ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਦੌਰਾਨ ਮਈ 2021 ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਬਣਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿਚ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਗੰਗਾ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 1000 ਕੋਰੋਨਾ ਸੰਕਰਮਿਤ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਹਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਕਲੀਨ ਗੰਗਾ (NMCG) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਰਾਜੀਵ ਰੰਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਦੌਰਾਨ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨਹੀਂ ਸੁੱਟੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸੀ। ਰਾਜੀਵ ਰੰਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਐਨਐਮਸੀਜੀ (NMCG) ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਈਡੀਏਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪੁਸਕਲ ਉਪਾਧਿਆਏ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ, ਗੰਗਾ: ਰੀਮੈਜਿਨਿੰਗ, ਰੀਜੁਵੇਨੇਟਿੰਗ, ਰੀਕਨੈਕਟਿੰਗ ਲਿਖੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਵਹਿ ਗਈਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਿਵੇਕ ਦੇਬਰਾਏ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ।
ਰਾਜੀਵ ਰੰਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ 1987 ਬੈਚ ਦੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ-ਕੇਡਰ ਦੇ ਆਈਏਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ। ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਵੱਛ ਗੰਗਾ (National Mission for Clean Ganga) ਅਤੇ ਨਮਾਮੀ ਗੰਗੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਾਲ ਦੋ ਕਾਰਜਕਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜੁੜੇ ਰਹੇ। ਰਾਜੀਵ ਰੰਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ 31 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।
ਰਾਜੀਵ ਰੰਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਚੈਪਟਰ 'ਫਲੋਟਿੰਗ ਕਰਪਸਜ਼: ਏ ਰਿਵਰ ਡਿਫੀਲਡ' (Floating Corpses A River Defiled) ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਦੌਰਾਨ ਯੂਪੀ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਗੰਗਾ ਮੁਰਦਿਆਂ ਲਈ ਸੌਖੀ ਡੰਪਿੰਗ ਗਰਾਊਂਡ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਰਾਜੀਵ ਰੰਜਨ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੀਡੀਆ 'ਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਸੀ, ਉਸ਼ ਸਮੇਂ ਉਹ ਮੇਦਾਂਤਾ 'ਚ ਕੋਵਿਡ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਸੀ।
11 ਮਈ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ 59 ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੰਗਾ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਨੇ ਯੂਪੀ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੰਗੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ 'ਚ ਮਿਲੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਿਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਗੰਗਾ ਦੇ ਕੰਢੇ ਵਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਡੀਐਮ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਯੂਪੀ ਦੇ ਕਨੌਜ ਅਤੇ ਬਲੀਆ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਮਿਲੀਆਂ ਅਣਲੋਡਿੰਗ ਲਾਸ਼ਾਂ ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਹਿ ਗਈਆਂ। ਜਦੋਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਕਲੀਨ ਗੰਗਾ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੰਗੀ ਤਾਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਸਸਕਾਰ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਬਾਰੇ ਪੇਂਡੂ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਗਰੀਬੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਫੀਸਾਂ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਸਸਕਾਰ ਦੀ ਮਹਿੰਗੀ ਫੀਸ ਅਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: Omicron Variant: ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸੂਬੇ ਹਰਿਆਣਾ ’ਚ ਓਮੀਕਰੋਨ ਦੀ ਐਂਟਰੀ
