అమెరికా, చైనాల మధ్య నివురుగప్పిన నిప్పులా ఉన్న ఆధిపత్య పోరుకు కరోనా వైరస్ ఆజ్యం పోసింది. మొదటి ప్రపంచయుద్ధం నాటి నుంచే వినియోగిస్తున్నట్లు అనుమానిస్తున్న 'జీవాయుధం' అంశం మళ్లీ తెరమీదకు వచ్చింది. కరోనా వైరస్ యాదృచ్ఛికంగా పురుడు పోసుకున్నది కాదని, తన ఆర్థిక శక్తిని పెంచుకునేందుకు చైనా ప్రపంచం మీద ప్రయోగించిన జీవాయుధమని అమెరికా బలంగా విశ్వసిస్తోంది. దీన్ని నిర్ధారించడానికి గట్టి సాక్ష్యాధారాలు ప్రస్తుతం ఎవరివద్దా లేనప్పటికీ- కరోనా పుట్టుక, వ్యాప్తిలోని మర్మాన్ని నిగ్గదీసే బాధ్యతను ప్రపంచ దేశాలు ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ)కు కట్టబెట్టాయి.
విజృంభిస్తున్న మహమ్మారి
కరోనా వైరస్‌వల్ల మానవాళికి జరిగే నష్టాన్ని ఇప్పటికిప్పుడు నిర్దిష్టంగా అంచనా వేయలేనప్పటికీ- దశాబ్దాలపాటు దీని ప్రభావం దేశాల ఆర్థిక, సామాజిక, దౌత్య సంబంధాలను తీవ్రమైన కుదుపునకు గురిచేస్తుందనడంలో సందేహం లేదు. ముఖ్యంగా ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ సమ్మెటపోటుకు గురికాక తప్పదు. ఈ వైరస్ సోకే విధానం, విజృంభించే తీరు అసాధారణ రీతిలో ఉన్నట్లుగా శాస్త్రవేత్తలు అభిప్రాయపడుతున్నారు. అనతికాలంలోనే ఇది 200 పైగా దేశాలను చుట్టుముట్టింది. ప్రజలను కొన్ని నెలలపాటు స్వీయ నియంత్రణకు, గృహ నిర్బంధానికి గురిచేసింది. వాణిజ్య, ఉద్యోగ వ్యవహారాలను అతి పెద్ద లాక్‌డౌన్‌ ద్వారా స్తంభింపజేసింది.
అతి పెద్ద సంక్షోభం!
ఐక్యరాజ్యసమితి సెక్రెటరీ జనరల్‌ ఆంటోనియో గుటెరస్‌ దీన్ని రెండో ప్రపంచయుద్ధం తరవాత సంభవించిన అతి పెద్ద సంక్షోభంగా వ్యాఖ్యానించారు. ఉగ్రవాదులు దీన్ని జీవాయుధంగా వినియోగిస్తే పరిస్థితులు ఎలా ఉంటాయో తలచుకుంటే ఆందోళన కలుగుతోందన్నారాయన. దీన్నిబట్టి ఈ వైరస్ తీవ్రతను అర్థం చేసుకోవచ్చు. వైరస్ జననం, గమనం, విస్తృతిని పరిగణనలోకి తీసుకున్న సైనిక నిఘా వర్గాలు వైరస్ వ్యాప్తిని 'పాక్షిక జీవ యుద్ధం(క్వాసీ బయోవార్‌)'గా పరిగణిస్తున్నాయి.
చేతికి మట్టి అంటకుండా
ప్రకృతిసిద్ధంగా సంభవించే మహమ్మారులకు; శత్రు దేశాలను అశాంతి, అస్థిరతలకు గురి చేయడానికి మానవులు వైరస్‌లను జీవాయుధాలుగా ప్రయోగించడానికి మధ్య తేడా ఉంది. డాలస్‌లోని బేలోర్‌ యూనివర్సిటీ వైద్య కేంద్రంలో జీవ రోగనిర్ధారణ శాస్త్రవేత్త డాక్టర్‌ స్పెషార్‌ రీడల్‌ అభిప్రాయం ప్రకారం జీవాయుధం- చేతికి మట్టి అంటకుండా శత్రువును ముప్పుతిప్పలు పెట్టి, లొంగదీసుకునే ఒక సాధనం. దీన్ని జాతి వినాశనానికి చేసే ప్రత్యామ్నాయ యుద్ధంగా ఆయన అభివర్ణిస్తున్నారు. సైన్యం ప్రమేయం లేకుండా ఆర్థిక మూలాలను దెబ్బతీస్తూ, ప్రజలను అశాంతికి గురి చేస్తూ, రాజకీయ ప్రకంపనలు సృష్టిస్తూ శత్రువుకు ఊపిరి తీసుకునే అవకాశం సైతం ఇవ్వకుండా చేయడం జీవాయుధ యుద్ధ విధానం.
నిఘా వ్యవస్థల పాత్ర కీలకం
కరోనా వైరస్ సరికొత్త జన్యుమార్పిడితో పదేపదే మానవాళిపై విరుచుకుపడే అవకాశాలు ఉన్నాయని శాస్త్రవేత్తలు అభిప్రాయపడుతున్న ప్రస్తుత తరుణంలో- ఈ తరహా మహమ్మారులను ఉగ్రమూకలు జీవాయుధాలుగా వినియోగించుకోకుండా ప్రపంచదేశాలు అత్యంత జాగ్రత్తగా వ్యవహరించాలి. ఈ ముప్పును నివారించడంలో ప్రభుత్వాల నిఘా వ్యవస్థల పాత్ర ఎంతో కీలకమైంది. వైరస్‌లు, విషవాయువులను జీవాయుధాలుగా అభివృద్ధి చేయడం, ప్రయోగించడాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ 'బయోవెపన్‌ కన్వెన్షన్‌'లో 1972లోనే తీర్మానాలు చేసుకోవడం ఈ సందర్భంగా ప్రస్తావనార్హం.
తీర్మానాన్ని ఉల్లఘించి..
1975 నుంచి ఇవి అమలులోకి వచ్చాయి. 183 దేశాల ప్రతినిధులు ఈ ఒప్పందాలపై సంతకాలు చేశారు. కానీ, ఆ తీర్మానాలను తోసిరాజని అమెరికా, చైనా, ఫ్రాన్స్‌, జర్మనీ, ఉత్తర కొరియా తదితర 16 దేశాల్లో జీవాయుధంపై రహస్యంగా ప్రయోగాలు జరుగుతున్నాయనే సందేహాలున్నాయి. అది నిజమే అయితే వాటిని నిలిపివేయాలి. జీవాయుధ రహిత సమాజ ఏర్పాటుకు అన్ని దేశాలూ నడుం బిగించాలి. 'కస్టమరీ ఇంటర్నేషనల్‌ హ్యుమానిటేరియన్‌ లా' జీవాయుధ ప్రయోగాన్ని యుద్ధనేరంగా పరిగణిస్తూ- మానవ మేధను సమాజహితం కోసం తప్ప వినాశనానికి వినియోగించరాదని హితవు పలుకుతోంది.
సంస్కరణలు అవసరం
భావితరాలకు ఇటువంటి మహమ్మారుల నుంచి నిరంతరం ముప్పు పొంచి ఉందనే హెచ్చరికల నేపథ్యంలో- ఇటువంటి సవాళ్లను ముందుగానే ఊహించి దీటుగా ఎదుర్కోవాలి. కరోనా కష్టకాలంలో నేర్చుకున్న పాఠాలతో మన ఆర్థిక, ఆరోగ్య, రక్షణ, నిఘా, సమాచార తదితర వ్యవస్థల్లో సంస్కరణలకు శ్రీకారం చుట్టాల్సిన ఆవశ్యకత ఉందని నిపుణులు అంటున్నారు. ప్రజలకు ఆర్థిక భద్రత కల్పిస్తూ మహమ్మారులను ఎదుర్కోవడంలో కీలక పాత్ర పోషించే ప్రజారోగ్య వ్యవస్థపై ప్రత్యక శ్రద్ధ చూపాలని కరోనా అనుభవం మనకు నేర్పుతోంది.
ముందే మేల్కోవాలి
దాహం వేసినప్పుడు బావిని తవ్వడం కాకుండా అన్ని వసతులతో ఆసుపత్రుల నిర్మాణం, పరికరాల ఏర్పాటు, సుశిక్షితులైన వైద్య నిపుణులు, వైద్యేతర సిబ్బంది సమీకరణ ఆవశ్యకం. ప్రభుత్వ-ప్రైవేటు భాగస్వామ్యంతో ఎటువంటి విపత్తునైనా ఎదుర్కొనేందుకు మానసికంగా సంసిద్ధం కావాలని ఆరోగ్య నిపుణులు భావిస్తున్నారు. స్వయం ప్రతిపత్తిని ప్రోది చేసుకుంటూ సంక్షేమం, అభివృద్ధి కుంటువడకుండా దేశ ప్రయోజనాలను కాపాడుకోవాలని వారు హితవు పలుకుతున్నారు. మన దేశ ప్రతిజ్ఞలో పేర్కొన్నట్లు సుసంపన్నమైన, బహువిధమైన దేశవారసత్వ సంపదను భావితరాలకు అందించాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వాలపై ఉంది!
- డాక్టర్‌ జెడ్‌.ఎస్‌.శివప్రసాద్‌
(రచయిత- ఏపీ వైద్య ఆరోగ్య మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి సంస్థ మాజీ ఛైర్మన్‌)
