Bindeshwar Pathak passed away: ਜਾਣੋ, ਕੌਣ ਸਨ ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ

Bindeshwar Pathak passed away: ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰ 'ਤੇ ਮੈਲਾ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਟਾਇਲਟ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ ਦੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਪਾਲਮ ਡਾਬਰੀ ਰੋਡ 'ਤੇ ਮਹਾਵੀਰ ਐਨਕਲੇਵ ਦੇ ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਲੈਕਸ 'ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇੱਥੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਆਗੂ ਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।

ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਰਸਮ ਸਮੇਂ ਵਿਹੜੀ ਸੀ ਸਿਹਤ: ਇੱਥੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਹ ਨੂੰ ਲੋਧੀ ਕਲੋਨੀ ਸਥਿਤ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਗਲਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਡਾਬਰੀ ਰੋਡ ਸਥਿਤ ਮਹਾਵੀਰ ਐਨਕਲੇਵ ਦੇ ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਲੈਕਸ 'ਚ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਰਸਮ ਦੌਰਾਨ ਅਚਾਨਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜ ਗਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਏਮਜ਼ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਇੱਥੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

• The passing away of Dr. Bindeshwar Pathak Ji is a profound loss for our nation. He was a visionary who worked extensively for societal progress and empowering the downtrodden.
  
  Bindeshwar Ji made it his mission to build a cleaner India. He provided monumental support to the… pic.twitter.com/z93aqoqXrc

  — Narendra Modi (@narendramodi) August 15, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  The passing away of Dr. Bindeshwar Pathak Ji is a profound loss for our nation. He was a visionary who worked extensively for societal progress and empowering the downtrodden.
  
  Bindeshwar Ji made it his mission to build a cleaner India. He provided monumental support to the… pic.twitter.com/z93aqoqXrc

  — Narendra Modi (@narendramodi) August 15, 2023

  ">

  The passing away of Dr. Bindeshwar Pathak Ji is a profound loss for our nation. He was a visionary who worked extensively for societal progress and empowering the downtrodden.
  
  Bindeshwar Ji made it his mission to build a cleaner India. He provided monumental support to the… pic.twitter.com/z93aqoqXrc

  — Narendra Modi (@narendramodi) August 15, 2023

ਕੌਣ ਸੀ ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ: ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1970 ਵਿੱਚ ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੌਚ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗੰਦੇ ਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ 19 ਨਵੰਬਰ 2013 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਟਾਇਲਟ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਲਈ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਘਰ 'ਚ 9 ਕਮਰੇ ਪਰ 1 ਟਾਇਲਟ ਵੀ ਨਹੀਂ : ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ ਅਜਿਹੇ ਘਰ 'ਚ ਜਨਮੇ ਜਿੱਥੇ 9 ਕਮਰੇ ਸਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਵੀ ਟਾਇਲਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਘਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠ ਕੇ ਸ਼ੌਚ ਲਈ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਸਨ। ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਬਾਹਰ ਸ਼ੌਚ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਬੇਚੈਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵੱਛਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ।

ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੌਚ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਕੰਮ: ਪਾਠਕ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਟਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਪੀਐਚਡੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 1968-69 ਵਿੱਚ ਬਿਹਾਰ ਗਾਂਧੀ ਜਨਮ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸਮਾਰੋਹ ਕਮੇਟੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਫਾਇਤੀ ਟਾਇਲਟ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਲੜਕੇ ਲਈ ਟਾਇਲਟ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੱਥੀਂ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਖੁੱਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੌਚ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।

• Warm greetings on the momentous occasion of India’s 77th Independence Day 🇮🇳.#IndependenceDay2023 #IndependenceDayIndia #IndependenceDay pic.twitter.com/BZ6fnktuR8

  — Bindeshwar Pathak (@bindeshwarpatha) August 15, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  Warm greetings on the momentous occasion of India’s 77th Independence Day 🇮🇳.#IndependenceDay2023 #IndependenceDayIndia #IndependenceDay pic.twitter.com/BZ6fnktuR8

  — Bindeshwar Pathak (@bindeshwarpatha) August 15, 2023

  ">

  Warm greetings on the momentous occasion of India’s 77th Independence Day 🇮🇳.#IndependenceDay2023 #IndependenceDayIndia #IndependenceDay pic.twitter.com/BZ6fnktuR8

  — Bindeshwar Pathak (@bindeshwarpatha) August 15, 2023

ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰਿਵਾਰ: ਪਾਠਕ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸ਼ੌਚ ਮੁਕਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕੰਮ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਨੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਇਹ ਤੱਕ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਮੂੰਹ ਨਾ ਦਿਖਾਉਣ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਗੱਲ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਡਿਸਪੋਜ਼ਲ ਕੰਪੋਸਟ ਟਾਇਲਟ ਬਣਾਇਆ: ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ 1970 ਵਿੱਚ ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ ਨੇ ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਸਥਾ ਸੀ। ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿਖੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਵਿਨ-ਪਿਟ ਫਲੱਸ਼ ਟਾਇਲਟ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਡਿਸਪੋਜ਼ਲ ਕੰਪੋਸਟ ਟਾਇਲਟ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢੀ। ਇਹ ਘਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਪਖਾਨੇ ਬਣਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਮਿਲਿਆ।

ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੇ ਹੱਕ 'ਚ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਆਵਾਜ਼: ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਧਵਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੋ ਰਹੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵੀ ਲੜਾਈ ਲੜੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਉਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦੇਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਫੈਸ਼ਨ ਵੀਕ 'ਚ ਇਕ ਮਹਿਲਾ ਊਸ਼ਾ ਨੂੰ ਰੈਂਪ 'ਤੇ ਉਤਾਰਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੰਮਾਂ ਵੱਲ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਊਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸੁਲਭ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ 'ਚ ਵੱਡੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਐਵਾਰਡ ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸ਼ੋਕ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਸੋਗ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ, "ਡਾ. ਬਿੰਦੇਸ਼ਵਰ ਪਾਠਕ ਜੀ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਡੂੰਘਾ ਘਾਟਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।"

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਬਣਾਇਆ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਲਭ ਟਾਇਲਟ ਨੂੰ ਫਰਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਪਲਾਂਟਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਾਇਓਗੈਸ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਦਾ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।