বিশেষ প্ৰতিবেদন, ২০ মে' :কেন্দ্ৰই ভাৰত আৰু ম্যানমাৰৰ মাজত মুক্ত চলাচল ব্যৱস্থা (এফএমআৰ) স্থগিত ৰখাৰ লগতে নতুন দিল্লীৰ পূব চুবুৰীয়া অঞ্চলত গৃহযুদ্ধ আৰু শৰণাৰ্থীৰ অনুপ্ৰৱেশৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি সীমান্ত চীল কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল যদিও উত্তৰ পূৰ্বাঞ্চলৰ ৰাজ্য মিজোৰাম আৰু মণিপুৰত ব্যাপক প্ৰতিবাদ, নাগালেণ্ডত বেচৰকাৰী সংগঠনসমূহে উত্থাপন কৰা উদ্বেগ আৰু আইজল আৰু কোহিমাৰ বিধানসভাত গৃহীত প্ৰস্তাৱসমূহে এই প্ৰক্ৰিয়াটোত বাধা দিছে ।
চলিত বৰ্ষৰ ৬ ফেব্ৰুৱাৰীত সামাজিক মাধ্যমৰ এটা পোষ্টত কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰী অমিত শ্বাহে কৈছিল যে নৰেন্দ্ৰ মোদী চৰকাৰ দুৰ্ভেদ্য সীমা নিৰ্মাণৰ বাবে প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ । তেওঁ কয় যে চৰকাৰে উন্নত নিৰীক্ষণৰ সুবিধাৰ বাবে সমগ্ৰ ১,৬৪৩ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘৰ ভাৰত-ম্যানমাৰ সীমান্তত বেৰ নিৰ্মাণ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে ।
শ্বাহে কৈছিল যে মুঠ সীমান্তৰ ভিতৰত মণিপুৰৰ মোৰেহত ১০ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘৰ এটা অংশত ইতিমধ্যে বেৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছে । তদুপৰি, হাইব্ৰিড চাৰ্ভিলেঞ্চ চিষ্টেমৰ (এইচএছএছ) জৰিয়তে বেৰ দিয়াৰ দুটা পাইলট প্ৰকল্পও কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে । চৰকাৰে অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু মণিপুৰত ১ কিলোমিটাৰ বেৰ নিৰ্মাণ কৰিব । ইয়াৰ উপৰিও, মণিপুৰত প্ৰায় ২০ কিলোমিটাৰৰ বেৰ নিৰ্মাণৰ কামবোৰো অনুমোদিত হৈছে আৰু এই কাম শীঘ্ৰেই আৰম্ভ হ'ব ।
ভাৰত আৰু ম্যানমাৰৰ মাজৰ সমগ্ৰ সীমান্তত এফএমআৰ স্থগিত ৰখা আৰু বেৰ নিৰ্মাণৰ কেন্দ্ৰৰ সিদ্ধান্তৰ বিৰুদ্ধে শেহতীয়াকৈ মিজোৰাম আৰু মণিপুৰত হাজাৰ হাজাৰ লোকে প্ৰতিবাদ কৰা দেখা গৈছে । ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মিজোৰামে কেন্দ্ৰৰ সিদ্ধান্তৰ বিৰোধিতা কৰি ৰাজ্যিক বিধানসভাত এক প্ৰস্তাৱো গৃহীত কৰিছিল । তাৰ পিচত নাগালেণ্ডেও মাৰ্চ মাহত একধৰণৰ প্ৰস্তাৱ গৃহীত কৰে ।
নাগৰিক সমাজ সংগঠন আৰু বেচৰকাৰী সংগঠনসমূহে বিষয়টোক লৈ উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰাৰ লগে লগে, নাগালেণ্ডৰ মুখ্যমন্ত্ৰী নেইফিউ ৰিঅ'ই তেওঁলোকক কৈছে যে ৰাজ্যিক বিধানসভাত গৃহীত প্ৰস্তাৱৰ পিচত কেন্দ্ৰই বিষয়টো পুনৰ বিবেচনা কৰাৰ আশ্বাস দিছে ।
বৃহস্পতিবাৰে কেবিনেট বৈঠকৰ পিচত নাগালেণ্ড চৰকাৰৰ মুখপাত্ৰ তথা সংসদীয় পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী কে জি কেনিয়েৰ উদ্ধৃতিৰে সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে যিহেতু ৰাজ্য চৰকাৰে ভাৰত চৰকাৰৰ সৈতে সকলো প্ৰয়োজনীয় ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰি আছে আৰু ভাৰত চৰকাৰেও বিষয়টো পুনৰ বিবেচনা কৰাৰ আশ্বাস দিছে, সেয়েহে ভাৰত চৰকাৰে এই সন্দৰ্ভত বিবেচিত সিদ্ধান্ত নোলোৱালৈকে বেচৰকাৰী সংগঠনসমূহক সংযম বজাই ৰাখিবলৈ অনুৰোধ জনোৱা হৈছে ।
অৱশ্যে, ইটিভি ভাৰতে বিশেষ সূত্ৰৰ পৰা জানিব পাৰিছে যে এই সন্দৰ্ভত কেন্দ্ৰৰ শীৰ্ষ পৰ্যায়ত এতিয়াও সিদ্ধান্ত লোৱা হোৱা নাই ।
এফএমআৰ কি ?
এই ব্যৱস্থা উনবিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে যেতিয়া দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰ ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ অংশ আছিল তেতিয়া আৰম্ভ হৈছিল । এই নিয়মে ব্ৰিটিছ অঞ্চলৰ ভিতৰত সীমাৰ মাজেৰে মুক্ত চলাচলৰ অনুমতি দিছিল । ১৯৪৭ (ভাৰত) আৰু ১৯৪৮ (ম্যানমাৰ)ত স্বাধীনতাৰ পিচত দুয়োখন দেশে ১৯৬৭ চনত এক সংশোধিত দ্বিপাক্ষিক চুক্তিৰ অধীনত এই ব্যৱস্থা অব্যাহত ৰাখে ।
অৱশ্যে, ভাৰত আৰু ম্যানমাৰে ২০১৮ চনত নতুন দিল্লীৰ এক্ট ইষ্ট পলিচিৰ অংশ হিচাপে এফএমআৰ স্থাপন কৰে, যি ভিছা অবিহনে ১৬ কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত মানুহৰ সীমান্ত অতিক্ৰমৰ চলাচলৰ প্ৰচাৰ কৰিছিল । যিসকলে ১৬ কিলোমিটাৰ অঞ্চলৰ বাহিৰত ভ্ৰমণ কৰে তেওঁলোকক বৈধ পাছপোৰ্ট আৰু অন্যান্য প্ৰব্ৰজনৰ আনুষ্ঠানিকতাৰ প্ৰয়োজন ।
এফএমআৰয়ে দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰৰ সীমান্ত অঞ্চলত বাস কৰা লোকসকলৰ বাবে সুলভ চলাচল আৰু বাৰ্তালাপ সহজ কৰি তোলে, যাৰ ফলত তেওঁলোকে আত্মীয়সকলক সাক্ষাৎ কৰিব পাৰে আৰু অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ চলাব পাৰে ।
সীমান্তত বাস কৰা ব্যক্তিসকলক চুবুৰীয়া দেশত থকাৰ বাবে এক বছৰৰ সীমান্ত পাছৰ প্ৰয়োজন । ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে স্থানীয় সীমান্ত বাণিজ্যৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা, সীমান্তৰ লোকসকলৰ বাবে শিক্ষা আৰু স্বাস্থ্যসেৱাৰ অধিকাৰ উন্নত কৰা আৰু কূটনৈতিক সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰা । ভাৰতীয় নাগৰিকসকলে কোনো আনুষ্ঠানিকতা অবিহনে ম্যানমাৰৰ ভিতৰৰ ১৬ কিলোমিটাৰ অঞ্চলত ৭২ ঘণ্টালৈকে থাকিব পাৰে । ম্যানমাৰৰ নাগৰিকৰ বাবে ভাৰতৰ ১৬ কিলোমিটাৰ অঞ্চলৰ ভিতৰত এই সময়সীমা হৈছে ১৪ দিনৰ ।
মিজোৰাম আৰু নাগালেণ্ডৰ লোকসকলে এফএমআৰ ব্যৱস্থাৰ পৰা বিশেষভাৱে লাভান্বিত হৈছিল । ম্যানমাৰৰ চিন লোক আৰু ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ কুকি লোকসকল হৈছে মিজোসকলৰ সম্পৰ্কীয় জনজাতি আৰু ম্যানমাৰৰ বহুতো মিজো প্ৰব্ৰজনকাৰীয়ে চিন পৰিচয় গ্ৰহণ কৰিছে । তেওঁলোক সকলোৱে জো সম্প্ৰদায়ৰ অধীনৰ । নাগালেণ্ডত, মুখ্যতঃ খিয়ামনিউঙ্গন আৰু কনিয়াক জনজাতিৰ লোকসকলে সীমান্তৰ দুয়োফালে বাস কৰে ।
যেতিয়া ভাৰত চৰকাৰে এফএমআৰ স্থগিত ৰখা আৰু ভাৰত-ম্যানমাৰ সীমান্তত বেৰ নিৰ্মাণ সিদ্ধান্তৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল, মিজোৰাম আৰু নাগালেণ্ডৰ জনসাধাৰণ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰে ইয়াক তীব্ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল । আনহাতে, মণিপুৰৰ মেইটেই সংখ্যাগৰিষ্ঠ লোক আৰু ৰাজ্য চৰকাৰৰ লগতে অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰেও এই পদক্ষেপক বিৰোধিতা কৰিছে ।