ଅନୁଗୋଳ: କୋଇଲା ଖଣି ଯୋଗୁଁ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ନୋଟିସ ଜାରି ହେଲା । ବିସ୍ଥାପିତଙ୍କୁ କ୍ଷତିପୂରଣ ମଧ୍ୟ ମିଳିଲା । ଶେଷରେ କୋଇଲା ଖଣି ବାତିଲ ହୋଇଗଲା । ଲୋକଙ୍କ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ବଢିବା ସହିତ ନାଁ ନିଯୁକ୍ତି ନା କୌଣସି ସରକାରୀ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା । ଏବେ ପୁଣି ସେହି କୋଲବ୍ଲକକୁ ନାଲକୋକୁ ଦିଆଯାଇଛି । ଆଉ ନାଲକୋ ବିସ୍ଥାପିତଙ୍କ ଯେଉଁ ସର୍ଭେ କରିଛି ସେଥିରେ ଅନେକ ବିସ୍ଥାପିତଙ୍କ ନା ବାଦ ପଡିଛି । ଫଳରେ ୧୫ ବର୍ଷ ହେବ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ ଜୀବନ ବିତାଉଥିବା ଅନୁଗୋଳ ଜିଲା ଛେଣ୍ଡିପଦା ବ୍ଳକର ଧୋବାମଳିହା ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଉପରେ ଏବେ ବୋଝ ଉପରେ ନଳିତା ବିଡା ପଡିଛି ।
ଘଟଣା ୨୦୦୪ ମସିହାର । କଳିଙ୍ଗ କୋଲ ମାଇନ୍ସ ପାଇଁ ନିଜ ଭିଟା ମାଟି ହରାଇଲେ ଅନୁଗୋଳ ଜିଲ୍ଲାର ଛେଣ୍ଡିପଦା ବ୍ଲକ ଧୋବାମଳିହା ଗ୍ରାମବାସୀ । କିଛି କ୍ଷତିପୂରଣ ମଧ୍ୟ ପାଇଥିଲେ । ହେଲେ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ କ୍ଷତିପୂରଣ ସହ ଥଇଥାନ ହେବା ପୂର୍ବରୁ କଳିଙ୍ଗ ମାଇନ୍ସ ବାତିଲ ହେଲା । ଫଳରେ ଉକ୍ତ ମାଇନ୍ସକୁ ସେହି ବର୍ଷ ନାଲକୋକୁ ସରକାର ଦେଇଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ୨୦୦୬ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ନିଯୁକ୍ତି, କ୍ଷତିପୂରଣ ଓ ଥଇଥାନ ସୁବିଧା ଦେବାକୁ ସର୍ଭେ କରିଛି ନାଲକୋ । ହେଲେ ଏହି ଖାମଖିଆଲି ସର୍ଭେ ଯୋଗୁଁ ଏବେ ବାଦ ପଡିଛନ୍ତି ବହୁ ବାସହରା ଓ ଭିଟା ମାଟି ଛାଡିଥିବା ଲୋକ ।
ଏହି ଗ୍ରାମରେ ଏକଶହରୁ ଅଧିକ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତିର ଲୋକ ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି । ହେଲେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟକର କଥା ଗ୍ରାମରେ ଗୋଟିଏ ବି ପକ୍କା ଘର ନାହିଁ କି ଶୌଚାଳୟ ନାହିଁ । ଖଣି ପାଇଁ ନିଜ ସର୍ବସ୍ବ ହରାଇଥିବା ଗ୍ରାମବାସୀ ନା ପାଇଛନ୍ତି ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନା ପାନୀୟ ଜଳ, ନା ପକ୍କାଘର । ଖଣି କମ୍ପାନୀ ମଧ୍ୟ ତାର ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯେମିତି ଭୁଲିଯାଇଛି । ଅନ୍ୟପଟେ ସରକାରଙ୍କ ସମସ୍ତ ଯୋଜନାରୁ ମଧ୍ୟ ଏମାନେ ବହୁ ଦୂରରେ ।
ଏ ସଂପର୍କରେ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭୁ-ଅର୍ଜନ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି ସର୍ଭେରେ ବାଦ ପଡିଥିବା କେହି ଆମ ନଜରକୁ ଆସି ନାହିଁ । ଆସିଲେ ଆମେ ତଦନ୍ତ କରି ପଦକ୍ଷେପ ନେବୁ । ଏହି ଗ୍ରାମବାସୀ ପୂର୍ବ ସର୍ଭେରେ ବିସ୍ଥାପିତ ଭାବେ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି । ହେଲେ ନାଲକୋ ପରି ଏକ ପ୍ରତିଷ୍ଠ କମ୍ପାନୀର ସର୍ଭେରୁ ବାଦ ପଡିଲେ କେମିତି । ତୁରନ୍ତ ଏମାନଙ୍କୁ ବିସ୍ଥାପିତ ଭାବେ ସର୍ଭେରେ ସାମିଲ କରିବା ସହ ଉଚିତ କ୍ଷତିପୂରଣ ଦେବାକୁ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଗ୍ରାମବାସୀ । ନଚେତ ଆଗକୁ ବଡ ଧରଣର ଆନ୍ଦୋଳନ ହେବ ବୋଲି ଚେତାବନୀ ଦେଇଛନ୍ତି ।
ଅନୁଗୋଳରୁ ସଂଗ୍ରାମ ରଞ୍ଜନ ନାଥ, ଇଟିଭି ଭାରତ