প্ৰতি বছৰে ২৩ আগষ্টত বিশ্বজুৰি দাস ব্যৱসায় আৰু ইয়াৰ বিলুপ্তিৰ স্মৃতি দিৱস হিচাপে পালন কৰা হয় । এই দিনটোৱে ঔপনিৱেশিক শাসনৰ যুগত আটলাণ্টিক অতিক্ৰম কৰা দাস ব্যৱসায়ৰ অধীনত ক্ষতিগ্ৰস্ত হোৱা লাখ লাখ নিৰীহ ব্যক্তিৰ কৰুণ ইতিহাসক সন্মান জনোৱাৰ এক মুহূৰ্ত হিচাপে গণ্য কৰা হয় । এই উপলক্ষে বিশ্বজুৰি অসংখ্য সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান আৰু আলোচনা অনুষ্ঠিত হয় ।
দাস ব্যৱসায়:
সাম্ৰাজ্যৰ যুগত বৰ্ণবাদী বিশ্বাসৰ সহায়ত অন্যায় ৰাজনৈতিক, সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপক সমৰ্থন কৰা হৈছিল, যাৰ ফলত এই সাম্ৰাজ্যসমূহক অৰ্থনীতি বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰা হৈছিল । এই বৰ্ণবাদৰ উপজাত দাস ব্যৱসায়ৰ ফলত এই সাম্ৰাজ্যবাদী উচ্চাকাংক্ষাৰ সৃষ্টি হৈছিল । ভাৰতত ১৮৩৪ চনত ইনডেনচাৰ দাসৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ হয় আৰু ১৯২২ চনত শেষ হয়, ইয়াৰ ফলত আজি বিভিন্ন কেৰিবিয়ান দ্বীপ, ফিজি, ৰিইউনিয়ন, নাটাল, মৰিচাছ, মালয়েছিয়া আদিত বসবাস কৰা ভাৰত-কেৰিবিয়ান, ভাৰত-আফ্ৰিকান আৰু ভাৰত-মালয়েছিয়ান ঐতিহ্যৰ মিশ্ৰণেৰে এক উল্লেখযোগ্য প্ৰব্ৰজনকাৰী সম্প্ৰদায়ৰ সৃষ্টি হয় ।
এই দিনটোৰ তাৎপৰ্যক প্ৰথমে ইউনেস্ক’ই স্বীকাৰ কৰিছিল । ইউৰোপীয় দেশসমূহৰ সাম্ৰাজ্যবাদী শাসন ব্যৱস্থাৰ মাজত দাস ব্যৱসায়ৰ এক ব্যাপক প্ৰথা আছিল । আফ্ৰিকা আৰু এছিয়াৰ লোকসকলক দাস হিচাপে ব্যৱসায় কৰি হাইটি, কেৰিবিয়ান আৰু বিশ্বৰ বিভিন্ন অঞ্চলত ঔপনিৱেশিক শক্তিসমূহৰ সেৱা কৰা হৈছিল । অৱশেষত ১৮০৭ চনত বিশ্বব্যাপী দাস ব্যৱসায় বিলুপ্ত কৰা হয় । ১৯৯৮ চনত ইউনেস্ক’ই স্বীকৃতি দিয়া পাচত ইয়াৰ প্ৰথম বৰ্ষপূৰ্তি পিছৰ বছৰ চেনেগালতো পালন কৰা হয় ।
এই দিনটোৰ আঁৰৰ ইতিহাস:
১৭৯১ চনৰ ২২ আগষ্টৰ পৰা ২৩ আগষ্টৰ নিশা হাইটি ৰিপাব্লিকৰ চেণ্ট ডমিংগত দিনটোৰ ইতিহাস আৰম্ভ হয় । ঠিক সেইদিনা আজি হাইটি নামেৰে জনাজাত চেণ্ট ডমিংগ দ্বীপত বিদ্ৰোহৰ সূচনা হয়, যাৰ ফলত আটলাণ্টিক অতিক্ৰম কৰা দাস ব্যৱসায়ৰ অন্ত পৰিল ।
এই দিনটোৰ গুৰুত্ব আটলাণ্টিক অতিক্ৰম কৰা দাস ব্যৱসায়ৰ অন্ত পৰাৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে । ১৯৯৮ চনৰ ২৩ আগষ্টত হাইটিত আৰু ১৯৯৯ চনৰ ২৩ আগষ্টত চেনেগালৰ গ’ৰী দ্বীপত এই দিনটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে পালন কৰা হৈছিল ।
১৯৯৪ চনত আৰম্ভ হোৱাৰ পিছৰে পৰা ইউনেস্ক’ৰ "দাসী জনগোষ্ঠীৰ পথ: প্ৰতিৰোধ, স্বাধীনতা আৰু ঐতিহ্য" কাৰ্যসূচীয়ে উদ্ভাৱনীমূলক জ্ঞানৰ উৎপাদন, দাসত্বৰ বিষয়ত উচ্চ পৰ্যায়ৰ বৈজ্ঞানিক নেটৱৰ্ক আৰু স্মৃতিৰ পদক্ষেপৰ বিকাশ, ইয়াৰ বিলুপ্তি আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা প্ৰতিৰোধৰ সমৰ্থনত অৰিহণা যোগাইছে ।
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত এইদৰে এই কাৰ্যসূচীয়ে দাসত্বৰ ইতিহাসক কেন্দ্ৰ কৰি থকা মৌনতাক "ভংগ" কৰাত আৰু আধুনিক বিশ্বক গঢ় দিয়া এই ট্ৰেজেডীক সাৰ্বজনীন স্মৃতিত স্থান দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত মুখ্য ভূমিকা পালন কৰিছে । ২০২৪ চনত ৰুটছ অৱ এনস্লেভড পিপলছ প্ৰগ্ৰেমে ৩০ বছৰীয়া জয়ন্তী উদযাপন কৰিব ।