కేంద్రానికి హిమాలయ పర్వత రాష్ట్రాల డిమాండ్‌

ప్రగతి పరుగులో వెనుకబడ్డ హిమాలయ పర్వత ప్రాంత రాష్ట్రాలు తమ దుస్థితి నుంచి బయటపడటానికి ప్రయత్నాలు మెుదలు పెట్టాయి. పర్వత ప్రాంత రాష్ట్రాలన్ని ఒకచోట సమావేశమై తమ డిమాండ్లను కేంద్ర ప్రభుత్వం దృష్టికి తీసుకొని వెళ్లాలని నిర్ణయించాయి. ఈ సమావేశానికి ఉత్తరాఖండ్లోని ముస్సోరీ వేదికైంది.

ప్రత్యేక శాఖతోనే ప్రగతి - హిమాలయ పర్వత రాష్ట్రాల డిమాండ్‌

Published : Aug 13, 2019, 5:04 PM IST

Updated : Sep 26, 2019, 9:22 PM IST

అభివృద్ధిలో దేశంలోని పదకొండు హిమాలయ పర్వత ప్రాంత రాష్ట్రాలు వెనకబాటులో ఉన్నాయి. ఈ దుస్థితి నుంచి బయటపడేందుకు ఆ రాష్ట్రాలు తమవంతు ప్రయత్నాలు ప్రారంభించాయి. అందులో భాగంగా గత నెలాఖరులో తొలిసారి ఉత్తరాఖండ్‌లోని ముస్సోరీలో సమావేశమయ్యాయి. వెనకబాటుకు గల కారణాలు, భౌగోళిక పరిమితులు, ఇబ్బందుల గురించి చర్చించాయి. ఆదాయ వనరుల పంపిణీలో అన్ని రాష్ట్రాల మాదిరిగా తమను పరిగణించరాదని, కేంద్రం ప్రత్యేక దృష్టితో చూడాలని, ఇందుకోసం ప్రత్యేక మంత్రిత్వశాఖ ఏర్పాటు చేయాలని డిమాండ్‌ చేశాయి. ఉత్తరాఖండ్‌ ముఖ్యమంత్రి త్రివేంద్రసింగ్‌ రావత్‌ చొరవతో జరిగిన సమావేశానికి పది రాష్ట్రాలు హాజరయ్యాయి. ఉత్తరాఖండ్‌, హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌, జమ్మూకశ్మీర్‌ (ప్రస్తుతం రెండు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలుగా ఏర్పాటైంది) సిక్కిం, అసోం, అరుణాచల్‌ప్రదేశ్‌, నాగాలాండ్‌, మిజోరమ్‌, మేఘాలయ, మణిపూర్‌, త్రిపురకు హిమాలయ పర్వత రాష్ట్రాలుగా పేరుంది. సమావేశానికి హాజరైన కేంద్ర ఆర్థికమంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌, నీతి ఆయోగ్‌ ఉపాధ్యక్షుడు రాజీవ్‌ కుమార్‌, పదిహేనో ఆర్థిక సంఘం అధ్యక్షుడు ఎన్‌.కె.సింగ్‌ ముందు తమ డిమాండ్లను ఉంచారు. ‘ముస్సోరీ’ తీర్మానంగా ఈ డిమాండ్లు గుర్తింపు పొందాయి.

పర్వతాలు, కొండలు, నదులతో విస్తరించిన హిమాలయ రాష్ట్రాలు అభివృద్ధిలో వెనకబడిన మాట వాస్తవం. ఆదాయ వనరుల లేమి ఇందుకు ప్రధాన కారణం. వరదలు, తుపాన్లు, కరవు వంటి సమస్యలతో అవి తరచూ సతమతమవుతుంటాయి. కొద్దిపాటి వనరులతో అభివృద్ధి సాధించడం, ప్రకృతి ఉత్పాతాలను ఎదుర్కోవడం వాటికి శక్తికి మించిన పని అవుతోంది. ఇటీవల బ్రహ్మపుత్ర వరదలు అసోమ్‌ను అతలాకుతలం చేశాయి. భారీగా ఆస్తి ప్రాణ నష్టాలు సంభవించాయి. 2014లో జమ్మూకశ్మీర్‌ను వరదలు ముంచెత్తాయి. రాజధాని నగరం శ్రీనగర్‌లోకి వరద జలాలు ప్రవేశించడంతో జనజీవనానికి అంతరాయం కలిగింది. ఏటా జమ్మూకశ్మీర్‌, హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌ వాసులు ‘మంచు’ కష్టాలు ఎదుర్కోవడం ఆనవాయితీగా మారింది.

హిమాలయ పర్వత రాష్ట్రాల్లో విస్తృతమైన జలవనరులు, పుణ్యక్షేత్రాలు, పర్యాటక ప్రదేశాలు ఉన్నప్పటికీ అభివృద్ధి ‘ఎక్కడవేసిన గొంగడి...’ చందంగా ఉంది. మిగులు విద్యుత్‌ విక్రయం ద్వారా సిక్కిం అభివృద్ధికి నిధులు పొందవచ్చని పవన్‌కుమార్‌ చామ్లింగ్‌ ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు ఆలోచనలు సాగాయి. ఇటీవలి అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో ఆయన ఓడిపోవడంతో ఆ ప్రతిపాదన ముందుకెళ్లలేదు. 2000లో కొత్త రాష్ట్రంగా ఆవిర్భవించిన ‘దేవభూమి’ ఉత్తరాఖండ్‌ నేటికీ అభివృద్ధికి ఆమడ దూరంలోనే ఉంది. చార్‌థామ్‌ యాత్రలో భాగమైన ఇక్కడి కేదార్‌నాథ్‌, బదరీనాథ్‌, గంగోత్రి, యమునోత్రి పుణ్యక్షేత్రాలకు దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల నుంచి ఏటా పెద్దసంఖ్యలో భక్తులు వస్తుంటారు. అయినా సరైన రోడ్లు, మౌలిక సౌకర్యాలు విస్తరించలేదు. గంగానది వరదలు రాష్ట్రాన్ని ముంచెత్తుతుంటాయి. బ్రహ్మపుత్ర నదీజలాలను సద్వినియోగం చేసుకుంటే ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో అతి పెద్దదైన అసోమ్‌ రూపురేఖలే మారిపోతాయి. ఈశాన్య భారత్‌ను ఆగ్నేయాసియా వాణిజ్య కూడలిగా తీర్చిదిద్దితే ఈ ప్రాంతం సర్వతోముఖాభివృద్ధి సాధించగలదు. భూతలస్వర్గమైన కశ్మీర్‌లో శాంతిభద్రతల పరిస్థితి మెరుగుపడితే పర్యాటక ఆదాయం, అమర్‌నాథ్‌, మాతా వైష్ణోదేవిని సందర్శించే భక్తుల సంఖ్యా పెరుగుతాయి.

భౌగోళికంగా హిమాలయ పర్వత రాష్ట్రాలు అంతర్జాతీయ సరిహద్దుల్లో ఉన్నాయి. జమ్మూకశ్మీర్‌ పాకిస్థాన్‌తో సరిహద్దులు కలిగి ఉంది. రెండు దేశాల మధ్యగల నియంత్రణ రేఖ (ఎల్‌ఓసీ) వద్ద తరచూ ఉద్రిక్తతలు చోటుచేసుకుంటూ ఉంటాయి. దీంతో అక్కడి ప్రజలు ప్రాణాలు అరచేతుల్లో పెట్టుకుని జీవనం సాగిస్తున్నారు. అత్యవసర పరిస్థితుల్లో వీరి భద్రతకు ఉపయోగపడే బంకర్లు తగినన్ని లేవన్నది చేదునిజం. సరిహద్దు ప్రాంతాల ప్రజలు భారతీయ సైన్యానికి వేగుల్లా ఉపయోగపడతారు. 1999లో కార్గిల్‌ ప్రాంతంలోకి పాకిస్థాన్‌ ముష్కరుల చొరబాటు గురించి ముందుగా సమాచారం అందించింది స్థానిక గొర్రెల కాపరులే. హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌, ఉత్తరాఖండ్‌ రాష్ట్రాలు చైనాతో కొద్దిపాటి సరిహద్దు కలిగిఉన్నప్పటికీ చెప్పుకోదగ్గ ఇబ్బందులు లేవు. ఈశాన్య రాష్ట్రాలు బంగ్లాదేశ్‌, చైనా, మియన్మార్‌, భూటాన్‌, నేపాల్‌లతో సరిహద్దులు కలిగి ఉన్నా ఆయా దేశాలతో పెద్దగా సమస్యలు ఎదురుకాలేదు.

ఉపాధి, ఉద్యోగ అవకాశాలు లేక ఈ ప్రాంత యువత పెద్దయెత్తున వలసబాట పడుతోంది. ఈశాన్య రాష్ట్రాల ప్రజలు బతుకుతెరువు కోసం పొట్టచేత పట్టుకుని ఉత్తర, దక్షిణాది రాష్ట్రాలకు తరలిపోతుంటారు. భవన నిర్మాణ పనులు, ఇతర చిన్నాచితక ఉద్యోగాలతో జీవనం సాగిస్తున్నారు. జమ్మూకశ్మీర్‌, హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌, ఉత్తరాఖండ్‌ యువత దిల్లీ పరిసర ప్రాంతాలకు ఉపాధి కోసం తరలి వెళ్లడం నిత్యకృత్యంగా మారింది.

ప్రస్తుతం పన్నుల వాటాలో 42 శాతాన్ని కేంద్రం రాష్ట్రాలకు కేటాయిస్తోంది. ఈ మొత్తాన్ని 50 శాతానికి పెంచాలన్నది వీటి ప్రధాన డిమాండ్‌. ఈ విషయంలో అభివృద్ధి చెందిన రాష్ట్రాలతో తమను పరిగణించడం సరికాదన్న వాటి వాదన సహేతుకమైనదే. తమ బడ్జెట్లో 7.5 శాతాన్ని కేటాయించేందుకు కేంద్రం సుముఖంగా ఉన్నా, ఈ మొత్తాన్ని 15 శాతానికి పెంచాలని ఈ రాష్ట్రాలు డిమాండ్‌ చేస్తున్నాయి. ఈ ప్రాంతంలోని దాదాపు 900 హిమానీనదాలు దేశంలో జలవనరులకు ఆధారంగా ఉన్నాయి. ఇక్కడి అడవులు పర్యావరణ పరిరక్షణకు దోహదపడుతున్నాయి. అందువల్ల తమకు అదనంగా నిధులు ఇవ్వాలన్న వీటి అభ్యర్థనను తోసిపుచ్చలేం! జమ్మూకశ్మీర్‌, ఉత్తరాఖండ్‌, హిమాచల్‌ ప్రదేశ్‌లను మినహాయిస్తే ఈశాన్య రాష్ట్రాల అభివృద్ధి కోసం ప్రత్యేక మంత్రిత్వ శాఖ ఉంది. వాజ్‌పేయీ హయాములో 2001లో దీన్ని ఏర్పాటు చేశారు. జితేంద్ర సింగ్‌ సారథిగా ఉన్న ఈ మంత్రిత్వశాఖ వల్ల పెద్దగా ఒరిగిందేమీ లేదన్న అభిప్రాయం ఆయా రాష్ట్రాల్లో ఉంది. దీని స్థానంలో హిమాలయ పర్వత రాష్ట్రాల అభివృద్ధికి ప్రత్యేక మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పాటు చేయాలని అవి కోరుతున్నాయి!

- జి. మారుతీలత

ఇదీ చూడండి:'కశ్మీర్'పై తక్షణ జోక్యానికి సుప్రీం నిరాకరణ

- జి. మారుతీలత

ఇదీ చూడండి:'కశ్మీర్'పై తక్షణ జోక్యానికి సుప్రీం నిరాకరణ

INDIA SUSTAINABLE FASHION
SOURCE: ASSOCIATED PRESS/WOMENWEAVE
RESTRICTIONS: AP Clients Only/VNR: COPYRIGHT OF WOMENWEAVE- No archive use
COMMERCIAL MUSIC, MUSIC VIDEO AND OR PERFORMANCES, MUST BE CLEARED ACCORDING TO YOUR OWN LOCAL MUSIC PERFORMANCE AND COPYRIGHT AGREEMENTS WITH YOUR APPLICABLE COLLECTING SOCIETY.
LENGTH: 6.18
SHOTLIST:
ASSOCIATED PRESS – AP CLIENTS ONLY
New Delhi, India  – 15 March 2017
1. Various of models walking down catwalk, wearing designs by Rina Dhaka
ASSOCIATED PRESS – AP CLIENTS ONLY
New Delhi, India – 23 July 2019
2. Various of tailors working with hand-loomed fabric at fashion designer Urvashi Kaur's workroom
3. SOUNDBITE (English) Urvashi Kaur, designer:
"It tells a story. There is a story about everyone that has been a part of that process till the garment you know, till the finished garment, but I would say til the fabric is woven, you know, the yarn, the collection of the yarn, the dyeing, the process of it going on the loom. That whole process and then the you know, it's like every person puts in a little bit of themselves into that."
VNR: COPYRIGHT OF WOMENWEAVE – AP CLIENTS ONLY
Maheshwar, India – 26 July 2019
4. Various of women weaving on a handloom

ASSOCIATED PRESS – AP CLIENTS ONLY
New Delhi, India – 12 July 2019
5. Various of a weaver from Handloom school talking to buyers at WomenWeave exhibition
6. Various of the products made by weavers at the Handloom School
7. SOUNDBITE (English) Sally Holkar, Founder of WomenWeave charitable trust:
"Because it was already there, because it was dying, because I loved it, because there was a demand for it. And because the cotton that they use grew locally initially, and there was an infrastructure still available at that time. So, it was a good foundation for us to start again."
8. Various of weavers from Handloom school talking to buyers at WomenWeave exhibition
9. Close of fabric in hands
10. SOUNDBITE (Hindi) Tseaang Aangmo, weaver from Ladakh, an alumnus of Handloom School:
"After going to this school I went back and taught many girls how to weave. Girls used to knit most of the time and didn't know how to weave, but now they've learned how to weave. I've taught 20 to 30 girls."
ASSOCIATED PRESS – AP CLIENTS ONLY
New Delhi, India – 12 July 2019
11. Various of an exhibit showing the tools used in hand-looming and various natural materials for dyeing and conditioning fabrics
12. Various of the scarves made by weavers at the Handloom School and available for sale at the WomenWeave exhibition
13. SOUNDBITE (English) Sally Holkar, Founder of WomenWeave charitable trust:
"Women, who were in a family relationship with unreliable men for alcohol reasons, or other reasons, health reasons, it gave them their ability to actually support the household and thereby their kids were educated. And we all know that when children are educated, there's a whole different chain of events. So that is exactly what has happened over the past 50 years in Maheshwar and it has affected many outlying regions outside of Maheshwar also."

ASSOCIATED PRESS – AP CLIENTS ONLY
New Delhi, India – 23 July 2019
14. Various of the clothes made of hand-woven fabric at the showroom of Uravashi Kaur
15. SOUNDBITE (English) Urvashi Kaur, designer:
"We have this beautiful, most ancient, you know, traditions that have been going through generations and, and the fact that there wasn't enough done earlier, to sort of consolidate and, and to to sort of revive and, you know, these traditions was a pity. So now it's nice to see how designers are coming through together, the private sector, government, everyone's sort of getting together to really engage with communities and try and, you know, support them, support them in sort of building a sustainable way of continuing the same traditions forward."
AP ARCHIVE – AP CLIENTS ONLY
New Delhi, India - 14 March 2019
16. Various of models in the catwalk show of designer Nikita Mhaisalkar whose collection includes hemp-based cloth, blended with merino wool and silks
LEADIN:
Across the world designers are increasingly keen to get away from the throw away image of fashion and short term trends, favouring a more sustainable approach to the clothes industry.
Ninety five percent of all hand-woven fabric in the world comes from India where designers are championing hand loomed fabrics.
STORYLINE:
This catwalk show is a prime example of how the heritage of a fabric is dictating fashion.
These creations were designed by Urvashi Kaur.
Ten years ago Kaur was among the first designers to start working with hand-woven fabric and it was challenging for her to sell her produce.
Kaur not only had to educate buyers about the importance of sustainability and fair trade, she had to convince them it was worth paying higher prices for these cloths.
Now, she is happy to see a change in the world-wide and Indian fashion industries explaining that each fabric has an individual history:
"It tells a story. There is a story about everyone that has been a part of that process till the garment you know, till the finished garment, but I would say til the fabric is woven, you know, the yarn, the collection of the yarn, the dyeing, the process of it going on the loom. That whole process and then the you know it,it's like every person puts in a little bit of themselves into that."
Between 2016 and 2017 India exported almost $331 million (USD) worth of hand-woven fabrics, according to Indian Ministry of Textiles 2017-18 annual report.
The industry accounts for fifteen percent of all the fabric production in the country and provides employment to more than 4.3 million people. In 2018, Indian hand-loomers weaved more than 5 billion square metres (53 billion sq. feet) of fabric according to the report.
Over the last decade, more and more Indian designers have started using hand-woven fabric to promote sustainable fashion and support communities of weavers.
One of the organisations Kaur works with is the WomenWeave charitable trust and its subsidiary project, the Handloom School.
It was founded during the 1970s' in Maheshwar.
According to Womenweave, handloom weaving is not only an important cultural treasure, it is also the second largest source of jobs for the rural population of India.
Womenweave promotes the rediscovery and development of the traditional weaving in rural areas of India, to enable the education of women who support communities.
Companies provide weavers with ways to exhibit their works and connect to designers all over the world.
At a recent exhibition in New Delhi, weavers from WomenWeave and Handloom School showcased their works and met with designers to sell their creations and establish further working relationships.
Sally Holker, CEO and founder of WomenWeave says she could see the industry could be successful:
"Because it was already there, because it was dying, because I loved it, because there was a demand for it. And because the cotton that they use grew locally initially, and there was an infrastructure still available at that time. So, it was a good foundation for us to start again."
An alumni of the Handloom School is Tseaang Aangmo,  a weaver from Ladakh.
She says: "After going to this school I went back and taught many girls how to weave. Girls used to knit most of the time and didn't know how to weave, but now they've learned how to weave. I've taught 20 to 30 girls."
According to Holkar the industry is enabling social change.
"Women, who were in a family relationship with unreliable men for alcohol reasons, or other reasons, health reasons, it gave them their ability to actually support the household and thereby their kids were educated. And we all know that when children are educated, there's a whole different chain of events. So that is exactly what has happened over the past 50 years in Maheshwar and it has affected many outlying regions outside of Maheshwar also."
WomenWeave depends on between a hundred and two hundred weavers across India to produce exports for 22 different countries.
It supports the Handloom School which offers a work-study programme with a specialised curriculum in design, textile technology, business, and sustainability.
The revival of the industry has pleased Kaur.
She says: "We have this beautiful, most ancient, you know, traditions that have been going through generations and, and the fact that there wasn't enough done earlier, to sort of consolidate and, and to to sort of revive and, you know, these traditions was a pity. So now it's nice to see how designers are coming through together, the private sector, government, everyone's sort of getting together to really engage with communities and try and, you know, support them, support them in sort of building a sustainable way of continuing the same traditions forward."
According to Kaur the handloom weavers develop their own styles creating joyful experiences.
====
Clients are reminded:
(i) to check the terms of their licence agreements for use of content outside news programming and that further advice and assistance can be obtained from the AP Archive on: Tel +44 (0) 20 7482 7482 Email: info@aparchive.com.
(ii) they should check with the applicable collecting society in their Territory regarding the clearance of any sound recording or performance included within the AP Television News service
(iii) they have editorial responsibility for the use of all and any content included within the AP Television News service and for libel, privacy, compliance and third party rights applicable to their Territory.

Last Updated : Sep 26, 2019, 9:22 PM IST

For All Latest Updates