ਦਿੱਲੀ: ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਐਲਾਨੀਆਂ ਤਿੰਨ ਨਵੀਂਆਂ ਭਾਰਤੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਨਿਯੁਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਹਾਲੀਆ ਤਾਜ਼ਾ ਵਿਸਤਾਰਵਾਦੀ ਚਾਲਾਂ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿਚ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿਰੁੱਧ ਰਣਨੀਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ।
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐਮ.ਈ.ਏ.) ਦੇ ਵਧੀਕ ਸੈਕਟਰੀ (ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸੰਮੇਲਨ) ਵਿਕਰਮ ਡੋਰਾਇਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਰੁਦੇਂਦਰ ਟੰਡਨ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਾਜਦੂਤ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿਚ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ (ਯੂ.ਐੱਸ.), ਗੌਰੰਗਲ ਦਾਸ ਨੂੰ ਇੰਡੀਆ-ਤਾਈਪੇ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਡਾਇਰੈਕਟਰ-ਜਨਰਲ ਵਜੋਂ ਤਾਇਵਾਨ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਲੱਦਾਖ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨਾਲ ਖੂਨੀ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ, ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਨਜ਼ਰੀਏ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨੋਂ ਨਿਯੁਕਤੀਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। 1992 ਬੈਚ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੇਵਾ (ਆਈ.ਐੱਫ.ਐੱਸ.) ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡੋਰਾਇਸਵਾਮੀ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਬੀਜਿੰਗ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਫੈਲਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਢਾਕਾ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਚੀਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੈਕਸੂਆ, ਕੌਕਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਬੀਐਨਐਸ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇਵੀ ਨੂੰ ਦੋ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੇਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਇਕ ਹੋਰ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੇ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੀ ਪੇਟ ਬੈਲਟ ਅਤੇ ਰੋਡ ਪਹਿਲਕਦਮੀ (ਬੀਆਰਆਈ) ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਜੋਂ ਬੀਆਰਆਈ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚੀਨ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰਾ (ਸੀਪੀਈਸੀ), ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪੀਓਕੇ) ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ।
ਛੋਟੇ ਮੁਲਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ ਦੇ ਜਾਲ ‘ਚ ਫਸਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੀ ਬੀਆਰਆਈ ਕਈ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਹੇਠ ਆ ਗਈ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਸੰਬੰਧ ਹਨ, ਪਰ ਢਾਕਾ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਚੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਟੇਟ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਏਜੰਸੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਚੀਨ ਦੇ ਸਿਨੋਵਾਕ ਬਾਇਓਟੈਕ ਲਿਮਟਿਡ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਸੰਭਾਵੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਟੀਕੇ ਦੇ ਤੀਜੇ ਗੇੜ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਢਾਕਾ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸੱਤ ਸਮਝੌਤੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਸਮਝੌਤੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ 8 ਬਿਲੀਅਨ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸਕਰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਚਟਗਾਓਂ ਅਤੇ ਮੋਂਗਲਾ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੇ ਸੋਨਮੁਰਾ ਅਤੇ ਦਾਉਦਕਾਂਤੀ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਲ ਵਪਾਰ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਰੇਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਪਰਕ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਲਿੰਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਤਿੰਨੋਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਵਿਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਥੋਕ ਤਰਲ ਪੈਟ੍ਰੋਲੀਅਮ ਗੈਸ (ਐਲ.ਪੀ.ਜੀ.) ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨਾ, ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ, ਢਾਕਾ ਵਿਖੇ ਇਕ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਭਵਨ (ਹੋਸਟਲ) ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼-ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਆਫ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਸਕਿੱਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ (ਬੀਆਈਪੀਡੀਆਈ), ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਡਿਪਲੋਮਾ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਵਜੋਂ ਡੋਰੇਸਵਾਮੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨੂੰ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀਆਂ ਢਾਕਾ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇਕ ਰਣਨੀਤਕ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮੈਂਡਰਿਨ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਮਾਹਰ, ਡੋਰਾਇਸਵਾਮੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ (ਅਮਰੀਕਾ) ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੰਡੋ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਅ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਅਮਰੀਕਾ, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੰਡੋ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, 1999 ਬੈਚ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੇਵਾ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਦਾਸ ਦਾ ਨਾਮ ਤਾਇਵਾਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਾਜਦੂਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਜੁਝਾਰੂਪਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਦਾ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤਰੀ ਵਿਵਾਦ ਹੈ। ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਸੇਨਕਾਕੂ ਟਾਪੂ ਦੁਆਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ, ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ, ਜੋਸਫ ਵੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਛਾੜਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਸੈਨਿਕ ਤਿਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
‘ਵਨ ਚਾਈਨਾ ਪਾਲਿਸੀ' ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਇੰਡੋ-ਤਾਈਪੇ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਤਾਈਪੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਦਾਸ ਨਵੇਂ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਬਣਨਗੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਟਾਪੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਤਾਈਵਾਨ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਤਾਈ ਇੰਗ-ਵੇਨ ਨੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ ਹੈ ਜੋ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ 18 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੈਂਡਰਿਨ ਵਿਚ ਮਾਹਰ ਦਾਸ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਘਰ ਵਿਚ ਦੋ ਵਾਰ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਅ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਡਿਪਟੀ ਸੈਕਟਰੀ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੌਂਸਲਰ ਵੀ ਰਹੇ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਨਿਰੀਖਕ ਟੰਡਨ ਦੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਦੂਤ ਵਜੋਂ ਨਾਮਕਰਨ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਿਯੁਕਤੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਫਗਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਸ਼ਕਤੀ ਕੇਂਦਰ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਨੇਤਾ ਹਿਬਤੁੱਲਾ ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਸ਼ਾਇਦ ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਮਰ ਗਏ ਸਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਮਰਥਤ ਹੱਕਾਨੀ ਨੈਟਵਰਕ ਦਾ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਡਿਪਟੀ ਲੀਡਰ ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੀਨ ਹੱਕਾਨੀ ਵੀ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੂਸਰੇ ਉਪ ਨੇਤਾ ਮੁਹੰਮਦ ਯਾਕੂਬ ਨੂੰ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯਾਕੂਬ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਕ ਨੀਤੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਸਟੈਂਡ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਫਗਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ, ਅਫਗਾਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮਦਦ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖੇਤਰੀ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਹੈ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਬਹੁ-ਪਾਰਟੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਸੁਲ੍ਹਾ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਦੂਤ ਜ਼ਲਮੀ ਖਲੀਲਜਾਦ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਕਾਇਦਾ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਭਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਨਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਦੂਤ ਦਾ ਨਾਮਕਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ।
ਟੰਡਨ ਕਾਬੁਲ ਵਿਚਲੇ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਘਰ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਅ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿਚ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਮਾਹਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ-ਈਰਾਨ ਡੈਸਕ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਸੀ।
(ਅਰੁਣਿਮ ਭੁਯਾਨ ਦਾ ਲਿਖਿਆ)
