ETV Bharat / bharat

ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 109 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੰਦਰ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ - FIRE IN GULMARG GULMARG SHIV TEMPLE

author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Jun 6, 2024, 4:05 PM IST

GULMARG SHIV TEMPLE GUTTED: ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਤੋਂ 55 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸ਼ਹਿਰ ਗੁਲਮਰਗ 'ਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਤੜਕੇ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 109 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਹੋ ਗਿਆ।

ਨੁਕਸਾਨਿਆ ਮੰਦਰ
ਨੁਕਸਾਨਿਆ ਮੰਦਰ (X/@OmarAbdullah)

ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ: ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਤੋਂ 55 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸ਼ਹਿਰ ਗੁਲਮਰਗ 'ਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 109 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ। ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਾਣੀ ਮੋਹਿਨੀ ਬਾਈ ਸਿਸੋਦੀਆ ਦੁਆਰਾ 1915 ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਮੋਹਿਨੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵਾਲੇ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਮੰਦਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਸੀ।

ਮੰਦਿਰ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਪਿਰਾਮਿਡ ਗੁੰਬਦ ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬਣਿਆ, ਖਿੜਕੀਆਂ ਵਾਲੇ ਡੋਰਮਰਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਗੁਲਮਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੋਨਿਆਂ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਪਰ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਅਜੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਧਰ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਨੁਕਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਰਟ ਸਰਕਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅੱਗ ਲੱਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗਜ਼ਨੀ ਦੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖਾਰਜ ਕੀਤਾ।

ਵੱਖਵਾਦੀ ਬਗਾਵਤ ਦੌਰਾਨ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਤਾਂ ਦੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਰਾਮੂਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਡੰਡਾਮੁਹ ਦੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀ ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਲਗਭਗ 23 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ। ਪਿਆਰ ਨਾਲ 'ਪੰਡਿਤ ਜੀ' ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਤਨਦੇਹੀ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੌਕੀਦਾਰ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਰਸਮਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਪੁਜਾਰੀ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਪੂਜਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਾਮ ਅਤੇ ਸਵੇਰ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੇਖ 2021 ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ।

ਨਵੰਬਰ 2023 ਤੋਂ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਸ਼ਰਮਾ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਅਤੇ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਅਭਿਨੀਤ 'ਆਪ ਕੀ ਕਸਮ' ਦੇ ਗੀਤ 'ਜੈ ਜੈ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਕਰ' ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 'ਅੰਦਾਜ਼' ਅਤੇ 'ਕਸ਼ਮੀਰ ਕੀ ਕਾਲੀ' ਸਮੇਤ ਕਈ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ ਸੀ।

ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ: ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਤੋਂ 55 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸ਼ਹਿਰ ਗੁਲਮਰਗ 'ਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 109 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ। ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਾਣੀ ਮੋਹਿਨੀ ਬਾਈ ਸਿਸੋਦੀਆ ਦੁਆਰਾ 1915 ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਮੋਹਿਨੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵਾਲੇ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਮੰਦਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਸੀ।

ਮੰਦਿਰ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਪਿਰਾਮਿਡ ਗੁੰਬਦ ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬਣਿਆ, ਖਿੜਕੀਆਂ ਵਾਲੇ ਡੋਰਮਰਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਗੁਲਮਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੋਨਿਆਂ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਪਰ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਅਜੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਧਰ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਨੁਕਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਰਟ ਸਰਕਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅੱਗ ਲੱਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗਜ਼ਨੀ ਦੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖਾਰਜ ਕੀਤਾ।

ਵੱਖਵਾਦੀ ਬਗਾਵਤ ਦੌਰਾਨ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਤਾਂ ਦੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਰਾਮੂਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਡੰਡਾਮੁਹ ਦੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀ ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਲਗਭਗ 23 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ। ਪਿਆਰ ਨਾਲ 'ਪੰਡਿਤ ਜੀ' ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਤਨਦੇਹੀ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੌਕੀਦਾਰ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਰਸਮਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਪੁਜਾਰੀ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਪੂਜਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਾਮ ਅਤੇ ਸਵੇਰ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੇਖ 2021 ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ।

ਨਵੰਬਰ 2023 ਤੋਂ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਸ਼ਰਮਾ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਅਤੇ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਅਭਿਨੀਤ 'ਆਪ ਕੀ ਕਸਮ' ਦੇ ਗੀਤ 'ਜੈ ਜੈ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਕਰ' ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 'ਅੰਦਾਜ਼' ਅਤੇ 'ਕਸ਼ਮੀਰ ਕੀ ਕਾਲੀ' ਸਮੇਤ ਕਈ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ ਸੀ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.