ਹੈਦਰਾਬਾਦ : ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਣਨ ਦੀ ਘਾਟ ਜਾਂ ਬੋਲੇਪਨ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ 1000-6% ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ 1.25% ਡੂੰਘੇ ਬੋਲੇਪਨ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਜੇ ਬੱਚੇ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਉਹ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੋਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਬੋਲਾਪਨ ਹੋਣਾ ਬੋਲਣ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਟੋ ਐਕਸਟਿਕ ਐਮੀਸ਼ਨ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਬਹੁਤ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ' ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੀ, ਇਹ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕੋਕਲੀਅਰ ਇੰਮਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਲਈ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਸੁਖੀਭਵਾ ਨੇ ਕੇਅਰ ਹਸਪਤਾਲ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਈਐਨਟੀ ਮਾਹਰ ਤੇ ਫੇਸ਼ੀਅਲ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਰਜਨ ਡਾ. ਆਰ. ਐਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਸਵਰੂਪ ਰੈਡੀ ਨਾਲ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਨਿੱਜੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਟੈਸਟ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਜਨਮ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ। ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ 5-6 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਬੋਲੇਪਨ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਕਲੀਅਰ ਇਮਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੋਕਲੀਅਰ ਇਮਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਮਹਿਜ਼ 6 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੱਚਾ 2 ਸਾਲ ਤੱਕ ਉਮਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮਰਥਾ 'ਚ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ
- ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮਜਾਤ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੇਪਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਖੂਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ 'ਚ ਵਿਆਹ। ਕੋਕਲੀਅਰ ਇਮਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੇ 10 ਬੱਚਿਆਂ ਚੋਂ 8 ਤੋਂ 9 ਫੀਸਦੀ ਬੱਚੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਬੋਲੇਪਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ
- ਆਟੋਟੌਕਸਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੰਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਸੰਕਰਮਤ ਹੋਣਾ।
- ਵੱਧ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਕਈ ਵਾਰ ਡਾਊਨ ਸਿੰਡਰੌਮ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਡਾਊਨ ਸਿੰਡਰੌਮ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਬੋਲੇਪਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਬਰਥ ਅਸਫਾਈਸੀਆ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਬੱਚਾ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਹੀਂ ਰੋਦਾ ਜਾਂ ਜੇ ਬੱਚਾ ਕਿਸੇ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਨਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਐਨਆਈਸੀਯੂ 'ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
- ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਹਲਾਤਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੱਝ ਐਂਟੀਬਾਯੋਟਿਕਸ ਕੰਨ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਖਸਰਾ, ਗਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਮੱਸਿਆ , ਮੈਨਿਨਜਾਈਟਿਸ ਸੁਣਨ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਜੇਕਰ 3 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਐਡੀਨੋਇਡਜ਼ ਜਾਂ ਜ਼ੁਕਾਮ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂ ਕੰਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਐਡੀਨੋਇਡਜ਼ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿਰੰਤਰ ਟੌਨਸਿਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਲਕੇ ਬੋਲੇਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੇ ਬੋਲੇਪਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰ ਦਾ ਲਾਭ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਗੰਭੀਰ ਬੋਲੇਪਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਕਲੀਅਰ ਇੰਪਲਾਂਟ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਬੋਲੇਪਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ
- ਜੇ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਫਰਸ਼ 'ਤੇ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਚਾ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਮੋੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਬੱਚਾ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਮੁੜਦਾ।
- ਇਕਤਰਫਾ ਬੋਲੇਪਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਸ਼ੋਰ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਕੰਨ ਮੋੜਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਦਿਸ਼ਾਵੀ ਲਾਭ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ, ਡਾਕਟਰ ਕੋਕਲੀਅਰ ਇੰਪਲਾਂਟ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
- ਦੋਹਾਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਦੁਵੱਲੇ. ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਵੇਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੋਕਲੀਅਰ ਇੰਪਲਾਂਟ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਿਸ਼ਾਹੀਣ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ ਬੱਚਾ ਦਾ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਹੋਵੇਗਾ।
ਹੈਡਫੋਨਸ ਦਾ ਘੱਟ ਇਸਤੇਮਾਲ
- ਡਾ: ਰੈਡੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਰੋਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹਰ ਬੱਚਾ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਆਨਲਾਈਨ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਹਲਾਤਾਂ 'ਚ ਇੱਕ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਸੁਣਨ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਹੈਡਫੋਨ ਤੇ ਈਅਰਫੋਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਈਅਰ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਜੇ ਬੱਚਾ 8 ਘੰਟਿਆਂ ਜਾਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਉੱਚੀ ਜਾਂ ਘੱਟ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਪੀਕਰ ਫੋਨ ਜਾਂ ਹੈਡਫੋਨ ਦੀ ਘੱਟ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
ਆਡੀਟਰੀ ਹਾਈਜੀਨ ਸੁਝਾਅ (ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਰੱਖਣ ਦੇ ਸੁਝਾਅ )
- ਸਾਡੇ ਕੰਨਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਣਤਰ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਫਾਈ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਇਸ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਮੋਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਫ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਕੰਨ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਈਅਰਬਡਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੰਨ ਦੀ ਈਅਰਵੈਕਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੋਰ ਜਿਆਦਾ ਅੰਦਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
- ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਕੰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ 'ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਧੇਰੇ ਮੋਮ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਕੰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਕੰਨ 'ਚ ਤਰਲ ਪਾ ਕੇ ਮੋਮ ਨੂੰ ਨਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵੱਖ- ਵੱਖ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਫੰਗਸ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਤੈਰਾਕੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਈਅਰਪਲਗ ਪਾਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
