ETV Bharat / health

ਡੇਂਗੂ ਵਧਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਰ ਲਓ ਤਿਆਰੀ, ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਦੂਰ - How to Avoid Dengue

How to Avoid Dengue: ਮੀਂਹ ਦੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਮੱਛਰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਮੱਛਣ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਆਤੰਕ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।

How to Avoid Dengue
How to Avoid Dengue (Getty Images)
author img

By ETV Bharat Health Team

Published : Jul 8, 2024, 1:25 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਮੀਂਹ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਦਾ ਮੌਸਮ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡੇਂਗੂ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ADS ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਛਰ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ADS ਮੱਛਰ ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ ਵਾਲਾ ਮੱਛਰ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਹੀ ਕੱਟਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਡੇਂਗੂ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਮੀਂਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੱਛਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਖਤਰੇ ਦੇ ਦਸਤਕ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰੱਖੋ।

ਮੱਛਰਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ:

ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ: ਮੱਛਰ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਂਡੇ, ਬਾਲਟੀਆਂ, ਪੁਰਾਣੇ ਟਾਇਰਾਂ ਅਤੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। ਫੁੱਲਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਡੱਬਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ। ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੰਟੇਨਰਾਂ ਦੇ ਢੱਕਣਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੱਛਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਡੇ ਨਾ ਦੇ ਸਕਣ। ਨਾਲੇ ਅਤੇ ਨਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਰੱਖੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।

ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ: ਡੇਂਗੂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੱਛਰ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਡੀਈਈਟੀ, ਪਿਕਾਰਿਡਿਨ ਜਾਂ ਨਿੰਬੂ ਯੂਕਲਿਪਟਸ ਦੇ ਤੇਲ ਵਾਲੀਆਂ ਭੜਕਾਊ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੁਸੀਂ ਸਿਟਰੋਨੇਲਾ, ਯੂਕਲਿਪਟਸ ਅਤੇ ਲੈਵੇਂਡਰ ਵਰਗੇ ਅਸੈਂਸ਼ੀਅਲ ਤੇਲ ਤੋਂ ਬਣੇ ਰਿਪੈਲੈਂਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਕੋਇਲ: ਮੱਛਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਕੋਇਲ ਜਾਂ ਵਾਸ਼ਪਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋ ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਕਰਨਾ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ 'ਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਢੱਕੋ: ਡੇਂਗੂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੋ, ਜੋ ਤੁਹਾਡਾ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਢੱਕਣ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬਚਾ ਸਕੋਗੇ। ਮੀਂਹ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਲੰਬੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਮੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਪੈਂਟਾਂ ਪਾਓ।

ਸੌਣ ਸਮੇਂ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ: ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਜਾਲ ਲਗਾਓ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੱਛਰ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਾ ਆ ਸਕਣ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਮੀਂਹ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਦਾ ਮੌਸਮ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡੇਂਗੂ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ADS ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਛਰ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ADS ਮੱਛਰ ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ ਵਾਲਾ ਮੱਛਰ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਹੀ ਕੱਟਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਡੇਂਗੂ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਮੀਂਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੱਛਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਖਤਰੇ ਦੇ ਦਸਤਕ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰੱਖੋ।

ਮੱਛਰਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ:

ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ: ਮੱਛਰ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਂਡੇ, ਬਾਲਟੀਆਂ, ਪੁਰਾਣੇ ਟਾਇਰਾਂ ਅਤੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। ਫੁੱਲਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਡੱਬਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ। ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੰਟੇਨਰਾਂ ਦੇ ਢੱਕਣਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੱਛਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਡੇ ਨਾ ਦੇ ਸਕਣ। ਨਾਲੇ ਅਤੇ ਨਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਰੱਖੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।

ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ: ਡੇਂਗੂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੱਛਰ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਡੀਈਈਟੀ, ਪਿਕਾਰਿਡਿਨ ਜਾਂ ਨਿੰਬੂ ਯੂਕਲਿਪਟਸ ਦੇ ਤੇਲ ਵਾਲੀਆਂ ਭੜਕਾਊ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੁਸੀਂ ਸਿਟਰੋਨੇਲਾ, ਯੂਕਲਿਪਟਸ ਅਤੇ ਲੈਵੇਂਡਰ ਵਰਗੇ ਅਸੈਂਸ਼ੀਅਲ ਤੇਲ ਤੋਂ ਬਣੇ ਰਿਪੈਲੈਂਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਕੋਇਲ: ਮੱਛਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਕੋਇਲ ਜਾਂ ਵਾਸ਼ਪਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋ ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਕਰਨਾ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ 'ਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਢੱਕੋ: ਡੇਂਗੂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੋ, ਜੋ ਤੁਹਾਡਾ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਢੱਕਣ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬਚਾ ਸਕੋਗੇ। ਮੀਂਹ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਲੰਬੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਮੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਪੈਂਟਾਂ ਪਾਓ।

ਸੌਣ ਸਮੇਂ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ: ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਜਾਲ ਲਗਾਓ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੱਛਰ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਾ ਆ ਸਕਣ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.