ETV Bharat / sukhibhava

BABIES DURING TEETHING: ਦੇਖੋ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਜੋ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਮਦਦ

author img

By

Published : Feb 26, 2023, 5:41 PM IST

ਦੰਦ ਕੱਢਣਾ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਮਸੂੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਜਾਂ ਉਪਾਅ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

BABIES DURING TEETHING
BABIES DURING TEETHING

ਹੈਦਰਾਬਾਦ— ਜਨਮ ਤੋਂ ਪੰਜ-ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦ ਬਣਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਖਰਾਬ ਪੇਟ, ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪੀੜਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿੜਚਿੜੇ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਡਾ. ਟੀ ਐਸ ਰਾਓ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੇ ਇੱਕ ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀਏ।

ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੇ ਇਹ ਲੱਛਣ : ਡਾ.ਰਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੰਘ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਜਲੀ, ਦਰਦ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸੁੱਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਦੰਦ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਡਿੱਗਦੇ ਸਗੋਂ ਇਹ ਇੱਕ ਹੌਲੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਸਮੇਂ ਮਸੂੜਿਆਂ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਤਕਲੀਫ ਵੀ ਤੁਰੰਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਪੰਜ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ : ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੰਦ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਟਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਦਰਦਨਾਕ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦੰਦ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਈ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਤਜਰਬਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬੋਲਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿੜਚਿੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਰੋਣ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਵੇਲੇ ਬੱਚੇ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਕਰਦੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼: ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੇਟ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਵੇਲੇ ਬੱਚੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਚੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਖਾਰਸ਼ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਸ਼ੁੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਸਤ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਉਪਾਅ : ਡਾ. ਰਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਚਬਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਬਾਉਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਛਾਤੀਆਂ 'ਤੇ ਜ਼ਖਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:

1. ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ, ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਰੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।

2. ਬੱਚੇ ਦੰਦ ਕਢਦੇ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿਚ ਖਾਰਸ਼ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਹੱਥ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਥੁੱਕ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਰੁਮਾਲ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

3. ਕਈ ਲੋਕ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਖੁਜਲੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੰਦ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੰਦ ਉਹ ਖਿਡੌਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਖੁਜਲੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਸਮੇਂ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਇਸਨੂੰ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਕੀਟਾਣੂ ਰਹਿਤ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

4. ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

5. ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਤੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜਾਂ ਫਲ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚਬਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਮਿਲੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਨੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਬਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕੱਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲ ਦੇਣਾ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਸਦੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਫਸ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਡੀ-ਸੀਡ ਕਰਕੇ ਮੌਸਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

6. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਉਂਗਲ ਜਾਂ ਠੰਡੇ ਅਤੇ ਗਿੱਲੇ ਨਰਮ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਹਲਕਾ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਅਤੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਲਈ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ: ਡਾ. ਰਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਲਈ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:

1. ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਫ਼, ਨਰਮ ਅਤੇ ਗਿੱਲੇ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜੇ ਅਤੇ ਜੀਭ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ।

2. ਬੱਚੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੀ ਛੱਤ ਨੂੰ ਭੁੱਲੇ ਬਿਨਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਣੇ ਨਰਮ ਬੁਰਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

3. ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਤੋਂ ਦੰਦ ਟੁੱਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੋ ਵਾਰ ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੋ ਵਾਰ ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ।

4. ਤੁਸੀਂ 4-5 ਦੰਦਾਂ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਫਲੋਰਾਈਡ ਟੂਥਪੇਸਟ ਅਤੇ ਨਰਮ ਬੁਰਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

5. ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੋਤਲ 'ਚੋਂ ਮਿੱਠਾ ਦੁੱਧ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰਾਤ ਭਰ ਦੁੱਧ ਦੇ ਕਣ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੰਦ ਸੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਰਲ ਖੁਰਾਕ: ਡਾ. ਰਾਓ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਰਲ ਖੁਰਾਕ ਜਿਵੇਂ ਦਾਲ ਅਤੇ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ, ਫਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ, ਪਤਲੀ ਖਿਚੜੀ, ਦਲੀਆ, ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ, ਫਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਇਰਨ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਅੰਤਰਾਲ 'ਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ ਵੀ ਪਿਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਬੀਮਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ।

ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਦਵਾਈ ਨਾ ਦੇਣਾ: ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਦ ਜਾਂ ਬੇਅਰਾਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੰਦ ਕਢਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਮੱਲ੍ਹਮ ਜਾਂ ਜੈੱਲ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਵੇਲੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਬੁਖਾਰ, ਦਸਤ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- Monday Blues: ਕੀ ਹੈ ਮੰਡੇਂ ਬਲੂਜ਼, ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ , ਜਾਣੋ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ— ਜਨਮ ਤੋਂ ਪੰਜ-ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦ ਬਣਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਖਰਾਬ ਪੇਟ, ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪੀੜਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿੜਚਿੜੇ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਡਾ. ਟੀ ਐਸ ਰਾਓ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੇ ਇੱਕ ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀਏ।

ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੇ ਇਹ ਲੱਛਣ : ਡਾ.ਰਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੰਘ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਜਲੀ, ਦਰਦ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸੁੱਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਦੰਦ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਡਿੱਗਦੇ ਸਗੋਂ ਇਹ ਇੱਕ ਹੌਲੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਸਮੇਂ ਮਸੂੜਿਆਂ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਤਕਲੀਫ ਵੀ ਤੁਰੰਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਪੰਜ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ : ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੰਦ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਟਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਦਰਦਨਾਕ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦੰਦ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਈ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਤਜਰਬਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬੋਲਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿੜਚਿੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਰੋਣ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਵੇਲੇ ਬੱਚੇ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਕਰਦੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼: ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੇਟ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਵੇਲੇ ਬੱਚੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਚੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਖਾਰਸ਼ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਸ਼ੁੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਸਤ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਉਪਾਅ : ਡਾ. ਰਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਚਬਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਬਾਉਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਛਾਤੀਆਂ 'ਤੇ ਜ਼ਖਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:

1. ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ, ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਰੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।

2. ਬੱਚੇ ਦੰਦ ਕਢਦੇ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿਚ ਖਾਰਸ਼ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਹੱਥ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਥੁੱਕ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਰੁਮਾਲ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

3. ਕਈ ਲੋਕ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਖੁਜਲੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੰਦ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੰਦ ਉਹ ਖਿਡੌਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਖੁਜਲੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਸਮੇਂ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਇਸਨੂੰ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਕੀਟਾਣੂ ਰਹਿਤ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

4. ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

5. ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਤੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜਾਂ ਫਲ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚਬਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਮਿਲੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਨੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਬਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕੱਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲ ਦੇਣਾ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਸਦੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਫਸ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਡੀ-ਸੀਡ ਕਰਕੇ ਮੌਸਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

6. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਉਂਗਲ ਜਾਂ ਠੰਡੇ ਅਤੇ ਗਿੱਲੇ ਨਰਮ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਹਲਕਾ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਅਤੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਲਈ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ: ਡਾ. ਰਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਲਈ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:

1. ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਫ਼, ਨਰਮ ਅਤੇ ਗਿੱਲੇ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜੇ ਅਤੇ ਜੀਭ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ।

2. ਬੱਚੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੀ ਛੱਤ ਨੂੰ ਭੁੱਲੇ ਬਿਨਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਣੇ ਨਰਮ ਬੁਰਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

3. ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਤੋਂ ਦੰਦ ਟੁੱਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੋ ਵਾਰ ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੋ ਵਾਰ ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ।

4. ਤੁਸੀਂ 4-5 ਦੰਦਾਂ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਫਲੋਰਾਈਡ ਟੂਥਪੇਸਟ ਅਤੇ ਨਰਮ ਬੁਰਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

5. ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੋਤਲ 'ਚੋਂ ਮਿੱਠਾ ਦੁੱਧ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰਾਤ ਭਰ ਦੁੱਧ ਦੇ ਕਣ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੰਦ ਸੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਰਲ ਖੁਰਾਕ: ਡਾ. ਰਾਓ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਰਲ ਖੁਰਾਕ ਜਿਵੇਂ ਦਾਲ ਅਤੇ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ, ਫਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ, ਪਤਲੀ ਖਿਚੜੀ, ਦਲੀਆ, ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ, ਫਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਇਰਨ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਅੰਤਰਾਲ 'ਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ ਵੀ ਪਿਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਬੀਮਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ।

ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਦਵਾਈ ਨਾ ਦੇਣਾ: ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਦ ਜਾਂ ਬੇਅਰਾਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੰਦ ਕਢਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜਿਆਂ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਮੱਲ੍ਹਮ ਜਾਂ ਜੈੱਲ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਵੇਲੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਬੁਖਾਰ, ਦਸਤ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- Monday Blues: ਕੀ ਹੈ ਮੰਡੇਂ ਬਲੂਜ਼, ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ , ਜਾਣੋ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.