સુરત: અંગ્રેજો દ્વારા નાખવામાં આવેલા આકરા વેરા સામે સરદાર પટેલ દ્વારા ચલાવવામાં આવેલી ના-કરની લડતને કારણે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત બારડોલી રાજકીય દ્રષ્ટિએ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. દક્ષિણ ગુજરાતની મહત્વની લોકસભા બેઠકમાં સ્થાન પામનાર બારડોલી અનુસુચિત જનજાતિ માટે અનામત બેઠક છે. આ બેઠક 2008માં નવા સીમાંકન બાદ અસ્તિત્વમાં આવી હતી તે પહેલા તે માંડવી લોકસભા તરીકે ઓળખાતી હતી. આ બેઠકમાં સુરત અને તાપી જિલ્લા ઉપરાંત સુરત શહેરના કેટલાક વિસ્તારનો સમાવેશ થાય છે.
સહકારી સંસ્થાઓ પર પણ ભાજપનો કબ્જોઃ બારડોલી વિસ્તારમાં સહકારી ક્ષેત્રનો વિકાસ વધુ જોવા મળે છે. અહીંના રાજકારણમાં સહકારિતાનો પ્રભાવ રહેલો છે. બારડોલી લોકસભા વિસ્તારમાં 6 જેટલી મહત્વની સહકારી સુગર મિલો કાર્યરત છે. આ ઉપરાંત સુરતની સુમુલ ડેરી અને સુરત ડિસ્ટ્રિક્ટ બેન્કના કાર્યનો મોટો વિસ્તાર આ બેઠક હેઠળ આવે છે. પહેલા કોંગ્રેસના તાબા હેઠળ ગણાતી તમામ સહકારી સંસ્થાઓ ધીમે ધીમે ભાજપના કબ્જામાં આવી જતાં હવે લગભગ કોંગ્રેસનું લગભગ નામોનિશાન મટી રહ્યું છે. હાલમાં સુમુલ ડેરી હોય કે સુગર મિલો તમામ પર ભાજપના નેતાઓનો કબ્જો રહેલો છે. જેથી ભાજપનો પ્રભાવ ખેડૂતો અને મંડળીના સભાસદોને અસર કરી શકે છે.
35 ટકાથી વધુ મતદારો આદિવાસીઃ આ બેઠક આદિવાસી બહુમતી ધરાવે છે. અંદાજિત 35 ટકા જેટલા મતદારો આદિવાસી છે. જેમાં પણ ખાસ કરીને ચૌધરી અને હળપતિ મતદારોનું પ્રભુત્વ રહેલું છે. આ ઉપરાંત આદિવાસી સમાજમાં ગામિત, વસાવા અને ધોડિયા પટેલ મતદારો પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી શકે છે. હાલમાં બારડોલી લોકસભા અંતર્ગત આવતી તમામ 7 વિધાનસભા બેઠકો ભાજપના કબ્જામાં છે. તાપી જિલ્લાની 2 બેઠકો નિઝર અને વ્યારા ઉપરાંત સુરત જિલ્લાની માંડવી બેઠક જે કોંગ્રેસની પરંપરાગત બેઠક માનવામાં આવતી હતી તે પણ 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે આંચકી લેતા હાલ લોકસભા અંતર્ગત આવતી તમામ બેઠકો ભાજપના કબ્જામાં છે.
2 ટર્મથી ભાજપનો દબદબોઃ માંડવી બેઠક બારડોલીમાં પરિવર્તિત થયા બાદ 2009ની લોકસભા ચૂંટણીમાં માજી મુખ્યપ્રધાન અમરસિંહ ચૌધરીના પુત્ર અને કોંગી નેતા તુષાર ચૌધરીએ ભાજપના રિતેશ વસાવાને હરાવ્યા હતા. બારડોલી બેઠક પરથી જીત્યા બાદ તુષાર ચૌધરી કેન્દ્રમાં પ્રધાન તરીકે પણ ફરજ બજાવી ચૂક્યા હતા. જો કે ત્યારબાદ 2014ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસમાંથી ભાજપમાં આવેલા પ્રભુ વસાવાને ભાજપે ટિકિટ આપી તુષાર ચૌધરી સામે મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. જેમાં તુષાર ચૌધરીની હાર થઈ હતી. હાલ તુષાર ચૌધરી ઉત્તર ગુજરાતમાં ખેડબ્રહ્મા બેઠક પરથી વિધાનસભાનું પ્રતિનિધિત્વ કરી રહ્યા છે.
કોંગ્રેસની ટકાવારી સતત ઘટીઃ કોંગ્રેસના મતની ટકાવારીમાં સતત ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. 2009ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને 47.9 ટકા મત મળ્યા હતા. જેની સામે ભાજપને 40.8 ટકા મત મળ્યા હતા. જો કે ત્યાર બાદ 2012ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપની મતની ટકાવારીમાં વધારો નોંધાયો હતો. ભાજપને 48.5 ટકા તો કોંગ્રેસને 40.1 ટકા મત મળ્યા હતા. 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપની મતની ટકાવારીમાં મોટો ઉછાળો નોંધાયો હતો અને ભાજપને 51.7 ટકા મત મળતા કોંગ્રેસની હાર થઈ હતી. કોંગ્રેસને માત્ર 41.3 ટકા જ મત મળ્યા હતા. ત્યારબાદ 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને 45.6 ટકા અને ભાજપને 46.5 ટકા મત મળ્યા હતા. છેલ્લી 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ફરી એક વખત ભાજપે કૂદકો મારતા તેમની મતની ટકાવારી 56.1 ટકા પર પહોંચી ગઈ હતી. જ્યારે કોંગ્રેસે માત્ર 39.7 ટકાથી જ સંતોષ માનવો પડ્યો હતો. આમ કોંગ્રેસની મતની ટકાવારી સતત ઘટતી જતી હોવાથી આ બેઠક પરથી તેનું પ્રભુત્વ સતત ઘટી રહ્યું છે.
'આપ'ને લીધે 2022માં ભાજપને થયો ફાયદોઃ વર્ષ 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં આમ આદમી પાર્ટી 3જા પક્ષ તરીકે આવતા કોંગ્રેસને ભારે નુકસાન થયું હતું. જો કે આમ આદમી પાર્ટીએ લગભગ તમામ 7 વિધાનસભા બેઠક પર સારા એવા મેળવ્યા હતા. આમ આદમી પાર્ટીના આવવાથી તમામ 7 બેઠક કબ્જે કરવામાં ભાજપને સરળતા રહી હતી. કેટલીક બેઠકો પર આમ આદમી પાર્ટીના ઉમેદવારો 2જા ક્રમે રહ્યા હતા. જ્યારે કોંગ્રેસનો દેખાવ નબળો જોવા મળ્યો હતો. આ વખતે લોકસભા ચૂંટણીમાં ઈન્ડિયા ગઠબંધનને કારણે આમ આદમી પાર્ટી મેદાનમાં ન હોવાથી તેનો કેવો અને કેટલો ફાયદો કોંગ્રેસને થાય છે તેના પર મતદારો અને રાજકીય વિશ્લેષકોની નજર રહેલી છે.
બારડોલી બેઠકના સાંસદની યાદીઃ વર્ષ 2009માં પહેલી વાર બારડોલી બેઠક પર લોકસભા ચૂંટણી થઈ હતી. જેમાં કોંગ્રેસના ડૉ. તુષાર ચૌધરી વિજેતા થયા હતા. તેમણે ભાજપના રિતેશ ચૌધરીને 58, 930 મતોથી હરાવ્યા હતા. ડૉ. તુષાર ચૌધરીએ ગુજરાતના માજી મુખ્યપ્રધાન અમરસિંહ ચૌધરીના પુત્ર છે. તેઓ કેન્દ્રમાં આદિજાતિ વિકાસ રાજ્ય મંત્રી તેમજ વાહન વ્યવહાર રાજ્ય મંત્રી તરીકે સેવા આપી ચૂક્યા છે. તેઓ હાલ ઉત્તર ગુજરાતની ખેડબ્રહ્મા બેઠક પરથી કોંગ્રેસમાંથી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ધારાસભ્ય ચૂંટાયા છે. હાલના સાંસદ પ્રભુભાઈ વસાવા વર્ષ 2012માં માંડવી બેઠક પરથી કોંગ્રેસમાંથી ધારાસભ્ય તરીકે ચૂંટાયા હતા. જો કે ત્યારબાદ તેઓ ભાજપમાં જોડાતા વર્ષ 2014માં તેમણે ભાજપમાંથી લોકસભાની ચૂંટણી લડી કોંગ્રેસના દિગ્ગજ નેતા ડૉ. તુષાર ચૌધરીને માત આપી હતી. 1,24,895 મતોથી તુષાર ચૌધરીને હરાવ્યા હતા. બાદમાં વર્ષ 2019માં પણ તેમને જ ટિકિટ આપવામાં આવી હતી. જેમાં પણ 2,15,974 મતોથી તુષાર ચૌધરીને હરાવ્યા હતા.