ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਹੈਲਥ ਮੁਤਾਬਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ 30 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਖਰਾਬ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਜੰਕ ਫੂਡ ਖਾਣ ਦੀ ਵਧਦੀ ਆਦਤ ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ।
ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਰੀਰ 'ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਕਿਹੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ?
ਅਮਰੀਕਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ ਹੇਮਾਟੋਲੋਜੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਅੰਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
- ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਗਲੋਬਲਾਸਟਿਕ ਅਨੀਮੀਆ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਲਾਲ ਸੈੱਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਲਈ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਅਨੀਮੀਆ ਹੈ। ਅਨੀਮੀਆ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਨਿਊਰੋਲੌਜੀਕਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਨਿਊਰੋਲੌਜੀਕਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਖਤਰੇ ਦਾ ਕਾਰਕ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ B12 ਦੀ ਕਮੀ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਪੈਰੀਫਿਰਲ ਨਿਊਰੋਪੈਥੀ ਵੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਡਿਮੇਨਸ਼ੀਆ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਦਿਮਾਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ
2021 ਵਿੱਚ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਨਿਊਟ੍ਰੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਐਮਨੀਸ਼ੀਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਫਿੱਕੀ ਪੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਕਿੰਸਨ'ਸ ਰੋਗ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ
ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਹਰ ਸਾਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੁੱਕੀ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੇਲੀਏਕ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਕਰੋਹਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ:
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਡਾਇਟੀਸ਼ੀਅਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਜੋ ਲੋਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਕਮੀ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਮੱਖਣ, ਹਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਵਰਗੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਲੋਕ ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਫੂਡ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਖੁਦ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣ
- ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
- ਸਿਰ ਦਰਦ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ
- ਭਾਰ ਘੱਟ ਹੋਣਾ
- ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
- ਵਾਲ ਝੜਨਾ
- ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
- ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਮੀਟ, ਮੱਛੀ, ਅੰਡੇ ਅਤੇ ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਲੈਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
- ਲੋੜੀਂਦੀ ਨੀਂਦ ਲਓ
- ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰੋ।
- ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਦਵਾਈ ਲੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਓ।
ਇਹ ਖਬਰ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।
https://www.webmd.com/diet/vitamin-b12-deficiency-symptoms-causes
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
