ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਨਾੜੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਾੜੀਆਂ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮੋਟੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀੜਤ ਲਈ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਬੇਅਰਾਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕੀ ਹੈ?: ਡਾ: ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਖੂਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਨਾੜੀਆਂ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਵਾਲਵ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਣ ਜਾਂ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਨ, ਤਾਂ ਖੂਨ ਨਾੜੀਆਂ 'ਚ ਘੁੰਮਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨਾੜੀਆਂ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਮੋਟੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਨੀਲੇ ਜਾਂ ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਭਾਵੇਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਬਣਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਨਾੜੀ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਬੇਅਰਾਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਲੀ ਹੋਈ ਨਾੜੀਆਂ ਅਸਧਾਰਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸਿਰਫ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਮਰਦਾਂ 'ਚ ਵੀ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
- ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿਣ ਜਾਂ ਬੈਠਣ ਨਾਲ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਵੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
- ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਹੋਣ ਨਾਲ ਵੀ ਨਸਾਂ 'ਤੇ ਵਾਧੂ ਦਬਾਅ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਹਾਰਮੋਨਲ ਬਦਲਾਅ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਧਣ ਨਾਲ ਨਸਾਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਵਧਦਾ ਹੈ।
- ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਮਰ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਵਾਲਵ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਡਾ: ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਆਮ ਲੱਛਣ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ।
- ਨਾੜੀਆਂ 'ਚ ਸੋਜ ਅਤੇ ਰੰਗ ਬਦਲਣਾ
- ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਭਾਰੀਪਨ
- ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ
- ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਅਤੇ ਖੁਜਲੀ
- ਰਾਤ ਨੂੰ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ
ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦਾ ਇਲਾਜ: ਜੇਕਰ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇਸਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਹਲਕੀ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਸਕਲੇਰੋਥੈਰੇਪੀ, ਲੇਜ਼ਰ ਇਲਾਜ ਜਾਂ ਸਰਜਰੀ ਵਰਗੇ ਇਲਾਜਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ: ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ, ਜੋ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ: ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਕੰਮ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੁਝ ਦੇਰ ਬੈਠੋ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਬੈਠਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਘੁੰਮਦੇ ਰਹੋ।
ਭਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ 'ਚ ਰੱਖੋ: ਭਾਰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਲੱਤਾਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਭਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕਸਰਤ: ਸੈਰ, ਤੈਰਾਕੀ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਵਰਗੀ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਵੇਨਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਕੰਪਰੈਸ਼ਨ ਜੁਰਾਬਾਂ ਪਹਿਨੋ: ਕੰਪਰੈਸ਼ਨ ਜੁਰਾਬਾਂ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਜੁਰਾਬਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਨਾੜੀਆਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਨਣ ਨਾਲ ਸੋਜ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕ ਕੇ ਆਰਾਮ ਕਰੋ: ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕ ਕੇ ਆਰਾਮ ਕਰੋ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨਾੜੀਆਂ 'ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਖੂਨ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਵਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੋਜ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
