ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ: ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਫਾਰਮਗੇਟ ਸਕੈਂਡਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਿਰਿਲ ਰਾਮਾਫੋਸਾ 'ਤੇ ਮੁਸੀਬਤ ਦੇ ਬੱਦਲ ਛਾਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖਿਲਾਫ ਮਹਾਦੋਸ਼ ਚੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਮਾਫੋਸਾ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਗੇਮ ਫਾਰਮ ਦੇ ਫਰਨੀਚਰ 'ਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰੰਸੀ ਲੁਕਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਵਿਰੋਧੀ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਅਲਾਇੰਸ ਦੇ ਨੇਤਾ, ਜੌਨ ਸਟੀਨਹੁਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਨ 'ਤੇ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਨੂੰ ਮਤਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ 2023 ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨਗੇ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਪੈਸੇ ਚੋਰੀ: 9 ਫਰਵਰੀ, 2020 ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਲਿਮਪੋਪੋ ਸੂਬੇ ਦੇ ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਵਿੱਚ ਫਲਾਫਾਲਾ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਫਾਰਮ ਉੱਥੇ ਦੇ ਫਰਨੀਚਰ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰ ਲੁਕਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਉਥੇ ਹੀ ਘਰ ਦੀ ਨੌਕਰਾਣੀ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਜਾਣਕਾਰ ਇੱਕ ਅਪਰਾਧੀ ਗਰੋਹ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਛੇ ਮੈਂਬਰੀ ਗਰੋਹ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਨਾਮੀਬੀਅਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਘਰ ਦੇ ਨੌਕਰ ਨੇ ਫਾਰਮ ਹਾਊਸ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਗਰੋਹ ਨੇ ਉੱਥੇ ਪੈਸੇ ਲੁੱਟ ਲਏ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਸਨ। ਚੋਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ’ਤੇ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪੁਲਿਸ ਯੂਨਿਟ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਬੰਧਤ ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਕੋਈ ਕੇਸ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸ਼ੀਅਲ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਪੁਲਿਸ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਵੈਲੀ ਰੱਡ ਨੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਈਮ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਬਣਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਰ ਦੇ ਨੌਕਰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਬਰਾਮਦ ਕਰ ਲਏ। ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਨਾ ਕਹਿਣ ਦੇ ਬਦਲੇ ਪੈਸੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਨਿਕਲਿਆ? 1 ਜੂਨ, 2022 ਨੂੰ, ਜੋਹਾਨਸਬਰਗ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਮਿਲੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਨੂੰ ਅਗਵਾ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ, ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ $4 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਿਕਾਇਤਕਰਤਾ ਆਰਥਰ ਫਰੇਜ਼ਰ ਹੈ, ਜੋ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਰਾਜ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮੁਖੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਅਹਿਮ ਸਬੂਤ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰੀਵੈਨਸ਼ਨ ਐਂਡ ਕੰਬੈਟ ਕਰੱਪਟ ਐਕਟੀਵਿਟੀਜ਼ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਦੋਸ਼ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜੁਰਮ ਹੈ। ਚੋਰੀ ਵਿਚ ਗੁਆਚਿਆ ਪੈਸਾ ਨਜਾਇਜ਼ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ। ਇਹ ‘ਫਾਰਮਗੇਟ’ ਸਕੈਂਡਲ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਫਿਰ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਇਹ ਚੋਰੀ 2 ਜੂਨ ਨੂੰ ਫਲਾਫਾਲਾ ਫਾਰਮ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯੂਨਿਟ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿਚ ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਖਿਲਾਫ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇ। ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਪੁਛਗਿੱਛ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਕਮਾਏ ਪੈਸੇ ਸਨ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ... ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਸੈਂਡੀਲੇ ਨਗਕੋਬੋ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਜਾਂਚ ਪੈਨਲ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਲਤ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਮਹਾਦੋਸ਼ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ। ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਬਿਨਾਂ ਪਰਮਿਟ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਰੱਖਣਾ ਇੱਕ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਕੇ ਜਲਦੀ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਕੋਲ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਆਰਥਰ ਫਰੇਜ਼ਰ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੈਕਬ ਜ਼ੂਮਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਪਾਤਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੈਕਬ ਜ਼ੂਮਾ 'ਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਮਾਫੋਸਾ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਚੋਣ ਲੜੇ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਗਏ। ਆਰਥਰ ਫਰੇਜ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਸਿਆਸੀ ਝਗੜੇ ਕਾਰਨ ਅਫਵਾਹ ਹੈ। ਅਫਰੀਕਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਹ ਘੁਟਾਲਾ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- ਦੇਸ਼ ਲਈ ਅੱਜ ਵੱਡਾ ਦਿਨ, ਰਸਮੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਜੀ-20 ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਸੰਭਾਲੇਗਾ ਭਾਰਤ
