉടൻ തന്നെ രണ്ട് രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾ തമ്മിലുള്ള ലയനം നടന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടും എന്നാണ് പല ഹൈക്കോടതികളുടെയും വ്യാഖ്യാനം. ദേശീയ തലത്തിലോ പ്രാദേശിക തലത്തിലോ യഥാർഥ രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളുടെ ലയനം തന്നെ ആവശ്യമില്ല എന്നതാണ് ഈ വ്യാഖ്യാനത്തിന്‍റെ പൊരുള്‍.