ପୁରୀ: ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇସାରିଛି ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ବିଶ୍ବପ୍ରସିଦ୍ଧ ରଥଯାତ୍ରା ପ୍ରାକ ପର୍ବ । ଗତକାଲି ସ୍ନାନଯାତ୍ରା ସହ ମାନବୀୟ ଲୀଳାଖେଳା ଆରମ୍ଭ କରିସାରିଛନ୍ତି ବିଶ୍ବନିୟନ୍ତା । 108 ଗରା ସୁବାସିତ ଜଳରେ ମାତ୍ରାଧିକ ସ୍ନାନ ପରେ ଏବେ ଜ୍ବରରେ ପୀଡ଼ିତ ଶ୍ରୀଜିଉ ଅଣସର ପିଣ୍ଡିରେ ବିରାଜମାନ କରିଛନ୍ତି । ରତ୍ନବେଦୀରେ ଦର୍ଶନ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଅଣସର ପିଣ୍ଡିରେ ଜାରି ରହିଛି ଗୁପ୍ତସେବା । ଜ୍ବରରେ କମ୍ପୁଥିବା ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗରେ ଲାଗିହେବ ଦଶମୂଳ ମୋଦକ ଓ ଫୁଲୁରୀ ତେଲ । ସୁସ୍ଥ ହୋଇ ନବଯୌବନ ଦର୍ଶନ ଦେଇ ଜନ୍ମବେଦୀ ଶ୍ରୀଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର ଅଭିମୁଖେ ରଥରେ ବାହାରିବେ ତିନି ଭାଇ ଭଉଣୀ । ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମର୍ତ୍ତିଙ୍କର ମାନବୀୟ ଲୀଳାର ଏହି ଗୁପ୍ତସେବାର ଦୁର୍ଲ୍ଲଭ ନୀତିକାନ୍ତିକୁ ଅଣସର ନୀତି କୁହାଯାଏ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ସ୍ନାନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାରୁ ରଥଯାତ୍ରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 15 ଦିନ ହୁଏ ଅଣସର ।
ଅଣସର ସମୟରେ ଗର୍ଭଗୃହରେ ଦାରୁବିଗ୍ରହଙ୍କ ବଦଳରେ ପଟିଦିଅଁଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ । ବଳଭଦ୍ରଙ୍କ ପଟିଦିଅଁ ବାସୁଦେବ, ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କର ପଟିଦିଅଁ ଭାବେ ଦେବୀ ଭୁବନେଶ୍ୱରୀ ଓ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପଟିଦିଅଁ ଭାବେ ନାରାୟଣ ପୂଜା ପାଇଥାଆନ୍ତି । ଆଷାଢ଼ ପ୍ରତିପଦାରୁ ଅମାବାସ୍ୟା ଯାଏଁ ଏକ ପକ୍ଷ ବ୍ୟାପୀ ଏହି ପଟି ଦେବତାଙ୍କ ଆଗରେ ଲାଗି ହିଏ ଭୋଗ । ଅଣସର ପିଣ୍ଡିରେ ଠାକୁରମାନଙ୍କୁ ପଣା ଓ ଚକଟା ଭୋଗ ଆଦି ଲାଗି କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ପଟିଦିଅଁଙ୍କୁ ଲାଗି ହୋଇଥାଏ ଅନ୍ନଭୋଗ । ତେବେ ବେଶ ଜଟିଳ ଏହି ଅଣସର ସେବା । ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ଗୁପ୍ତ ନିତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
ଶ୍ରୀଜିଉଙ୍କ ଅଣସର ନୀତିକାନ୍ତି :-
କରାଳ କର୍ମ: ଆଷାଢ଼ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରତିପଦାରୁ ଚତୁର୍ଥୀ: ବିଗ୍ରହଗୁଡିକର ମରାମତି ସହ ଠାକୁରମାନଙ୍କର ଅଙ୍ଗର ବସ୍ତ୍ରକୁ ଉତାରି କରାଳକାମ କରାଯାଏ । ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗରେ ଲାଗିଥିବା କସ୍ତୁରୀ, ଝୁଣା, ଚୁଆ, ଓ ଚନ୍ଦନ ଲେପକୁ ଅଲଗା କରାଯାଏ । ଅଲଗା ହୋଇଥିବା ପଦାର୍ଥମାନଙ୍କୁ "କରାଳ" କୁହାଯାଏ ।
ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ଫିଟା: ସ୍ନାନମଣ୍ଡପରେ ସ୍ନାନଦ୍ୱାରା ଓଦା ପାଟ ବସ୍ତ୍ରକୁ ଅଣସର ଗୃହରେ ଓଲାଗି କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ଫିଟା କୁହାଯାଏ ।
ଫୁଲରୀ ତେଲ ଲାଗି: ଆଷାଢ଼ କୃଷ୍ଣ ପଞ୍ଚମୀରୁ ସପ୍ତମୀ ବଡ଼ ଓଡ଼ିଆ ମଠ ଏହି ସେବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପଦାର୍ଥ କର୍ପୂର, ଚୂଆ, ପରଖ, ପିଙ୍ଗଳ ଓ ରାଶିତେଲ ଯୋଗାଇ ଥାଆନ୍ତି । ଏହା ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ହେରା ପଞ୍ଚମୀଠାରୁ ମାଟି ତଳେ ପୋତା ହୋଇ ରଖାଯାଇଥାଏ ।
ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୫ଦିନ ପାଇଁ ସ୍ନାନଯାତ୍ରାଠାରୁ ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରା ପୁର୍ବରୁ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଅଣସର ନୀତି ପାଳିତ ହୁଏ । ତେବେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନବକଳେବର ସମୟରେ ହୋଇଥାଏ ମହାଅଣସର ନୀତି । ଏହା ଅଣସର ନୀତି ଅପେକ୍ଷା ବେଶ ଜଟିଳ ଓ ଦୀର୍ଘ ଅବଧି ବିଶିଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ଏହା କେବଳ ଯୋଡା ଆଷାଢରେ ପଡିଥାଏ । ଏହା 45ଦିନ କିମ୍ବା ଦୁଇମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ।
ମହାଅଣସର ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ । ପ୍ରଥମେ କୋଇଲି ବୈକୁଣ୍ଠରେ ବୈଦିକ ବିଧି ଅନୁସରେ ଯଜ୍ଞ ଚାଲିଥିବା ବେଳେ ସପ୍ତ ମଣ୍ଡପରେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ନୂତନ ବିଗ୍ରହ ଓ ମାଧବଙ୍କ ବିଗ୍ରହ ନିର୍ମାଣ ମଧ୍ୟ ସମାନ୍ତରଳ ଭାବରେ ଚାଲିଥାଏ । ବ୍ରହ୍ମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ଅଣସର ଲୀଳା ଚାଲିଥାଏ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଣସର ଲୀଳା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଗର୍ଭଗୃହର ଅଣସର ପିଣ୍ଡିରେ ଚାଲିଥାଏ । ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଷାଢ଼ ମାସ ପ୍ରତିପଦାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଏହି ଦିନଠାରୁ ନୂତନ ବିଗ୍ରହଙ୍କ ସପ୍ତାବରଣ ନୀତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ।
ଏହି ନୀତି ସହିତ କେବଳ ଦଇତାପତି, ପତି ମହାପାତ୍ର ଓ ଦତ୍ତ ମହାପାତ୍ର ସେବକ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥାଆନ୍ତି । ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୁପ୍ତ ଲୀଳା । ମହାଅଣସର କାଳରେ କେତେକ ବିଶେଷ ନୀତି ପାଳନ କରାଯାଏ । ମହାଅଣସର ବେଳେ ରାଘବ ଦାସ ମଠ ତରଫରୁ ସର୍ବାଙ୍ଗ ପଂକ୍ତି ଭୋଗ ଲାଗି କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପଟିଦିଅଁ ପୂଜା ପାଆନ୍ତି । ମହାଅଣସର କାଳେ ନିର୍ମାଣ ମଣ୍ଡପରେ ଦିବ୍ୟ ଦାରୁଙ୍କ ପୂଜା ନୃସିଂହ ମନ୍ତ୍ରରେ କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଖଡିଲାଗି ଏବଂ ବନକଲାଗି ନୀତି ସମ୍ପନ୍ନ କରାଯାଏ । ଏହାର ଅନ୍ତିମ ପର୍ବ ଭାବେ ବ୍ରହ୍ମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଏ । ନବନିର୍ମିତ ଦାରୁ ବିଗ୍ରହରେ ବ୍ରହ୍ମ ସଂସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ।
ଇଟିଭି ଭାରତ, ପୁରୀ
