ETV Bharat / sukhibhava

Control Your Anger: ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਗੱਲ-ਗੱਲ 'ਤੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਗੁੱਸਾ, ਤਾਂ ਹੋ ਜਾਓ ਸਾਵਧਾਨ, ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ਸੱਦਾ

ਗੁੱਸੇ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਇੰਨੀਆਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਸ਼ੂਗਰ, ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

Control Your Anger
Control Your Anger
author img

By

Published : Jun 8, 2023, 1:00 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀ, ਚਿੰਤਾ, ਤਣਾਅ, ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲੀਆਂ ਹਨ। ਖਰਾਬ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 'ਗੁੱਸੇ' ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਕਈ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗੁੱਸੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀਆਂ:

ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ: ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ "ਗੁੱਸਾ ਨਾ ਕਰੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਧ ਜਾਵੇਗਾ"। ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਇਸ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ 'ਚ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਦਿਲ ਦਾ ਕੰਮਕਾਜ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਤਾਂ ਬੀ.ਪੀ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ: ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਹ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਧਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੀਪੀ ਵੀ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸਾ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸਟ੍ਰੋਕ: ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਰਗੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਅਚਾਨਕ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਾਰਨ ਨਾੜੀ ਦੇ ਫਟਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰੇਨ ਹੈਮਰੇਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰੋ ਇਹ ਆਸਨ:

ਸਰਵਾਂਗਾਸਨ: ਸਰਵਾਂਗਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੋਗਾ ਮੈਟ ਵਿਛਾ ਕੇ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਲੇਟ ਕੇ ਲੰਬੇ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਚੁੱਕੋ, ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਕਮਰ 'ਤੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਲਿਆਓ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ, ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਇਕ ਸਿੱਧੀ ਲਾਈਨ ਵਿਚ ਲਿਆਓ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਰ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਰਹੋ। ਇਸ ਆਸਣ ਨੂੰ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਰੱਖੋ।

ਅਨੁਲੋਮ ਵਿਲੋਮ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ: ਅਨੁਲੋਮ ਵਿਲੋਮ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਦਮਾਸਨ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਇਕ ਹੱਥ ਗੋਡੇ 'ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਖੱਬੀ ਨੱਕ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਲਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਸੱਜੀ ਨੱਕ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਖੱਬੀ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢੋ।

ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ: ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਗੁੱਸੇ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਜਿਸ ਪਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਕੁਝ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ। ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਵੇਖੋ। ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਤਣਾਅ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀ, ਚਿੰਤਾ, ਤਣਾਅ, ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲੀਆਂ ਹਨ। ਖਰਾਬ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 'ਗੁੱਸੇ' ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਕਈ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗੁੱਸੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀਆਂ:

ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ: ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ "ਗੁੱਸਾ ਨਾ ਕਰੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਧ ਜਾਵੇਗਾ"। ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਇਸ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ 'ਚ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਦਿਲ ਦਾ ਕੰਮਕਾਜ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਤਾਂ ਬੀ.ਪੀ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ: ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਹ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਧਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੀਪੀ ਵੀ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸਾ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸਟ੍ਰੋਕ: ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਰਗੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਅਚਾਨਕ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਾਰਨ ਨਾੜੀ ਦੇ ਫਟਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰੇਨ ਹੈਮਰੇਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰੋ ਇਹ ਆਸਨ:

ਸਰਵਾਂਗਾਸਨ: ਸਰਵਾਂਗਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੋਗਾ ਮੈਟ ਵਿਛਾ ਕੇ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਲੇਟ ਕੇ ਲੰਬੇ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਚੁੱਕੋ, ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਕਮਰ 'ਤੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਲਿਆਓ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ, ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਇਕ ਸਿੱਧੀ ਲਾਈਨ ਵਿਚ ਲਿਆਓ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਰ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਰਹੋ। ਇਸ ਆਸਣ ਨੂੰ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਰੱਖੋ।

ਅਨੁਲੋਮ ਵਿਲੋਮ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ: ਅਨੁਲੋਮ ਵਿਲੋਮ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਦਮਾਸਨ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਇਕ ਹੱਥ ਗੋਡੇ 'ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਖੱਬੀ ਨੱਕ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਲਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਸੱਜੀ ਨੱਕ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਖੱਬੀ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢੋ।

ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ: ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਗੁੱਸੇ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਜਿਸ ਪਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਕੁਝ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ। ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਵੇਖੋ। ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਤਣਾਅ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.