ਲਖਨਊ/ਅਯੁੱਧਿਆ: ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਅਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਦਾ ਅੱਜ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਲਖਨਊ ਪੀਜੀਆਈ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਲਾਜ ਦੌਰਾਨ ਬ੍ਰੇਨ ਹੈਮਰੇਜ ਕਾਰਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਤੀਰਥ ਖੇਤਰ ਟਰੱਸਟ ਨੇ 80 ਸਾਲਾ ਅਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਦੇ ਦਿਹਾਂਤ 'ਤੇ ਡੂੰਘੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਤ ਕਬੀਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਨੇ 34 ਸਾਲ ਤੱਕ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।
ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਦੀ ਸਿਹਤ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਸੀ। 29 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਇਕ ਨਿੱਜੀ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੋਂ 4 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਖਨਊ ਪੀਜੀਆਈ ਰੈਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਹ ਪੀਜੀਆਈ ਤੋਂ ਜ਼ੇਰੇ ਇਲਾਜ ਸੀ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਯਨਾਥ ਨੇ ਵੀ 4 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ।
ਐੱਸਜੀਪੀਜੀਆਈ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਆਰ ਕੇ ਧੀਮਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਊਰੋਲੋਜੀ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਯਨਾਥ ਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ। ਅਚਾਰੀਆ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਡਾਕਟਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤ ਰਹੇ ਸਨ।
ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਤੀਰਥ ਖੇਤਰ ਸੰਵਾਦ ਕੇਂਦਰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਧਾਮ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਮਾਘ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਹਾੜੇ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਪੀਜੀਆਈ ਲਖਨਊ ਵਿਖੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਹ 1993 ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਤੀਰਥ ਖੇਤਰ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਚੰਪਤ ਰਾਏ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਆਰਚਕ ਦੇ ਦਿਹਾਂਤ 'ਤੇ ਡੂੰਘੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨੂੰ ਅੱਜ ਦੁਪਹਿਰ ਬਾਅਦ ਲਖਨਊ ਪੀਜੀਆਈ ਤੋਂ ਅਯੁੱਧਿਆ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਸਰਯੂ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸੀਐਮ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਯਨਾਥ ਨੇ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ:
ਸੀਐਮ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਯਨਾਥ ਨੇ ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਦੇ ਦਿਹਾਂਤ 'ਤੇ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ੋਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਮੰਦਿਰ, ਸ਼੍ਰੀ ਅਯੁੱਧਿਆ ਧਾਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਰਾਮ ਦੇ ਪਰਮ ਭਗਤ ਆਚਾਰੀਆ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਖਦਾਈ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜਗਤ ਨੂੰ ਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਘਾਟਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਿਛੜੀ ਸੰਤ ਰੂਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਬਖਸ਼ਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਖਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅਥਾਹ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਦਾ ਬਲ ਬਖਸ਼ਣ।
ਕੌਣ ਹਨ ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ:
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਬਾਬਰੀ ਢਾਹੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਮਲਲਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦੇ ਗਵਾਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਪਿਛਲੇ 34 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੰਬੂ 'ਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ 28 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੱਗਭਗ ਚਾਰ ਸਾਲ ਅਸਥਾਈ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਵਜੋਂ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਰਾਮਲਲਾ ਦੇ ਪ੍ਰਾਣ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਠਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਸਨ।
1992 ਵਿੱਚ ਪੁਜਾਰੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ:
ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਤੋਂ 1975 ਵਿੱਚ ਅਚਾਰੀਆ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਯਾਨੀ 1976 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ। ਮਾਰਚ 1992 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਤਕਾਲੀ ਰਿਸੀਵਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪੁਜਾਰੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 100 ਰੁਪਏ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਮਿਲਦੀ ਸੀ ਤਨਖ਼ਾਹ:
ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 100 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਤਨਖਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਣ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਠਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਵਧਾ ਕੇ 38,500 ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜ ਗਈ, ਤਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਤੀਰਥ ਖੇਤਰ ਟਰੱਸਟ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਟਰੱਸਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਜਦੋਂ ਚਾਹੁਣ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਅਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਨੇ 1958 ਵਿੱਚ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਘਰ ਛੱਡਿਆ:
ਸੰਤ ਕਬੀਰਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ 20 ਮਈ 1945 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਆਚਾਰੀਆ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਕਸਰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦੇ ਸੀ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਭਿਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਜਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਅਭਿਰਾਮ ਦਾਸ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 1949 ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਦੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਮ, ਲਕਸ਼ਮਣ, ਭਰਤ, ਸ਼ਤਰੂਘਨ ਅਤੇ ਸੀਤਾ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਦਿੱਖ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਦਿੱਖ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਅਤੇ ਰਾਮਲਲਾ ਪ੍ਰਤੀ ਅਭਿਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇਖ ਕੇ ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਸਤੇਂਦਰ ਦਾਸ ਨੇ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ 1958 ਵਿੱਚ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਭਰਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭੈਣ ਸੀ, ਭੈਣ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।
