ਕਿਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕਮਰ, ਗਰਦਨ, ਗੋਡੇ ਜਾਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹੋ? ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਹੱਡੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ੈਕਚਰ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਵੀ ਗਠੀਏ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 'ਵਿਸ਼ਵ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦਿਵਸ' ਹਰ ਸਾਲ 20 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਆਰਥੋਪੀਡਿਕਸ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫ਼ੈਲਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਕੋਈ ਸਧਾਰਣ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂਐਚਓ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਉੱਤੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਧੇਰੇ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ ਤਿੰਨ ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਓਸਟੀਓਪਰੋਸਿਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਅੱਠ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਤੇ ਹਰ ਤਿੰਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, 30 ਤੋਂ 60 ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲੋਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਛਣ 40 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖੇ ਗਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਉਹ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਵਿਸ਼ਵ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 20 ਅਕਤੂਬਰ 1996 ਨੂੰ ਯੁਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸਦਾ ਯੂਰਪੀਅਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਸਾਲ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਓਸਟਿਓਪੋਰੋਸਿਸ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਓਸਟਿਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦਿਵਸ ਨੂੰ 'ਓਸਟੀਓਪੋਰਸਿਸ ਪਾਚਕ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ' ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਲ ਭਰ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵੱਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਵਿੱਚ, ਹੱਡੀਆਂ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਉਮਰ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ, ਜਿੰਨੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ, ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਅਤੇ ਖਣਿਜਾਂ ਵਰਗੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
- ਆਲਸੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ
- ਗ਼ੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ
- ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕਸਰਤ ਨਾ ਕਰਨੀ
- ਨਸ਼ੇ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ
- ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਤੇ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟੀ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ
ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਓਸਟੀਓਪਰੋਰੋਸਿਸ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, ਮਰੀਜ਼ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਉਂਦਾ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਮਰ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਜਾਂ ਗੁੱਟ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਟੁੱਟਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮਸੂੜਿਆਂ ਦਾ ਢਿੱਲਾਪਣ:
ਓਸਟੀਓਪਰੋਰੋਸਿਸ ਵਿੱਚ ਮਸੂੜੇ ਢਿੱਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੰਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਜਬਾੜੇ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੀ ਘਣਤਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਫੜਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ:
ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਹੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਇੰਨੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਫੜ ਕੇ ਚੁੱਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ।
ਨਹੁੰਆਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ:
ਨਹੁੰਆਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜਾ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਘਣਤਾ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।
ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਕਮੀ:
ਜਦੋਂ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਸੁੰਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਵਿੱਚ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਲੰਬਾਈ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਓ।
ਫ੍ਰੈਕਚਰ:
ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਕੇ ਟੁੱਟਣਾ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲੱਛਣ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਫ੍ਰੈਕਚਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਜੇਕਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਮਰ ਦਰਦ, ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਥਕਾਵਟ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਕੱਦ ਵਿਚ ਦਰਦ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਓਸਟੀਓਪਰੋਰੋਸਿਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਖੁਰਾਕ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ, ਖਣਿਜਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨਾਲ ਭਰਭੂਰ ਖਾਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਪਨੀਰ, ਰਾਗੀ, ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਬਦਾਮ, ਦੁੱਧ, ਟਮਾਟਰ, ਅੰਜੀਰ, ਬ੍ਰੋਕਲੀ, ਤਿਲ, ਦਹੀ, ਸੰਤਰਾ, ਆਂਵਲਾ, ਸੋਇਆਬੀਨ ਆਦਿ ਲਓ। ਜੰਗ ਫ਼ੂਡ ਅਤੇ ਡੱਬਾਬੰਦ ਰੱਖੇ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਦਾ ਵੀ ਖਿਆਲ ਰੱਖੋ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਲੈਣ ਲਈ ਮੱਛੀ, ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ, ਗਾਜਰ, ਓਟਮੀਲ ਆਦਿ ਲਓ।
