ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଦେଶବ୍ୟାପୀ ବିଜ୍ଞାପନର ଆୟ ହ୍ରାସ କରି ଦୈନିକ ଦଶ ଲକ୍ଷ ପାଠକଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚୁଥିବା ଭାରତର ଖବରକାଗଜ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି। କୋରୋନାଭାଇରସ୍ ସହିତ ଲଢିବା ପାଇଁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଲକ ଡାଉନରେ ଖବର କାଗଜ ପୁଣି ଆଗକୁ ବଢିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି ।
• ଶେଷ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରାର୍ ଅଫ୍ ଖବରକାଗଜ ଫର ଇଣ୍ଡିଆ (RNI)ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, 31 ମାର୍ଚ୍ଚ 2018 ସୁଦ୍ଧା ମୋଟ ପଞ୍ଜୀକୃତ ପ୍ରକାଶନ ସଂଖ୍ୟା ରହିଛି 1,18,239 ଏଥିରେ 17,573 ଖବରକାଗଜ ଏବଂ 1,00,666 ସାମୟିକ ପତ୍ରିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା । ପିଚ୍ ମ୍ୟାଡିସନ୍ ବିଜ୍ଞାପନ ରିପୋର୍ଟ 2020 କହିଛି ଯେ ପ୍ରିଣ୍ଟ ବିଜ୍ଞାପନ ବଜାର 2 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ 20,446 କୋଟି ଟଙ୍କା ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଜିନିଷ ଏତେ ଖରାପ ଯେ ପ୍ରାୟ 800 ପ୍ରକାଶକଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଥିବା ଏକ ସଂସ୍ଥା ଭାରତୀୟ ଖବରକାଗଜ ସୋସାଇଟି (INS)ରୁ ସରକାରଙ୍କୁ ନିକଟରେ ପଠାଯାଇଥିବା ଏକ ସୂଚନା। କେବଳ ଗତ ଦୁଇ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରିଣ୍ଟରେ 4,500 କୋଟି ଟଙ୍କା କ୍ଷତି ହୋଇଛି। ଏହା ପ୍ରାୟ 12,000 ରୁ 15,000 କୋଟି ଟଙ୍କା ଆଗାମୀ ମାସଗୁଡିକରେ ଅଧିକ କ୍ଷତି ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଛି ।
ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଖବରକାଗଜ ସୋସାଇଟି (INS)ର ଚାହିଦା :
ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ରିଲିଫ୍ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ INS ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ସରକାରଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି: ମୁଦ୍ରଣ ପାଇଁ ଦୁଇ ବର୍ଷର ଟିକସ ଛୁଟି, ନ୍ୟୁଜ୍ ପ୍ରିଣ୍ଟ ଉପରେ ଆମଦାନୀ ଶୁଳ୍କ ହଟାଇବା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିଳ୍ପକୁ ଦିଆଯାଉଥିବା ସମସ୍ତ ରିଲିଫ୍ ବୃଦ୍ଧି, ସରକାରୀ ପ୍ରାୟୋଜିତ ବିଜ୍ଞାପନ ହାର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସାମଗ୍ରିକ ବଜେଟ୍ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା । ପ୍ରିଣ୍ଟ ମିଡିଆ ଯେହେତୁ ଅଧିକାଂଶ ଯୁବ ପାଠକ ନିଜ ଲାପଟପ୍ ରେ ଇ-କାଗଜପତ୍ର ଏବଂ ୱେବ୍ ପୋର୍ଟାଲକୁ ଯାଆନ୍ତି, ଭଲ ଦିନଗୁଡ଼ିକ ମୁଦ୍ରଣ ପାଇଁ ଶେଷ ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଏ ।
• ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବେ, ଲକଡାଉନ୍ ହଟାଯିବା ପରେ ଗଣମାଧ୍ୟମର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପଥ ପୁରୁଣା ଶୈଳୀ ଖବରକାଗଜରେ ନୁହେଁ ବରଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ସମ୍ବାଦରେ ରହିବ । ଇଂରାଜୀ, ହିନ୍ଦୀ ଏବଂ ଭାଷା ପାଇଁ ଟିକିଏ ମନ୍ଥର ହୋଇପାରେ । ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଖବରକାଗଜ ସୋସାଇଟି (INS) ଏହି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଦାବି କରିଛି । ଯେଉଁଥିରେ 5% କଷ୍ଟମ୍ସ ଡ୍ୟୁଟି ହଟାଇବା ଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
ଖବରକାଗଜ ଏବଂ ଖବରକାଗଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ଦୁଇ ବର୍ଷର ଟିକସ ଛୁଟି । ବିଚାରାଧୀନ ସମାଧାନ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବାକୁ ଇନ୍ସ ଚାହୁଁଥିଲେ ବିଭିନ୍ନ ଶିଳ୍ପ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଜ୍ଞାପନ ଏବଂ ଭିଜୁଆଲ୍ ପବ୍ଲିସିଟି ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ (DAVP) ବିଭିନ୍ନ ମିଡିଆ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ପାଇଁ 1,500 କୋଟିରୁ 1,800 କୋଟି ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି । ଏହାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ, କେବଳ ପ୍ରିଣ୍ଟ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରି ପାଇଁ 800-900 କୋଟି ଟଙ୍କା .ଣ ଅଛି । ଏହିପରି ପରିମାଣ ଅନେକ ମାସ ଧରି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଥିଲା ।
ବିଜ୍ଞାପନ
ପିଚ୍ ମ୍ୟାଡିସନ୍ ବିଜ୍ଞାପନ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତୀୟ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ଗତ ବର୍ଷ ବିଜ୍ଞାପନରେ ପ୍ରାୟ 9 ବିଲିୟନ ଡଲାର ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥିଲେ, ପ୍ରିଣ୍ଟ ମିଡିଆରେ ପ୍ରାୟ 2.6 ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାର୍। ଏହି ବର୍ଷ ରିପୋର୍ଟ କରନ୍ତୁ ।
• ପ୍ରାୟ 1000 ପ୍ରକାଶକଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଥିବା ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଖବରକାଗଜ ସୋସାଇଟି ଆକଳନ କରିଛି ଯେ ଆସନ୍ତା ଛଅରୁ ସାତ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଶିଳ୍ପ 2 ବିଲିୟନ ଡଲାର ହରାଇପାରେ। ସରକାରୀ ବିଜ୍ଞାପନ ହାରରେ 50% ବୃଦ୍ଧି ମାଧ୍ୟମରେ ଏହା ଫେଡେରାଲ ସହାୟତା ଲୋଡିଛି। 2019 ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ପ୍ରକାଶିତ ଖବର ବିଷୟବସ୍ତୁ ।
ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (ଫେସବୁକ୍ ଏବଂ ଟ୍ୱିଟର) ଏବଂ ଖୋଲାସ୍ଥାନରେ ପୁରୁଣା ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ନ୍ୟୁଜ୍ ମିଡିଆ ସହିତ ଅନଲାଇନ୍ ଦର୍ଶକଙ୍କ ଯୋଗଦାନ । 11 ଏପ୍ରିଲରୁ 19 ମଇ ମଧ୍ୟରେ ସଂଗୃହିତ ତଥ୍ୟ ଆଧାରରେ 2019 ଭାରତୀୟ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ୱେବର ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ଆମେ ଏକ ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ 101 ପ୍ରମୁଖ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବାଦ ଗଣମାଧ୍ୟମର ନମୁନା ସହିତ କ୍ରସ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ଦର୍ଶକଙ୍କ ଯୋଗଦାନକୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରୁ । ହଜାର ହଜାର ପ୍ରାର୍ଥୀ ଲୋକସଭାରେ ଉପଲବ୍ଧ 543 ଟି ଆସନ, ଭାରତୀୟ ସଂସଦର ନିମ୍ନ ଗୃହ ଏବଂ ନଅ ଶହ କୋଟି ଯୋଗ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଲଢିଥିଲେ। ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନିର୍ବାଚନରେ ମତଦାନକୁ ଡକାଯାଇଥିଲା।
Ranking of the 10 most active print media outlets on Twitter and Facebook
ଟ୍ୱିଟର ଏବଂ ଫେସବୁକରେ 10 ଟି ସକ୍ରିୟ ପ୍ରିଣ୍ଟ ମିଡିଆ ଆଉଟଲେଟର ମାନ୍ୟତା :
ଭାରତରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାର
ଭାରତୀୟମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅନ୍ୟ ଦେଶର ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଆପ୍ ଡାଉନଲୋଡ୍ କରନ୍ତି - 2019 ରେ 19 ବିଲିୟନରୁ ଅଧିକ ଆପ୍ ଡାଉନଲୋଡ୍ ହୋଇଥିଲା, ଫଳସ୍ୱରୂପ 2016 ତଥ୍ୟ ତୁଳନାରେ 195% ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି । ହାରାହାରି ଭାରତୀୟ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ଚାଇନାର ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ପ୍ରତି ସପ୍ତାହରେ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ 17 ଘଣ୍ଟା ବିତାଉଥିବା ଜଣାପଡିଛି ।
• ଭାରତୀୟ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାରକାରୀମାନେ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି । 2021 ମସିହାରେ, ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ 448 ନିୟୁତ ସୋସିଆଲ୍ ନେଟୱାର୍କ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ରହିବେ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । 2019 ରୁ ବୃଦ୍ଧି ଯେଉଁଠାରେ ଏହା 351 ମିଲିୟନ । ଫେସବୁକ୍ ହେଉଛି ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ସୋସିଆଲ୍ ନେଟୱାର୍କିଂ ସାଇଟ୍। 2019 ରେ ଭାରତରେ ଫେସବୁକ୍ ବ୍ୟବହାରକାରୀ, ଭାରତକୁ ବିଶ୍ବର ସବୁଠୁ ବଡ ଫେସବୁକ୍ ୟୁଜର୍ ବେସ୍ ସହିତ ଦେଶ ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରିଛନ୍ତି । ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ପ୍ରବେଶର ସହଜତା ସହିତ, 2019 ରେ ଭାରତରେ ସକ୍ରିୟ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 330 ନିୟୁତ ଥିଲା ।
ଭାରତରେ 290 ନିୟୁତ ସକ୍ରିୟ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ମୋବାଇଲ୍ ଡିଭାଇସ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ସୋସିଆଲ୍ ନେଟୱାର୍କକୁ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି । ଭାରତର ମଧ୍ୟମା ବୟସ 27.1 ବର୍ଷ ସହସ୍ର ବର୍ଷ ଏବଂ ଭାରତରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଜେନ ଜେ ମୁଖ୍ୟ ଯୋଗଦାନକାରୀ । ସୋସିଆଲ ମିଡିଆର 52.3% ଫଳାଫଳ ଆସିଥାଏ । ସୋସିଆଲ ମିଡିଆର 28.4% ବାର୍ତ୍ତାଳାପ ଜେନ ରୁ ଏବଂ 35-44 ବର୍ଷ ବୟସ୍କଙ୍କ ଠାରୁ 15.1% ରହିଥାଏ । 97% ଭାରତୀୟ ଯେଉଁମାନେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସହିତ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଯୁକ୍ତ । ସେମାନେ ଅନଲାଇନ୍ ଭିଡିଓ ଦେଖନ୍ତି । ଫେସବୁକ୍ ଏବଂ ୟୁଟ୍ୟୁବ୍ ହେଉଛି ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ନେଟୱାର୍କ, ଆମାଜନ ଏବଂ ଫ୍ଲିପକାର୍ଟ ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଅନଲାଇନ୍ ସପିଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଟିକଟକ ହେଉଛି 2019 ର ସର୍ବାଧିକ ଡାଉନଲୋଡ୍ ହୋଇଥିବା ଭିଡିଓ ଆପ୍ । ଭାରତର ଡିଜିଟାଲ ବଜାରରେ ହ୍ବାଟସଆପର ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଏହା ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ହୋଇଛି। ତଥ୍ୟ ଦର୍ଶାଏ ଯେ ମେସେଜିଂ ସେବା କେବଳ ସହରାଞ୍ଚଳ ଅପେକ୍ଷା ବ୍ୟାପକ ବିସ୍ତାର କରେ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟ ଆପଗୁଡ଼ିକରେ ଟିକଟକ ଏବଂ ଇନଷ୍ଟାଗ୍ରାମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ସୋସିଆଲ ଭିଡିଓ ଆପ୍ ଟିକଟକ୍ ଭାରତରେ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ହିଟ୍ ହୋଇଛି, ଏହା ଆପ୍ ଷ୍ଟୋରରେ ଗୁଗୁଲ୍ ପ୍ଲେ ଏବଂ ବିଶ୍ବସ୍ତରରେ 1.5 ବିଲିୟନ ଡାଉନଲୋଡ୍ ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। 466.8 ମିଲିୟନ କିମ୍ବା ସମସ୍ତ ଅନନ୍ୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରାୟ 31% ସହିତ ଭାରତ ଚାର୍ଟକୁ ଆଗେଇ ନେଇଛି ।
ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ସର୍ଜ ବ୍ୟବହାର; ଫେସବୁକ୍ ଏବଂ ଇନଷ୍ଟାଗ୍ରାମ ପରି ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ହାରାହାରି ସମୟ 60% ରୁ ଅଧିକ ରହିଥାଏ । ଡାଟା ମଧ୍ୟ ସମାନ ଭାବରେ ସୂଚିତ କରିଥାଏ। ଡାଟା ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ଫାର୍ମ କାଲାଗାଟୋ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ଫେସବୁକ୍ ଏବଂ ଇନଷ୍ଟାଗ୍ରାମରେ ହାରାହାରି ସମୟ ଅତିବାହିତ ହୋଇଛି 62% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ଟିକଟୋକରେ 44% ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥିବାବେଳେ ଲିଙ୍କଡଇନରେ 27% ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି ଏବଂ ଫେବୃଆରୀ 5 ରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ 29 ମଧ୍ୟରେ ଟ୍ୱିଟରରେ ସମୟ 34% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଲକଡାଉନ୍ ପୂର୍ବରୁ, ଫେବୃଆରୀ 5 ରେ, ଉପଭୋକ୍ତାମାନେ ହାରାହାରି ଫେସବୁକରେ 41.4 ମିନିଟ୍ ବିତାଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ମାର୍ଚ୍ଚ 29 ରେ ଲକଡାଉନ୍ ପରେ, ସେମାନେ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ 66.9 ମିନିଟ୍ ପାଇଁ ସକ୍ରିୟ ରହିଥିଲେ । ସମାନ ତାରିଖ ପାଇଁ ଟିକଟକରେ ହାରାହାରି ସମୟ 39.5 ମିନିଟରୁ 56.9 କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା । ମିନିଟ୍ ଏବଂ ଇନଷ୍ଟାଗ୍ରାମରେ, 21.8 ମିନିଟ୍ ରୁ 35.4 ମିନିଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥିଲା । ନ୍ୟୁଜ୍ ମିଡିଆ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ସହିତ ଲାଭ ବାଣ୍ଟିବାକୁ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଗୁଗୁଲ, ଫେସବୁକକୁ କହିଛି ।
• କେତେକ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଆକଳନ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ଖବର କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 30,000 ରୁ ଅଧିକ। ଗୁଗୁଲ୍ ଏବଂ ଫେସବୁକ୍ ଯାହା ସମ୍ବାଦ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ ଏବଂ ମିଡିଆ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ଏଥିରୁ କୋଟି କୋଟି ରୋଜଗାର କରନ୍ତୁ । ସମ୍ବାଦକୁ ସୋର୍ସ କରିବା କିମ୍ବା ଉପସ୍ଥାପନା କରିବା ପାଇଁ ସେମାନେ କିଛି ପାଖରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ସରକାରଙ୍କ ତୁରନ୍ତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ପାଇଁ ଆହ୍ବାନ କରୁଛି। ଭଲ ଖବର ହେଉଛି କିଛି ଦେଶ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ଫ୍ରାନ୍ସ ଅଗ୍ରଣୀ ହାସଲ କଲା ପରେ ସ୍ପେନ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଟେକ୍ ଜଏଣ୍ଟ ଗୁଗୁଲ ଏବଂ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ମୋଗଲ ଫେସବୁକକୁ ଖବର ଦେଇଥିବା ବିଷୟବସ୍ତୁ ପାଇଁ ଦେୟ ଦେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛି । ମିଡିଆ ହାଉସରୁ, ଯାହାର ରାଜସ୍ୱ କରୋନାଭାଇରସ୍ ଦ୍ବାରା ଲକ ଡାଉନ୍ ହେତୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ରାଜସ୍ୱ ଚାପ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ନ୍ୟୁଜ୍ ମିଡିଆ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ, ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ତମ୍ଭ କୁହାଯାଏ ।
ବ୍ୟୁରୋ ରିପୋର୍ଟ,ଇଟିଭି ଭାରତ
