ETV Bharat / sukhibhava

Heart Diseases: ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਵੱਧ ਸਕਦੈ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਖਤਰਾ - Heart Diseases in india

ਆਈਆਈਟੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

Heart Diseases
Heart Diseases
author img

By

Published : Mar 30, 2023, 10:09 AM IST

Updated : Mar 30, 2023, 10:42 AM IST

ਮੰਡੀ (ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼): ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਾਸਟ-ਫੂਡ ਕਲਚਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਕਾਰਨ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੰਦੇ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਧਣ ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਰਨ ਹਨ।

IIT ਮੰਡੀ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨ ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 45 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (ਸੀਵੀਡੀ) ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਡਾ: ਰਮਨਾ ਠਾਕੁਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਆਈਆਈਟੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਖੋਜ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਕਾਰਡੀਓਲੋਜੀ (ਏਲਸੇਵੀਅਰ) ਇਮਪੈਕਟ ਫੈਕਟਰ: 16.464 ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਹਿਊਮੈਨਿਟੀਜ਼ ਐਂਡ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਆਈਆਈਟੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ: ਰਮਨਾ ਠਾਕੁਰ ਅਤੇ ਖੋਜ ਵਿਦਵਾਨ ਗਾਇਤਰੀ ਅਤੇ ਸੁਜਾਤਾ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

59 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੀਤਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ: ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 45 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ 59,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਵੀਡੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇੱਕ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਕਾਰਕ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਬਾਦੀ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਬਾਲਣ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਧੂੰਆਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ CVD ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ, ਕਸਰਤ ਦੀ ਵੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ।

ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਕੁਝ ਸੁਝਾਅ: ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸੀਵੀਡੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਗੈਸ, ਸੋਲਰ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੱਧ ਉਮਰ ਜਾਂ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਹਲਕੀ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਮੌਤ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਾ ਵੀ ਅਲਕੋਹਲ-ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਸੀਵੀਡੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Death Risk: ਸੈੈਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਹੋਇਆ ਖੁਲਾਸਾ

ਮੰਡੀ (ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼): ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਾਸਟ-ਫੂਡ ਕਲਚਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਕਾਰਨ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੰਦੇ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਧਣ ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਰਨ ਹਨ।

IIT ਮੰਡੀ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨ ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 45 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (ਸੀਵੀਡੀ) ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਡਾ: ਰਮਨਾ ਠਾਕੁਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਆਈਆਈਟੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਖੋਜ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਕਾਰਡੀਓਲੋਜੀ (ਏਲਸੇਵੀਅਰ) ਇਮਪੈਕਟ ਫੈਕਟਰ: 16.464 ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਹਿਊਮੈਨਿਟੀਜ਼ ਐਂਡ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਆਈਆਈਟੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ: ਰਮਨਾ ਠਾਕੁਰ ਅਤੇ ਖੋਜ ਵਿਦਵਾਨ ਗਾਇਤਰੀ ਅਤੇ ਸੁਜਾਤਾ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

59 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੀਤਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ: ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 45 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ 59,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਵੀਡੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇੱਕ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਕਾਰਕ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਬਾਦੀ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਬਾਲਣ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਧੂੰਆਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ CVD ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ, ਕਸਰਤ ਦੀ ਵੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ।

ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਕੁਝ ਸੁਝਾਅ: ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸੀਵੀਡੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਗੈਸ, ਸੋਲਰ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੱਧ ਉਮਰ ਜਾਂ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਹਲਕੀ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਮੌਤ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਾ ਵੀ ਅਲਕੋਹਲ-ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਸੀਵੀਡੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Death Risk: ਸੈੈਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਹੋਇਆ ਖੁਲਾਸਾ

Last Updated : Mar 30, 2023, 10:42 AM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.