ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਪੇਟ 'ਚ ਹੈ। ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦਾ ਜਲ ਪੱਧਰ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ 208.46 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀ ਬਾਰਸ਼ ਅਤੇ ਹਥਨੀ ਕੁੰਡ ਬੈਰਾਜ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਛੱਡਣ ਕਾਰਨ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਹੜ੍ਹ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਹੜ੍ਹ ਕਾਰਨ ਰੈੱਡ ਲਾਈਨ ਯਮੁਨਾ ਪੁਲ਼ 'ਤੇ ਮੈਟਰੋ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹੜ੍ਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਸਾਰੇ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਤਿੰਨ ਵਾਟਰ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਬੰਦ ਕਰਨੇ ਪਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਠੱਪ ਰਹੇਗੀ।
ਯਮੁਨਾ ਨੇ ਧਾਰਿਆ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ : ਯਮੁਨਾ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 3 ਮੀਟਰ ਉੱਪਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਦੁਪਹਿਰ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 208.62 ਮੀਟਰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਯਮੁਨਾ ਦਾ ਪਾਣੀ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਐਂਟਰੈਂਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਗੇਟ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਮੁਨਾ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਗੇਟ, ਰਾਜਘਾਟ ਸਮੇਤ ਰਿੰਗ ਰੋਡ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੜ੍ਹ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਬਰਸਾਤ ਦੌਰਾਨ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ 45 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਰਿਕਾਰਡ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ? ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਵਾਲ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਈਟੀਵੀ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਮਾਹਿਰ ਟਾਊਨ ਪਲਾਨਰ ਏਕੇ ਜੈਨ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਬਾਡੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਜਗਦੀਸ਼ ਮਮਗਈ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਆਉਣ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਬਰਸਾਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਯਮੁਨਾ ਕਿਵੇਂ ਵਧੀ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ...
ਸਵਾਲ: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪੱਧਰ ਕਾਰਨ ਤੇ ਕੀ ਹੈ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ?
ਜਵਾਬ: ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਯਮੁਨਾ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜਨਜੀਵਨ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਾਟਰ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਸਪਲਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ 25 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਯਮੁਨਾ ਬੈਂਕ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਾਣੀ ਭਰ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ 'ਤੇ ਬਣੇ ਸਾਰੇ 4 ਮੈਟਰੋ ਬ੍ਰਿਜਾਂ ਤੋਂ ਟਰੇਨਾਂ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਕਾਸ ਮੀਨਾਰ, ਆਈਪੀ ਅਸਟੇਟ, ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਿੱਲੀ ਰਾਜ ਖਪਤਕਾਰ ਝਗੜਾ ਨਿਵਾਰਣ ਫੋਰਮ ਸਮੇਤ ਆਈਟੀਓ ਦੇ ਕੁਝ ਦਫ਼ਤਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉੱਤਰੀ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਗੇਟ, ਲਾਲ ਕਿਲਾ, ਰਾਜਘਾਟ ਨੇੜੇ ਰਿੰਗ ਰੋਡ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਭਰ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸਵਾਲ: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨਾ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ?
ਜਵਾਬ: ਯਮੁਨਾ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪੱਲਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਕਾਲਿੰਦੀ ਕੁੰਜ (ਜੋ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ) ਵਿਖੇ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯਮੁਨਾ ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਲਗਭਗ 22 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਇਸ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨਾ ਦਾ ਘੇਰਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜਦੋਂ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਸਮੇਤ ਗੁਆਂਢੀ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਅਚਾਨਕ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਮੁਨਾ ਦਾ ਪਾਣੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਬੈਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਛੱਡ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੈਰਾਜ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਦੇ ਡਾਕਪੱਥਰ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਯਮੁਨਾਨਗਰ ਦੇ ਹਥਨੀਕੁੰਡ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਬੈਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਯਮੁਨਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ 'ਤੇ ਕੋਈ ਡੈਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਯਮੁਨਾ ਵਿਚ ਹੜ੍ਹ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸਵਾਲ: ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਯਮੁਨਾ ਵਿਚ ਹੜ੍ਹ ਆਉਣ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 180 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਯਮੁਨਾਨਗਰ ਵਿੱਚ ਹਥਨੀ ਬੈਰਾਜ ਹੈ। ਜਿਥੋਂ ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਰਸਾਤੀ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹਥਨੀ ਬੈਰਾਜ ਰਾਹੀਂ ਅੱਗੇ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਬੈਰਾਜ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਸਟਾਪ ਦਿੱਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਮੈਦਾਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਾਦ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਰਿਆ ਦਾ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵਹਾਅ ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਘੇਰਾ ਅਚਾਨਕ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਪਾਣੀ ਬੂਮ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹਥਨੀ ਕੁੰਡ ਬੈਰਾਜ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਛੱਡੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚਣ 'ਚ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਾਦ ਹੋਣਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵਹਿਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਾਂ ਮਿਲਦੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਤੰਗ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇਹ ਵੱਡਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਿਆ।
ਸਵਾਲ: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੀ ਉਪਾਅ?
ਜਵਾਬ: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਯਮੁਨਾ ਦਾ ਪਾਣੀ 205.33 ਮੀਟਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦੀ ਸੂਰਤ 'ਚ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਇਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਹੁਣ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਉੱਥੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਨੀਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਬੁਰਾੜੀ ਪਿੰਡ ਜਿੱਥੋਂ ਯਮੁਨਾ ਦਿੱਲੀ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਤੱਟੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਬੁਰਾੜੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨੀਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ 4 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ 3 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਪਰ ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਬੁਰਾੜੀ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹੀ ਉਪਾਅ ਹੋਰ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਵਾਲ: ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਯਮੁਨਾ ਹੜ੍ਹ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ?
ਜਵਾਬ: ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਨੀਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 41,000 ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਸਰਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੋਂ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਡੀ.ਡੀ.ਏ., ਮਾਲ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਖਾਲੀ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਐਤਵਾਰ ਰਾਤ ਤੋਂ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਕਰਕੇ ਜਗ੍ਹਾ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਠਹਿਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ, ਪੂਰਬੀ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰ ਹਨ। ਉਥੋਂ ਕੱਢੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੈਂਪ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਸਵਾਲ: ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਜਵਾਬ: ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ 'ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰੇਲਵੇ ਪੁਲ ਨੂੰ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਛੱਡਣ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਓਖਲਾ ਬੈਰਾਜ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੇਟ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਡੀਐਮਜ਼ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਅਲਰਟ ਮੋਡ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ 16 ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਭਾਗ, ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ, ਦਿੱਲੀ ਜਲ ਬੋਰਡ, ਦਿੱਲੀ ਅਰਬਨ ਸ਼ੈਲਟਰ ਇੰਪਰੂਵਮੈਂਟ ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਭਾਗ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਹਥਨੀ ਕੁੰਡ ਬੈਰਾਜ ਤੋਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪਾਣੀ ਛੱਡਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਜੀ-20 ਸੰਮੇਲਨ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਖਬਰ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗੀ।
ਸਵਾਲ: ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਹੜ੍ਹ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ?
ਜਵਾਬ: ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1978 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 207.49 ਮੀਟਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਕਾਰਡ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਸਾਲ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਰਿਕਾਰਡਤੋੜ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਸਭ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1924, 1947, 1976, 1978, 1988, 1995, 2010, 2013 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕੇ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਗਏ ਸਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਸਬੰਧੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਅਗਸਤ ਤੇ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਹੜ੍ਹ ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆ ਗਏ ਹਨ।
