ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਆਮ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 'ਚ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 19 ਕਿਲੋ ਦੇ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਐਲਪੀਜੀ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 2253 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 2355.50 ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 5 ਕਿਲੋ ਦੇ ਐਲਪੀਜੀ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਫਿਲਹਾਲ 655 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ 250 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪੈਟਰੋਲ-ਡੀਜ਼ਲ ਅਤੇ ਐਲਪੀਜੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਝਟਕਾ 22 ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਿਨਾਂ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਘਰੇਲੂ ਰਸੋਈ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ 'ਚ 50 ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਿਲੰਡਰ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਬਾਹਰ ਦਾ ਖਾਣਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 ਨੂੰ ਐਲਪੀਜੀ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ 250 ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵਾਧਾ 19 ਕਿਲੋ ਦੇ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਿਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 19 ਕਿਲੋ ਦੇ ਐਲਪੀਜੀ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 2253 ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਘਰੇਲੂ ਰਸੋਈ ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 50 ਰੁਪਏ ਵਧਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਿਲੰਡਰ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਬਾਹਰ ਦਾ ਖਾਣਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮਹਿਜ਼ 10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰੇਲੂ ਰਸੋਈ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਦੇ ਰੇਟ ਵਧਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਦਕਿ 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਸਿਲੰਡਰ ਸਸਤਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਨਵੇਂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਐਲਪੀਜੀ ਸਿਲੰਡਰ 949.50 ਰੁਪਏ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ 976 ਰੁਪਏ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ 949.50 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ 965.50 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਰੀਫਿਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 19 ਕਿਲੋ ਦਾ ਐਲਪੀਜੀ ਸਿਲੰਡਰ 1 ਮਾਰਚ 2012 ਨੂੰ ਰੀਫਿਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਇਹ 2003 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ। ਪਰ, ਫਿਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਿਲੰਡਰ ਰੀਫਿਲ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ 2253 ਰੁਪਏ ਖਰਚਣੇ ਪਏ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਕੋਲਕਾਤਾ 'ਚ 2087 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਜਾਏ 2351 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ 'ਚ 1955 ਦੀ ਬਜਾਏ 2205 ਰੁਪਏ ਖ਼ਰਚ ਕਰਨੇ ਪਏ। ਚੇਨਈ 'ਚ 2138 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਜਾਏ 2406 ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰਨੇ ਪਏ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦੁੱਗਣੀ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖਾਦ ਪਲਾਂਟਾਂ, ਸੀਐਨਜੀ ਅਤੇ ਪਾਈਪ ਵਾਲੀ ਰਸੋਈ ਗੈਸ (ਪੀਐਨਜੀ) ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਸੈੱਲ (ਪੀ.ਪੀ.ਏ.ਸੀ.) ਦੁਆਰਾ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿਯਮਤ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 6.10 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ 10 ਲੱਖ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਥਰਮਲ ਯੂਨਿਟ (ਯੂਨਿਟ) ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜਦਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਦਰ 2.90 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ONGC (ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਨਿਗਮ) ਦਾ ਬਸਾਈ ਖੇਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਗੈਸ ਖੇਤਰ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਹਰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਅਤੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦਰਾਂ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ, ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਵਾਧੂ ਗੈਸ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਸਾਲਾਨਾ ਔਸਤ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਚ ਸੀਐੱਨਜੀ ਅਤੇ ਪੀਐੱਨਜੀ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ 'ਚ 10 ਤੋਂ 15 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਕਰਾ ਲਿਮਿਟੇਡ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਵਾਈਸ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਅਤੇ ਕੋ-ਹੈੱਡ (ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਰੇਟਿੰਗਜ਼) ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਘਰੇਲੂ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਵਾਧਾ ਗਲੋਬਲ ਗੈਸ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਗੈਸ ਉਤਪਾਦਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਫੀਲਡਾਂ ਤੋਂ ਗੈਸ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘਾਟੇ ਦਾ ਸੌਦਾ ਸੀ। ਓਐਨਜੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗੈਸ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸੀਐਨਜੀ ਅਤੇ ਪੀਐਨਜੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।"
ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਵਧੇਗੀ। ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਗੈਸ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਖਪਤਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖਾਦ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਵਧੇਗੀ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਖਾਦਾਂ 'ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਭਾਅ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ONGC ਅਤੇ ਆਇਲ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਟਿਡ ਨੂੰ ਨਵੰਬਰ 2014 ਤੋਂ ਮਾਰਚ 2015 ਦਰਮਿਆਨ ਅਦਾ ਕੀਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ $5.05 ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ-ਸਤੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ $9.32 ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜਾ ਵਾਧਾ ਹੈ।
ਨਵੀਆਂ ਦਰਾਂ ਗਲੋਬਲ ਸਟੈਂਡਰਡ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਹੈਨਰੀ ਹੱਬ, ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਐਲਬਰਟ ਗੈਸ, ਯੂਕੇ ਦੀ ਐਨਬੀਪੀ ਅਤੇ ਰੂਸ ਗੈਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਰਲ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (LNG) ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ। ਮੰਗ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : RBI ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ: ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਉਭਰਨ ਲਈ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਨੇ 12 ਸਾਲ
