হায়দৰাবাদ: ভাৰতীয় মহাকাশচাৰীৰ প্ৰসংগ ওলালেই পোনপ্ৰথমে আমাৰ মনলৈ অহা নামটো হ’ল কল্পনা চাওলা । কল্পনা চাওলা ভাৰতত জন্মগ্ৰহণ কৰা আমেৰিকান মহাকাশচাৰী, মহাকাশ ভ্ৰমণ কৰা প্ৰথমগৰাকী ভাৰতীয় মহিলা আৰু ৰাকেশ শৰ্মাৰ পিছত দ্বিতীয়গৰাকী ভাৰতীয় মহাকাশচাৰী । কল্পনা চাওলাৰ নাম শুনিলেই মনত পৰে ঠিক 22 বছৰ পূৰ্বে 2003 চনৰ 1 ফেব্ৰুৱাৰীত তেওঁৰ সৈতে সংঘটিত হোৱা ভয়ানক দুৰ্ঘটনাটোৰ কথা । ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ 1 তাৰিখৰ দিনটো আছিল কল্পনা চাওলাৰ 22 সংখ্যক মৃত্যু বাৰ্ষিকী আৰু ইয়াৰ সৈতে সংগতি ৰাখি তেখেতৰ জন্মৰ পৰা অকালতে কৰুণ মৃত্যুক সাৱটি ল’বলগীয়া হোৱা সমগ্ৰ কাহিনী আপোনালোকক জনাবলৈ বিচাৰিছো---
কল্পনা চাওলাৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱন
কল্পনা চাওলাৰ জন্ম হৈছিল 1962 চনৰ 17 মাৰ্চত ভাৰতৰ হাৰিয়ানাৰ কৰ্ণালত । তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম বানাৰসী লাল চাওলা আৰু মাকৰ নাম সঞ্জ্যোতি চাওলা । চাৰিগৰাকী ভাই-ভনীৰ ভিতৰত কল্পনা আছিল কনিষ্ঠ সন্তান । স্কুল আৰম্ভ হোৱা পৰ্যন্ত মাক-দেউতাকে কল্পনাক আনুষ্ঠনিক নাম নিদিলে । মাক-দেউতাকে তেওঁক মণ্টু বুলি মাতিছিল যদিও প্ৰথম স্কুলত নামভৰ্তি হওঁতে আনুষ্ঠানিক নাম দিয়া হৈছিল কল্পনা চাওলা । তিনি বছৰ বয়সতে কল্পনাই প্ৰথমবাৰৰ বাবে বিমান দেখিছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই কল্পনাৰ উৰণৰ প্ৰতি অতি আগ্ৰহী হৈ পৰিছিল । পূৰ্বে কল্পনাই দেউতাকৰ লগত স্থানীয় ফ্লাইং ক্লাবত সময় কটায় । এইদৰেই কল্পনাই সৰুৰে পৰা বিমান অৰ্থাৎ বিমান পৰিবহণৰ প্ৰতি আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰিবলৈ ধৰিলে ।
কল্পনা চাওলাই শিক্ষাৰ আৰম্ভণি কৰিছিল ঠাকুৰ বাল নিকেতন ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডাৰী স্কুলৰ পৰা, যিখন কৰ্ণালতেই অৱস্থিত । স্কুলীয়া শিক্ষাৰ পাছত কল্পনাই পঞ্জাৱ ইঞ্জিনিয়াৰিং কলেজৰ পৰা এৰ’নটিকেল ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে । এই পাঠ্যক্ৰমটো বাছি লোৱাৰ সময়ত বহু অধ্যাপকে কল্পনাক এই পাঠ্যক্ৰম নকৰিবলৈ কৈছিল কাৰণ ভাৰতত এই ক্ষেত্ৰত মহিলাৰ বাবে উন্নত সুযোগ নাই, কিন্তু তেওঁ সেয়া নুশুনি সপোনৰ পিছে পিছে দৌৰি থাকিল ।
ভাৰতৰ পৰা অভিযান্ত্ৰিক শিক্ষা সমাপ্ত কৰাৰ পিছত কল্পনা চাওলা আশীৰ দশকত আমেৰিকালৈ গুচি যায় আৰু তাতেই অধিক পঢ়া-শুনা কৰিবলৈ দেশখনৰ নাগৰিকত্ব গ্ৰহণ কৰে । টেক্সাছ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ লগতে 1988 চনত ক’লৰাডো বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা মহাকাশ অভিযান্ত্ৰিকত ডক্টৰেট ডিগ্ৰীও লাভ কৰে ।
- 1988 চনত কল্পনা চাওলাই নাছাৰ এমেছ ৰিচাৰ্চ চেণ্টাৰত পাৱাৰড-লিফ্ট কম্পিউটেচনেল ফ্লুইড ডাইনামিক্সৰ ক্ষেত্ৰত কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে ।
- তেওঁৰ গৱেষণাই হেৰিয়াৰৰ দৰে বিমানৰ চাৰিওফালে ‘ভূমি-প্ৰভাৱ’ত পোৱা জটিল বায়ু প্ৰবাহৰ অনুকৰণৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল ।
- 1993 চনত কল্পনা চাওলাই কেলিফৰ্ণিয়াৰ লছ আলটছৰ অভাৰছেট মেথডছ ইনকৰ্পৰেশ্যনত উপ-সভাপতি আৰু গৱেষণা বিজ্ঞানী হিচাপে যোগদান কৰে ।
- তেওঁক বায়ুগতিবিদ্যাৰ অনুকূলন সম্পন্ন কৰিবলৈ উন্নত প্ৰযুক্তি বিকশিত আৰু ৰূপায়ণৰ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰা হৈছিল । ইয়াৰ বাহিৰেও তেওঁ নাছা আৰু মহাকাশ বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰখনলৈ কম সময়ৰ ভিতৰতে বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াই থৈ গৈছে ।
কল্পনা চাওলাৰ বিবাহ
কল্পনা চাওলাই 1983 চনত ফ্ৰান্সৰ বাসিন্দা জিন-পিয়েৰ হেৰিছনৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয় । তেওঁ আছিল উৰণৰ প্ৰশিক্ষক আৰু বিমান পৰিবহণৰ লেখক । কল্পনাই আমেৰিকাত পঢ়ি থকাৰ সময়ত জিন-পিয়েৰ হেৰিছনক লগ পাইছিল । কল্পনাৰ স্বামীয়ে তাইৰ মহাকাশচাৰী হোৱাৰ সপোনক সমৰ্থন জনাইছিল আৰু সদায় তাইৰ কাষত থিয় দিছিল ।
কল্পনা চাওলাৰ নাছা অভিজ্ঞতা
- কল্পনা চাওলাক 1994 চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত নাছাই মহাকাশচাৰী হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰিছিল ।
- 1995 চনৰ মাৰ্চ মাহত তেওঁ মহাকাশচাৰী হিচাপে জনছন স্পেচ চেণ্টাৰত যোগদান কৰিছিল ।
- তেওঁ এবছৰৰ প্ৰশিক্ষণ আৰু মূল্যায়ন সম্পূৰ্ণ কৰিছিল ।
- ইয়াৰ পিছত তেওঁক কাৰিকৰী বিষয়ত কাম কৰিবলৈ ক্ৰু মেম্বাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয় ।
- তেওঁ ৰবটিক পৰিস্থিতি সজাগতা প্ৰদৰ্শনৰ বিকাশ আৰু মহাকাশ শাটল নিয়ন্ত্ৰণ চফট্ ৱেৰৰ পৰীক্ষণৰ কাম কৰিছিল
- 1996 চনৰ নৱেম্বৰ মাহত তেওঁক এছটিএছ-87 মিছন বিশেষজ্ঞ আৰু প্ৰাইম ৰবটিক আৰ্ম অপাৰেটৰ হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়
- 1998 চনৰ জানুৱাৰী মাহত তেওঁক শ্বাটল আৰু ষ্টেচন ফ্লাইট ক্ৰু ডিভাইচৰ ক্ৰু প্ৰতিনিধি হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়। সেই সময়ত তেওঁ ক্ৰু চিষ্টেমছ এণ্ড হেবিটেবিলিটি ছেকচনৰ মুৰব্বী হৈছিল
- তেওঁ STS-87 (1997) আৰু STS-107 (2003) মিছনত উৰা মাৰিছিল, মুঠ 30 দিন, 14 ঘন্টা আৰু 54 মিনিট মহাকাশত কটায় ।
কল্পনা চাওলাৰ অন্তিম মিছন
- 2000 চনত কল্পনা চাওলাক তেওঁৰ দ্বিতীয় মহাকাশ অভিযান এছটিএছ-107 ৰ বাবে মিছন বিশেষজ্ঞ হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰা হয়।
- এই অভিযানৰ প্ৰস্তুতি বহু আগতেই কৰা হৈছিল যদিও ইয়াৰ উৎক্ষেপণ বাৰে বাৰে পলম হৈছিল । অৱশেষত 2003 চনৰ 16 জানুৱাৰীত STS-107 অভিযান আৰম্ভ হয়, যাৰ বিশেষজ্ঞ আছিল কল্পনা চাওলা ।
- এছটিএছ-107 অভিযানত 16 দিনীয়া বিমানখনৰ সময়ছোৱাত ক্ৰুৱে 80 টাতকৈও অধিক পৰীক্ষা চলাইছিল । ইয়াৰে বহুতো কঠিন শ্বিফটৰ সময়ত কৰা হৈছিল যাতে গৱেষণা চলি থাকে ।
- এছটিএছ-107 ৰ ক্ৰু মেম্বাৰসকলে সেই প্ৰযুক্তি পৰীক্ষা কৰিছিল যাৰ জৰিয়তে নাছাই নতুন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মহাকাশ কেন্দ্ৰ (আই এছ এছ)ত পানীৰ পুনঃব্যৱহাৰ কৰিব বিচাৰিছিল । ইয়াৰ উপৰিও তেওঁলোকে আন বহুতো পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাও কৰিছিল ।
- সেই বিমানখনৰ শ্বাটলৰ পেলোড বে’ৰ ভিতৰত স্পেচহেব নামৰ এটা ডাঙৰ চাপযুক্ত কক্ষ আছিল । স্পেচহেব মডিউলত কৰা পৰীক্ষাসমূহে জীৱবিজ্ঞান আৰু স্বাস্থ্য বিজ্ঞানৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল ।
কল্পনা চাওলাৰ অন্তিমখন মহাকাশ বিমানত কি হৈছিল