ETV Bharat / state

ଉପକୂଳର ସୁରକ୍ଷା କବଚ ହେନ୍ତାଳ ବଣ, କେମିତି ବଞ୍ଚିବ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ? - MANGROVE FOREST

ଲୋକସଭାରେ ଉଠିଲା ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଓ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ବିକାଶ ପ୍ରସଙ୍ଗ । କେତେ ସୁରକ୍ଷିତ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ? କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ରାଜନଗରରୁ ରାଧାକାନ୍ତ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ।

MANGROVE FOREST
MANGROVE FOREST (ETV BHARAT ODISHA)
author img

By ETV Bharat Odisha Team

Published : Dec 13, 2024, 4:55 PM IST

କେନ୍ଦ୍ରାପଡା: ପ୍ରକୃତିର ଅନବତ୍ୟ ଅବଦାନ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ବା ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ । ବାତ୍ୟା ଆସୁ କି ବନ୍ୟା, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ବଡ଼ ସୁରକ୍ଷା କବଚ । ଜନବସତି ଓ ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟରେ ପାଚେରୀ ହୋଇ ଛିଡା ହୋଇଛି । ଲମ୍ବା ଲମ୍ବା ବୃକ୍ଷରାଶି ମଣିଷ ତଥା ଜନବସତିକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ସହ ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ଅସଂଖ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ ବାସସ୍ଥାନ ଯୋଗାଇଛି । 1999 ମସିହା ମହାବାତ୍ୟା ହେଉ କି 'ହୁଡହୁଡ', 'ଫାଇଲିନ' ଓ ନିକଟରେ ଭିତରକନିକା-ଧାମରା ମଝିରେ ମାଡ଼ ହୋଇଥିବା ବାତ୍ୟା 'ଦାନା' ହେଉ, ଏହାର କରାଳ ଗ୍ରାସରୁ କେନ୍ଦ୍ରାପଡାବାସୀ ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ରକ୍ଷା କରି ଆଜିବି ଅଣ୍ଟା ସଳଖି ଛିଡା ହୋଇଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ ।

ଉପକୂଳର ସୁରକ୍ଷା କବଚ:

ଉପକୂଳ ସୁରକ୍ଷାରେ ହେନ୍ତାଳ ବଣର ରହିଛି ବଡ଼ ଭୂମିକା । ଜୈବ ବିବିଧତା ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମୁକାବିଲା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ଗୁରୁ ଦାୟିତ୍ବ ବହନ କରୁଛି । ପୂର୍ବତଟ ବଙ୍ଗୋପସାଗର କୂଳରେ ବିସ୍ତ୍ରୃତ ବେଳାଭୂମି ପ୍ରାୟତଃ ୪୦-୫୦ କିମି ବ୍ୟାପୀ, ତା ଭିତରେ ରହିଛି ୨୫ରୁ କିଲୋମିଟର ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ଭିତରକନିକାର ଅସଂଖ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁମାନଙ୍କ ବାସସ୍ଥାନ ପାଲଟିଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ଏବଂ ନାବିକମାନେ ନିଜର କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ପାଇଁ ଭିତରକନିକା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।

Kendrapara Bhitarkanika Mangrove Forest (ETV Bharat Odisha)

ମନେ ପଡ଼େ ମହାବାତ୍ୟା:

୧୯୯୯ ମହାବାତ୍ୟାରୁ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାବାସୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥିଲା ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ଭିତରକନିକା ଛାତି ଉପରେ ତାଣ୍ଡବ ରଚି ହେନ୍ତାଳ ବଣକୁ ଧରାଶାୟୀ କରି ଦେଇଥିଲା ମହାବାତ୍ୟା । ଏହାପରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବାତ୍ୟାର ମାଡ ସହି ଜିଲ୍ଲାବାସୀମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି ହେନ୍ତାଳ । ସମୁଦ୍ର ଓ ଭୂ-ଭାଗକୁ ଛୁଇଁଥିବା ଉପକୂଳ ଜୋନର ସୁରକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକ ଥିବା ବେଳେ ବନ୍ୟା, ସାମୁଦ୍ରିକ ଝଡ଼ ସହିତ ସୁନାମୀ ଭୟ ସବୁବେଳେ ଉପକୂଳ ଜିଲ୍ଲାରେ ଲାଗି ରହିଛି ।

Bhitarakanika Mangrove Forest
Bhitarakanika Mangrove Forest (ETV BHARAT ODISHA)

ହେନ୍ତାଳ ବଣରେ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ:

ରାଜନଗର ବାସିନ୍ଦା ଅକ୍ଷୟ ନାୟକଙ୍କ କହିବା କଥା, "ହେନ୍ତାଳ ବଣରେ ବିଭିନ୍ନ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ ରହିଛି । ଏହାର ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗବେଷଣା ହୋଇଛି । ହେନ୍ତାଳ ଗଛରୁ ସଂଗୃହୀତ ପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ବାରା ବିଭିନ୍ନ ରୋଗ ଭଲ ହୋଇଥାଏ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ୧୯୭୧ ମସିହା ବାତ୍ୟା ସମୟରେ ରାଜନଗର ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲା ଏହି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । "

mangrove forest
mangrove forest (ETV BHARAT ODISHA)

ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ଜରୁରୀ:

ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସ୍ଥାନୀୟ ବାସିନ୍ଦା କୈଳାସ ମହାନ୍ତି କହିଛନ୍ତି ''ଗୋପାଳପୁରରୁ-ଦୀଘା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବାତ୍ୟା ଆସିଥାଏ । ଧନ ଜୀବନ ହାନୀ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଥାଏ । ବଙ୍ଗୋପସାଗର ଉପକୂଳରେ ଯେଉଁ ସମୁଦ୍ର ରହିଛି, ସେଠାରୁ ଯେଉଁ ଲହରୀ ଆସୁଛି କେବଳ ଏହାକୁ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ରୋକି ପାରିବ । ଭିତରକନିକାରେ ଯେଉଁ ହେନ୍ତାଳ ବଣ କରାଯାଇଛି ତାହା ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇନି । ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପାଣ୍ଠି ଦେଉଛନ୍ତି, ତାକୁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ବେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନକୁ ଦିଆଯାଉଛି । ଯେଉଁମାନେ କେବଳ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ନାମରେ ଅର୍ଥ ଲୁଟ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଯେଉଁ ଫରେଷ୍ଟ ଡିଭିଜନ ରହିଛି ତତ୍ବାବଧାନରେ ତାହା ଠିକ ହୋଇପାରୁନି । ବିଶେଷ କରି ଗୋପାଳପୁରରୁ ଗୁପ୍ତି, ହଂଶୁଆରୁ ଗୁପ୍ତି ଏବଂ ଗୋପାଳପୁର-ଇଶ୍ବରପୁର ରାସ୍ତାରେ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଏହା ହୋଇପାରିଲେ ହିଁ ସମୁଦ୍ରକୁ ରୋକାଯାଇ ପାରିବ । ଉଭୟ ଲୁଣା ଏବଂ ମଧୁର ଜଳରେ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଚିତ । ''

mangrove forest
mangrove forest (ETV BHARAT ODISHA)

ଲୋକସଭାରେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରସଙ୍ଗ :-

ଲୋକସଭାରେ ଉଠିଲା ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଓ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ବିକାଶ ପ୍ରସଙ୍ଗ । କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ସାଂସଦ ବୈଜୟନ୍ତ ପଣ୍ଡା ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇଥିଲେ । ଏହାର ଉତ୍ତର ରଖି କେନ୍ଦ୍ର ଜଙ୍ଗଲ, ପରିବେଶ ଓ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭୁପେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ୨୦୨୦-୨୧ ଠାରୁ ୨୦୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରୁ ମିଳିଥିବା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭିତରକନିକାରେ ଥିବା ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ବାସସ୍ଥଳୀ ପାଇଁ ୫୧୨.୧୩ କୋଟି, ହେନ୍ତାଳ ବନ ସୁରକ୍ଷା ଓ ନୂତନ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ୪୮୭.୮୭ କୋଟି ଓ ECRICC ଯୋଜନାରେ ୧୬୪୩.୬୩ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଛି । ସେହିପରି ମିଷ୍ଟି ଯୋଜନାରେ ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ୭୦.୨୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଥିବା କହିଥିଲେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭୁପେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ ।

Bhitarakanika Mangrove Forest
Bhitarakanika Mangrove Forest (ETV BHARAT ODISHA)
  • ୨୦୨୦-୨୧ରୁ ୨୦୨୪-୨୫ ମଧ୍ୟରେ ଭିତରକନିକାରେ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ବାସସ୍ଥଳୀ ପାଇଁ ୫୧୨.୧୩ କୋଟି ବ୍ୟୟ ବରାଦ
  • ହେନ୍ତାଳ ବନ ସୁରକ୍ଷା ଓ ନୂଆ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ୪୮୭.୮୭ କୋଟି ବ୍ୟୟ ବରାଦ
  • ECRICC ଯୋଜନାରେ ୧୬୪୩.୬୩ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ ବରାଦ
  • ମିଷ୍ଟି ଯୋଜନାରେ ୨୦୨୩ରେ ୭୦.୨୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ ବରାଦ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ-କାମ ଦେଉଛି ସଚେତନତା, କେନ୍ଦ୍ରାପଡାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ - କେନ୍ଦ୍ରାପଡାର ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ-କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାରେ ବାତ୍ୟା 'ଦାନା' ଭୟ: ହେନ୍ତାଳ ବଣ ଭରସା, କାରଣ ଜାଣନ୍ତୁ... - MANGROVE FOREST IN KENDRAPARA

କଣ କହିଛି ରିପୋର୍ଟ ଏବଂ କଣ ହେଉଛି ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା:-

କେନ୍ଦ୍ର ପରିବେଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଓ ଭୂ-ବିଜ୍ଞାନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅଧୀନରେ ଉପକୂଳ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅନୁଦାନ ଦିଆଯିବା ଓ ଏହାସହିତ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳର ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ୧୯୮୬ରେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି । ୧୯୯୧, ୨୦୧୧ ଓ ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଉପକୂଳ ପରିଚାଳନା ଜୋନ (ସିଆରଜେଡ-CRZ) ଚିହ୍ନଟ ହୋଇ ନୋଟିଫିକେସନ ହୋଇଛି । ଏହା ସତ୍ତ୍ବେ ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟର କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ସମେତ ବାଲେଶ୍ୱର, ଭଦ୍ରକ, ଜଗତସିଂହପୁର, ପୁରୀ ଓ ଗଞ୍ଜାମ ତଟାଞ୍ଚଳ ସୁରକ୍ଷିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ୨୦୧୯-୨୦ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସିଏଜି (କମ୍ପଟ୍ରୋଲର ଆଣ୍ଡ ଅଡିଟର ଜେନେରାଲ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ) ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ସଂଜୟ କୁମାର ଝାଙ୍କ ୨୦୧୫ରୁ ୨୦୨୦ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ରାଜ୍ୟରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରତି ସଚେତନତା ନଥିବା କ୍ଷୋଭ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଇଛି । ଅନୁଦାନ ଅର୍ଥ ଖର୍ଚ୍ଚ ସତ୍ତ୍ବେ ଏହାର ସୁଫଳ ମିଳୁ ନଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଛି । ଅପରପକ୍ଷରେ ଏହି ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରକାଶ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଖବର ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନିଦ ଭାଙ୍ଗିଥିଲା ।

  • ଉପକୂଳ ସୁରକ୍ଷା ଓ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ୧୯୮୬ରେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ
  • ୧୯୯୧, ୨୦୧୧ ଓ ୨୦୧୯ରେ ଉପକୂଳ ପରିଚାଳନା ଜୋନ (CRZ) ଚିହ୍ନଟ ହୋଇ ନୋଟିଫିକେସନ
  • କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, ବାଲେଶ୍ୱର, ଭଦ୍ରକ, ଜଗତସିଂହପୁର, ପୁରୀ ଓ ଗଞ୍ଜାମ ତଟାଞ୍ଚଳ ସୁରକ୍ଷିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ୨୦୧୯-୨୦ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସିଏଜି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ୨୦୧୫ରୁ ୨୦୨୦ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ
Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

ଓଡିଶାରେ ସମୁଦ୍ର ତଟ ସୁରକ୍ଷା ଓ ଲୁଣା ବନ୍ଧ ସୁଦୃଢ଼ୀକରଣ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ଜଳ ସମ୍ପଦ ବିଭାଗ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସମୁଦ୍ର ପ୍ରାଦ୍ୟୋଗିକ ସଂସ୍ଥାନ (ଏନଆଇଓଟି-NIOT) ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଏମଓୟୁ(MOU) ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଛି । ତତ୍କାଳୀନ ରାଜ୍ୟ ବିଭାଗୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଟୁକୁନି ସାହୁଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଯନ୍ତ୍ରୀ ଇଂ ବିଜୟ କୁମାର ମିଶ୍ର ଓ ଏନଆଇଓଟି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଡ. ଜି. ଏ. ରାମଦାସ ଏହି ଏମଓୟୁରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରାଯାଇଥିଲା । ଗତ ୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟର ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରତିରୋଧକ ସମୁଦ୍ର ତଟ ଓ ଲୁଣାବନ୍ଧର ସୁରକ୍ଷା ଦେବା କୁହାଯାଇଥିଲା । ତେବେ ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ତଟାଞ୍ଚଳରେ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ ବିକଶିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଘେରି ମଧ୍ୟ ବଢିଛି ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ବସବାସ ବହୁମାତ୍ରାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଏଥିପାଇଁ ତଟବନ୍ଧ ଓ ପରିବେଶ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇଛି ।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

ରାଜନଗର ବନଖଣ୍ଡ ଅଧିକାରୀ ସୁଦର୍ଶନ ଗୋପୀନାଥ ଯାଦବଙ୍କ କହିବା ହେଲା " ବାତ୍ୟା ଏବଂ ବନ୍ୟା ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟରୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ଏହା ସହ ହିଣ୍ଟରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ବନ୍ୟା ପାଣିର ଗତିରୋଧରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ନେଇଥାଏ ଏହି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । "

ଜିଓ ସିନ୍ଥେଟିକ ୱାଲରେ ଲାଗିଥିଲା ନିଆଁ:

୨୦୧୬ ରୁ ୨୦୧୮ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ରାଜନଗର ମ୍ୟାନଗ୍ରୋଭ ଫରେଷ୍ଟ ଡିଭିଜନ ଓ ପୁରୀ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଡିଭିଜନ ଅଧୀନରେ ୨୨୮ ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତଦନ୍ତ ସମୟରେ ଶୂନରୁ ୩୫ ପ୍ରତିଶତ ଗଛ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା । କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ଜିଲ୍ଲା ରାଜନଗର ପେଣ୍ଠଠାରେ ୩୨ କୋଟି ୯୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇ ଜିଓ ସିନ୍ଥେଟିକ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲା । ମାତ୍ର ଏହି ୱାଲର ଗାବିୟନ ବକ୍ସରୁ ପଥର ବାହାରି ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟକୁ ଚାଲିଯାଉଥିବା ଅତୀତରେ ଦେଖାଯାଇଛି । ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ଏହି ଟ୍ୟୁବୱାଲର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ପାଣ୍ଠିରୁ ୪ କୋଟି ୬୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ତଦନ୍ତ ସମୟରେ ପେଣ୍ଠ ତଟାଞ୍ଚଳ ସୁରକ୍ଷା ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି । ୨୦୧୯ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟରେ ଟ୍ୟୁବୱାଲରେ ନିଆଁ ଲାଗିଥିବାରୁ ଅଧିକ ୩ କୋଟି ୨୮ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତିତ ତଟବନ୍ଧ ସୁରକ୍ଷାକୁ ନେଇ ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ ବହୁ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଯାଇଛି । ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, କେନ୍ଦ୍ରପଡା ଜିଲ୍ଲାରେ ମୋଟ "୭୪୪.୩୭" କି.ମିର ଲୁଣା ତଟବନ୍ଧ ଅଛି । ଏହି ବନ୍ଧ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିବାରୁ ବନ୍ୟା ବାତ୍ୟା ଭଳି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଜିଲ୍ଲାର ୪୫୫ ଗାଁରେ ସମୁଦ୍ର ଓ ନଦୀ ଜଳ ପଶି ଆସୁଛି । ଏଥିସହିତ ଏହି ଜିଲାରେ ଉଭୟ ରାଜନଗର ଓ ମହାକାଳପଡ଼ା ମୋଟ ୬୪ଟି ଗ୍ରାମକୁ ସୁନାମୀ ପ୍ରବଣ ବୋଲି ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିଲା ।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)
  • ରାଜନଗର ପେଣ୍ଠଠାରେ ୩୨ କୋଟି ୯୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟରେ ଜିଓ ସିନ୍ଥେଟିକ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ
  • ୨୦୧୮ରେ ଟ୍ୟୁବ୍ ୱାଲ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ପାଣ୍ଠିରୁ ୪ କୋଟି ୬୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ
  • ୨୦୧୯ ଅଗଷ୍ଟରେ ଟ୍ୟୁବ୍ ୱାଲରେ ନିଆଁ ଲାଗିଯିବାରୁ ଅଧିକ ୩ କୋଟି ୨୮ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ
  • କେନ୍ଦ୍ରପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାରେ ମୋଟ ୭୪୪.୩୭ କିଲୋମିଟର ଲୁଣା ତଟ ବନ୍ଧ
  • ଲୁଣା ବନ୍ଧ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଯୋଗୁଁ ୪୫୫ ଗାଁରେ ସମୁଦ୍ର ଓ ନଦୀ ଜଳ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି
  • ରାଜନଗର ଓ ମହାକାଳପଡ଼ା ବ୍ଲକର ୬୪ ଗାଁ ସୁନାମୀ ପ୍ରବଣ ଚିହ୍ନଟ

ଭିତରକନିକା ପାଇଁ ପୂର୍ବ ସରକାରରେ କଣ ଥିଲା ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନ ?:-

ବଦଳି ଥାଆନ୍ତା ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ରୂପରେଖ । ଏଥିପାଇଁ ତତ୍କାଳୀନ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ବିକାଶ ପାଇଁ ସେତେବେଳର ସରକାର ପ୍ରାୟ ୫୮ କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରିଥିଲେ ଓ ଏଥିରେ ଆଧୁନିକ ଜେଟି ନିର୍ମାଣ ହେବା ସହ ସୂଚନା କେନ୍ଦ୍ର, ତୋରଣ, ୱାଚ ଟାୱାର, ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରହିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ କରାଯିବା ପାଇଁ ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନରେ ଦର୍ଶା ଯାଇଥିଲା । ଆଉ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ପ୍ରକଳ୍ପର ଥ୍ରୀ-ଡ଼ି ଇମେଜ ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ୨୦୨୩ ମସିହା ମେ ମାସ ୨୮ ତାରିଖରେ ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା । ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିଭାଗ ୫୮ କୋଟି ୫୮ଲକ୍ଷ ୫୩ ହଜାର ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ମଞ୍ଜୁର ଅର୍ଥରେ 'ଡାଙ୍ଗମାଳ'ରେ ମୁଖ୍ୟ ତୋରଣ ନିର୍ମାଣ କରାଯିବ । ଏହି ପ୍ରବେଶ ପଥରେ ଏକ ୩ ମହଲା ବିଶିଷ୍ଟ ସୂଚନା କେନ୍ଦ୍ରର ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି କେନ୍ଦ୍ରରେ ଥିଏଟର, ଆକ୍ୱାରିଅମ, ବିଶ୍ରାମ ଗୃହ ସମେତ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପାର୍କ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିବା ପାଇଁ ଚିତ୍ରରେ ଗୋଲାପୀ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖା ଯାଇଥିଲା । ସେହିପରି ଡାଙ୍ଗମାଳରେ ଏକ ୱାଚ୍ ଟାୱାର ନିର୍ମାଣ ହେବା ସହ ଗୁପ୍ତି, ଖୋଳା, ଜୟନଗର, ଡାଙ୍ଗମାଳ ଓ ଚାନ୍ଦବାଲିରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଭାସମାନ ଜେଟି ରଖାଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା । ଜେଟି ନିର୍ମାଣରେ ୩୦ ଲକ୍ଷ, ପ୍ଲାଜା ଓ ପାର୍କ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ୩ କୋଟି ୧୫ ଲକ୍ଷ ୪୩ ହଜାର, ଗୁପ୍ତି ଠାରେ ଜେଟି ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ୯ କୋଟି ୨୩ ଲକ୍ଷ ୭୪ ହଜାର, ଡାଙ୍ଗମାଳ ଠାରେ ଵ୍ୟାଖ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ର ପାଇଁ ୧୪କୋଟି ୩୮ ଲକ୍ଷ ୪୪ ହଜାର ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହାକି ଏବେ ସରକାରୀ ନାଲିଫିତା ତଳେ ରହିଥିବା ସନ୍ଦେହ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଜମିଦାନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମ୍ୟାନଗ୍ରୁଭ ମିତ୍ର ଯୋଜନାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ:

ଉପକୂଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ ଚାଷ ଜମି ସମୁଦ୍ର ଗର୍ଭରେ ଲୀନ ହେଉଥିବା ଦେଖି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ସେଠାରେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ବନବିଭାଗ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିଥିଲେ । ତେବେ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାୟ ୩୫ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ୪୫ ଏକର ଜମିକୁ ସରକାରଙ୍କୁ ଦାନ କରି ସେଠାରେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରି ମ୍ୟାନଗ୍ରୁଭ ମିତ୍ର ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ରାଜନଗର ବନଖଣ୍ଡ ଅଧିକାରୀ।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାରୁ ରାଧାକାନ୍ତ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ

କେନ୍ଦ୍ରାପଡା: ପ୍ରକୃତିର ଅନବତ୍ୟ ଅବଦାନ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ବା ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ । ବାତ୍ୟା ଆସୁ କି ବନ୍ୟା, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ବଡ଼ ସୁରକ୍ଷା କବଚ । ଜନବସତି ଓ ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟରେ ପାଚେରୀ ହୋଇ ଛିଡା ହୋଇଛି । ଲମ୍ବା ଲମ୍ବା ବୃକ୍ଷରାଶି ମଣିଷ ତଥା ଜନବସତିକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ସହ ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ଅସଂଖ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ ବାସସ୍ଥାନ ଯୋଗାଇଛି । 1999 ମସିହା ମହାବାତ୍ୟା ହେଉ କି 'ହୁଡହୁଡ', 'ଫାଇଲିନ' ଓ ନିକଟରେ ଭିତରକନିକା-ଧାମରା ମଝିରେ ମାଡ଼ ହୋଇଥିବା ବାତ୍ୟା 'ଦାନା' ହେଉ, ଏହାର କରାଳ ଗ୍ରାସରୁ କେନ୍ଦ୍ରାପଡାବାସୀ ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ରକ୍ଷା କରି ଆଜିବି ଅଣ୍ଟା ସଳଖି ଛିଡା ହୋଇଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ ।

ଉପକୂଳର ସୁରକ୍ଷା କବଚ:

ଉପକୂଳ ସୁରକ୍ଷାରେ ହେନ୍ତାଳ ବଣର ରହିଛି ବଡ଼ ଭୂମିକା । ଜୈବ ବିବିଧତା ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମୁକାବିଲା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ଗୁରୁ ଦାୟିତ୍ବ ବହନ କରୁଛି । ପୂର୍ବତଟ ବଙ୍ଗୋପସାଗର କୂଳରେ ବିସ୍ତ୍ରୃତ ବେଳାଭୂମି ପ୍ରାୟତଃ ୪୦-୫୦ କିମି ବ୍ୟାପୀ, ତା ଭିତରେ ରହିଛି ୨୫ରୁ କିଲୋମିଟର ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ଭିତରକନିକାର ଅସଂଖ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁମାନଙ୍କ ବାସସ୍ଥାନ ପାଲଟିଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ଏବଂ ନାବିକମାନେ ନିଜର କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ପାଇଁ ଭିତରକନିକା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।

Kendrapara Bhitarkanika Mangrove Forest (ETV Bharat Odisha)

ମନେ ପଡ଼େ ମହାବାତ୍ୟା:

୧୯୯୯ ମହାବାତ୍ୟାରୁ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାବାସୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥିଲା ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ଭିତରକନିକା ଛାତି ଉପରେ ତାଣ୍ଡବ ରଚି ହେନ୍ତାଳ ବଣକୁ ଧରାଶାୟୀ କରି ଦେଇଥିଲା ମହାବାତ୍ୟା । ଏହାପରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବାତ୍ୟାର ମାଡ ସହି ଜିଲ୍ଲାବାସୀମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି ହେନ୍ତାଳ । ସମୁଦ୍ର ଓ ଭୂ-ଭାଗକୁ ଛୁଇଁଥିବା ଉପକୂଳ ଜୋନର ସୁରକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକ ଥିବା ବେଳେ ବନ୍ୟା, ସାମୁଦ୍ରିକ ଝଡ଼ ସହିତ ସୁନାମୀ ଭୟ ସବୁବେଳେ ଉପକୂଳ ଜିଲ୍ଲାରେ ଲାଗି ରହିଛି ।

Bhitarakanika Mangrove Forest
Bhitarakanika Mangrove Forest (ETV BHARAT ODISHA)

ହେନ୍ତାଳ ବଣରେ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ:

ରାଜନଗର ବାସିନ୍ଦା ଅକ୍ଷୟ ନାୟକଙ୍କ କହିବା କଥା, "ହେନ୍ତାଳ ବଣରେ ବିଭିନ୍ନ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ ରହିଛି । ଏହାର ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗବେଷଣା ହୋଇଛି । ହେନ୍ତାଳ ଗଛରୁ ସଂଗୃହୀତ ପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ବାରା ବିଭିନ୍ନ ରୋଗ ଭଲ ହୋଇଥାଏ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ୧୯୭୧ ମସିହା ବାତ୍ୟା ସମୟରେ ରାଜନଗର ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲା ଏହି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । "

mangrove forest
mangrove forest (ETV BHARAT ODISHA)

ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ଜରୁରୀ:

ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସ୍ଥାନୀୟ ବାସିନ୍ଦା କୈଳାସ ମହାନ୍ତି କହିଛନ୍ତି ''ଗୋପାଳପୁରରୁ-ଦୀଘା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବାତ୍ୟା ଆସିଥାଏ । ଧନ ଜୀବନ ହାନୀ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଥାଏ । ବଙ୍ଗୋପସାଗର ଉପକୂଳରେ ଯେଉଁ ସମୁଦ୍ର ରହିଛି, ସେଠାରୁ ଯେଉଁ ଲହରୀ ଆସୁଛି କେବଳ ଏହାକୁ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ରୋକି ପାରିବ । ଭିତରକନିକାରେ ଯେଉଁ ହେନ୍ତାଳ ବଣ କରାଯାଇଛି ତାହା ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇନି । ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପାଣ୍ଠି ଦେଉଛନ୍ତି, ତାକୁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ବେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନକୁ ଦିଆଯାଉଛି । ଯେଉଁମାନେ କେବଳ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ନାମରେ ଅର୍ଥ ଲୁଟ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଯେଉଁ ଫରେଷ୍ଟ ଡିଭିଜନ ରହିଛି ତତ୍ବାବଧାନରେ ତାହା ଠିକ ହୋଇପାରୁନି । ବିଶେଷ କରି ଗୋପାଳପୁରରୁ ଗୁପ୍ତି, ହଂଶୁଆରୁ ଗୁପ୍ତି ଏବଂ ଗୋପାଳପୁର-ଇଶ୍ବରପୁର ରାସ୍ତାରେ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଏହା ହୋଇପାରିଲେ ହିଁ ସମୁଦ୍ରକୁ ରୋକାଯାଇ ପାରିବ । ଉଭୟ ଲୁଣା ଏବଂ ମଧୁର ଜଳରେ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଚିତ । ''

mangrove forest
mangrove forest (ETV BHARAT ODISHA)

ଲୋକସଭାରେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରସଙ୍ଗ :-

ଲୋକସଭାରେ ଉଠିଲା ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଓ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ବିକାଶ ପ୍ରସଙ୍ଗ । କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ସାଂସଦ ବୈଜୟନ୍ତ ପଣ୍ଡା ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇଥିଲେ । ଏହାର ଉତ୍ତର ରଖି କେନ୍ଦ୍ର ଜଙ୍ଗଲ, ପରିବେଶ ଓ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭୁପେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ୨୦୨୦-୨୧ ଠାରୁ ୨୦୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରୁ ମିଳିଥିବା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭିତରକନିକାରେ ଥିବା ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ବାସସ୍ଥଳୀ ପାଇଁ ୫୧୨.୧୩ କୋଟି, ହେନ୍ତାଳ ବନ ସୁରକ୍ଷା ଓ ନୂତନ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ୪୮୭.୮୭ କୋଟି ଓ ECRICC ଯୋଜନାରେ ୧୬୪୩.୬୩ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଛି । ସେହିପରି ମିଷ୍ଟି ଯୋଜନାରେ ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ୭୦.୨୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଥିବା କହିଥିଲେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭୁପେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ ।

Bhitarakanika Mangrove Forest
Bhitarakanika Mangrove Forest (ETV BHARAT ODISHA)
  • ୨୦୨୦-୨୧ରୁ ୨୦୨୪-୨୫ ମଧ୍ୟରେ ଭିତରକନିକାରେ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ବାସସ୍ଥଳୀ ପାଇଁ ୫୧୨.୧୩ କୋଟି ବ୍ୟୟ ବରାଦ
  • ହେନ୍ତାଳ ବନ ସୁରକ୍ଷା ଓ ନୂଆ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ୪୮୭.୮୭ କୋଟି ବ୍ୟୟ ବରାଦ
  • ECRICC ଯୋଜନାରେ ୧୬୪୩.୬୩ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ ବରାଦ
  • ମିଷ୍ଟି ଯୋଜନାରେ ୨୦୨୩ରେ ୭୦.୨୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ ବରାଦ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ-କାମ ଦେଉଛି ସଚେତନତା, କେନ୍ଦ୍ରାପଡାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ - କେନ୍ଦ୍ରାପଡାର ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ-କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାରେ ବାତ୍ୟା 'ଦାନା' ଭୟ: ହେନ୍ତାଳ ବଣ ଭରସା, କାରଣ ଜାଣନ୍ତୁ... - MANGROVE FOREST IN KENDRAPARA

କଣ କହିଛି ରିପୋର୍ଟ ଏବଂ କଣ ହେଉଛି ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା:-

କେନ୍ଦ୍ର ପରିବେଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଓ ଭୂ-ବିଜ୍ଞାନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅଧୀନରେ ଉପକୂଳ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅନୁଦାନ ଦିଆଯିବା ଓ ଏହାସହିତ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳର ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ୧୯୮୬ରେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି । ୧୯୯୧, ୨୦୧୧ ଓ ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଉପକୂଳ ପରିଚାଳନା ଜୋନ (ସିଆରଜେଡ-CRZ) ଚିହ୍ନଟ ହୋଇ ନୋଟିଫିକେସନ ହୋଇଛି । ଏହା ସତ୍ତ୍ବେ ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟର କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ସମେତ ବାଲେଶ୍ୱର, ଭଦ୍ରକ, ଜଗତସିଂହପୁର, ପୁରୀ ଓ ଗଞ୍ଜାମ ତଟାଞ୍ଚଳ ସୁରକ୍ଷିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ୨୦୧୯-୨୦ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସିଏଜି (କମ୍ପଟ୍ରୋଲର ଆଣ୍ଡ ଅଡିଟର ଜେନେରାଲ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ) ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ସଂଜୟ କୁମାର ଝାଙ୍କ ୨୦୧୫ରୁ ୨୦୨୦ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ରାଜ୍ୟରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରତି ସଚେତନତା ନଥିବା କ୍ଷୋଭ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଇଛି । ଅନୁଦାନ ଅର୍ଥ ଖର୍ଚ୍ଚ ସତ୍ତ୍ବେ ଏହାର ସୁଫଳ ମିଳୁ ନଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଛି । ଅପରପକ୍ଷରେ ଏହି ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରକାଶ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଖବର ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନିଦ ଭାଙ୍ଗିଥିଲା ।

  • ଉପକୂଳ ସୁରକ୍ଷା ଓ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ୧୯୮୬ରେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ
  • ୧୯୯୧, ୨୦୧୧ ଓ ୨୦୧୯ରେ ଉପକୂଳ ପରିଚାଳନା ଜୋନ (CRZ) ଚିହ୍ନଟ ହୋଇ ନୋଟିଫିକେସନ
  • କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, ବାଲେଶ୍ୱର, ଭଦ୍ରକ, ଜଗତସିଂହପୁର, ପୁରୀ ଓ ଗଞ୍ଜାମ ତଟାଞ୍ଚଳ ସୁରକ୍ଷିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ୨୦୧୯-୨୦ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସିଏଜି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ୨୦୧୫ରୁ ୨୦୨୦ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ
Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

ଓଡିଶାରେ ସମୁଦ୍ର ତଟ ସୁରକ୍ଷା ଓ ଲୁଣା ବନ୍ଧ ସୁଦୃଢ଼ୀକରଣ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ଜଳ ସମ୍ପଦ ବିଭାଗ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସମୁଦ୍ର ପ୍ରାଦ୍ୟୋଗିକ ସଂସ୍ଥାନ (ଏନଆଇଓଟି-NIOT) ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଏମଓୟୁ(MOU) ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଛି । ତତ୍କାଳୀନ ରାଜ୍ୟ ବିଭାଗୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଟୁକୁନି ସାହୁଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଯନ୍ତ୍ରୀ ଇଂ ବିଜୟ କୁମାର ମିଶ୍ର ଓ ଏନଆଇଓଟି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଡ. ଜି. ଏ. ରାମଦାସ ଏହି ଏମଓୟୁରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରାଯାଇଥିଲା । ଗତ ୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟର ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରତିରୋଧକ ସମୁଦ୍ର ତଟ ଓ ଲୁଣାବନ୍ଧର ସୁରକ୍ଷା ଦେବା କୁହାଯାଇଥିଲା । ତେବେ ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ତଟାଞ୍ଚଳରେ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ ବିକଶିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଘେରି ମଧ୍ୟ ବଢିଛି ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ବସବାସ ବହୁମାତ୍ରାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଏଥିପାଇଁ ତଟବନ୍ଧ ଓ ପରିବେଶ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇଛି ।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

ରାଜନଗର ବନଖଣ୍ଡ ଅଧିକାରୀ ସୁଦର୍ଶନ ଗୋପୀନାଥ ଯାଦବଙ୍କ କହିବା ହେଲା " ବାତ୍ୟା ଏବଂ ବନ୍ୟା ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟରୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । ଏହା ସହ ହିଣ୍ଟରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ବନ୍ୟା ପାଣିର ଗତିରୋଧରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ନେଇଥାଏ ଏହି ହେନ୍ତାଳ ବଣ । "

ଜିଓ ସିନ୍ଥେଟିକ ୱାଲରେ ଲାଗିଥିଲା ନିଆଁ:

୨୦୧୬ ରୁ ୨୦୧୮ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ରାଜନଗର ମ୍ୟାନଗ୍ରୋଭ ଫରେଷ୍ଟ ଡିଭିଜନ ଓ ପୁରୀ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଡିଭିଜନ ଅଧୀନରେ ୨୨୮ ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତଦନ୍ତ ସମୟରେ ଶୂନରୁ ୩୫ ପ୍ରତିଶତ ଗଛ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା । କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ଜିଲ୍ଲା ରାଜନଗର ପେଣ୍ଠଠାରେ ୩୨ କୋଟି ୯୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇ ଜିଓ ସିନ୍ଥେଟିକ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲା । ମାତ୍ର ଏହି ୱାଲର ଗାବିୟନ ବକ୍ସରୁ ପଥର ବାହାରି ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟକୁ ଚାଲିଯାଉଥିବା ଅତୀତରେ ଦେଖାଯାଇଛି । ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ଏହି ଟ୍ୟୁବୱାଲର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ପାଣ୍ଠିରୁ ୪ କୋଟି ୬୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ତଦନ୍ତ ସମୟରେ ପେଣ୍ଠ ତଟାଞ୍ଚଳ ସୁରକ୍ଷା ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି । ୨୦୧୯ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟରେ ଟ୍ୟୁବୱାଲରେ ନିଆଁ ଲାଗିଥିବାରୁ ଅଧିକ ୩ କୋଟି ୨୮ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତିତ ତଟବନ୍ଧ ସୁରକ୍ଷାକୁ ନେଇ ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟ ବହୁ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଯାଇଛି । ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, କେନ୍ଦ୍ରପଡା ଜିଲ୍ଲାରେ ମୋଟ "୭୪୪.୩୭" କି.ମିର ଲୁଣା ତଟବନ୍ଧ ଅଛି । ଏହି ବନ୍ଧ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିବାରୁ ବନ୍ୟା ବାତ୍ୟା ଭଳି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଜିଲ୍ଲାର ୪୫୫ ଗାଁରେ ସମୁଦ୍ର ଓ ନଦୀ ଜଳ ପଶି ଆସୁଛି । ଏଥିସହିତ ଏହି ଜିଲାରେ ଉଭୟ ରାଜନଗର ଓ ମହାକାଳପଡ଼ା ମୋଟ ୬୪ଟି ଗ୍ରାମକୁ ସୁନାମୀ ପ୍ରବଣ ବୋଲି ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିଲା ।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)
  • ରାଜନଗର ପେଣ୍ଠଠାରେ ୩୨ କୋଟି ୯୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟରେ ଜିଓ ସିନ୍ଥେଟିକ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ
  • ୨୦୧୮ରେ ଟ୍ୟୁବ୍ ୱାଲ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ପାଣ୍ଠିରୁ ୪ କୋଟି ୬୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ
  • ୨୦୧୯ ଅଗଷ୍ଟରେ ଟ୍ୟୁବ୍ ୱାଲରେ ନିଆଁ ଲାଗିଯିବାରୁ ଅଧିକ ୩ କୋଟି ୨୮ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ
  • କେନ୍ଦ୍ରପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାରେ ମୋଟ ୭୪୪.୩୭ କିଲୋମିଟର ଲୁଣା ତଟ ବନ୍ଧ
  • ଲୁଣା ବନ୍ଧ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଯୋଗୁଁ ୪୫୫ ଗାଁରେ ସମୁଦ୍ର ଓ ନଦୀ ଜଳ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି
  • ରାଜନଗର ଓ ମହାକାଳପଡ଼ା ବ୍ଲକର ୬୪ ଗାଁ ସୁନାମୀ ପ୍ରବଣ ଚିହ୍ନଟ

ଭିତରକନିକା ପାଇଁ ପୂର୍ବ ସରକାରରେ କଣ ଥିଲା ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନ ?:-

ବଦଳି ଥାଆନ୍ତା ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ରୂପରେଖ । ଏଥିପାଇଁ ତତ୍କାଳୀନ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ବିକାଶ ପାଇଁ ସେତେବେଳର ସରକାର ପ୍ରାୟ ୫୮ କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରିଥିଲେ ଓ ଏଥିରେ ଆଧୁନିକ ଜେଟି ନିର୍ମାଣ ହେବା ସହ ସୂଚନା କେନ୍ଦ୍ର, ତୋରଣ, ୱାଚ ଟାୱାର, ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରହିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ କରାଯିବା ପାଇଁ ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନରେ ଦର୍ଶା ଯାଇଥିଲା । ଆଉ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ପ୍ରକଳ୍ପର ଥ୍ରୀ-ଡ଼ି ଇମେଜ ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ୨୦୨୩ ମସିହା ମେ ମାସ ୨୮ ତାରିଖରେ ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା । ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିଭାଗ ୫୮ କୋଟି ୫୮ଲକ୍ଷ ୫୩ ହଜାର ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ମଞ୍ଜୁର ଅର୍ଥରେ 'ଡାଙ୍ଗମାଳ'ରେ ମୁଖ୍ୟ ତୋରଣ ନିର୍ମାଣ କରାଯିବ । ଏହି ପ୍ରବେଶ ପଥରେ ଏକ ୩ ମହଲା ବିଶିଷ୍ଟ ସୂଚନା କେନ୍ଦ୍ରର ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି କେନ୍ଦ୍ରରେ ଥିଏଟର, ଆକ୍ୱାରିଅମ, ବିଶ୍ରାମ ଗୃହ ସମେତ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପାର୍କ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିବା ପାଇଁ ଚିତ୍ରରେ ଗୋଲାପୀ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖା ଯାଇଥିଲା । ସେହିପରି ଡାଙ୍ଗମାଳରେ ଏକ ୱାଚ୍ ଟାୱାର ନିର୍ମାଣ ହେବା ସହ ଗୁପ୍ତି, ଖୋଳା, ଜୟନଗର, ଡାଙ୍ଗମାଳ ଓ ଚାନ୍ଦବାଲିରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଭାସମାନ ଜେଟି ରଖାଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା । ଜେଟି ନିର୍ମାଣରେ ୩୦ ଲକ୍ଷ, ପ୍ଲାଜା ଓ ପାର୍କ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ୩ କୋଟି ୧୫ ଲକ୍ଷ ୪୩ ହଜାର, ଗୁପ୍ତି ଠାରେ ଜେଟି ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ୯ କୋଟି ୨୩ ଲକ୍ଷ ୭୪ ହଜାର, ଡାଙ୍ଗମାଳ ଠାରେ ଵ୍ୟାଖ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ର ପାଇଁ ୧୪କୋଟି ୩୮ ଲକ୍ଷ ୪୪ ହଜାର ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହାକି ଏବେ ସରକାରୀ ନାଲିଫିତା ତଳେ ରହିଥିବା ସନ୍ଦେହ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

ହେନ୍ତାଳ ବଣ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଜମିଦାନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମ୍ୟାନଗ୍ରୁଭ ମିତ୍ର ଯୋଜନାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ:

ଉପକୂଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ ଚାଷ ଜମି ସମୁଦ୍ର ଗର୍ଭରେ ଲୀନ ହେଉଥିବା ଦେଖି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ସେଠାରେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ବନବିଭାଗ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିଥିଲେ । ତେବେ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାୟ ୩୫ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ୪୫ ଏକର ଜମିକୁ ସରକାରଙ୍କୁ ଦାନ କରି ସେଠାରେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରି ମ୍ୟାନଗ୍ରୁଭ ମିତ୍ର ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ରାଜନଗର ବନଖଣ୍ଡ ଅଧିକାରୀ।

Bhitarkanika  and Mangrove Forest development issues
Bhitarkanika and Mangrove Forest development issues (ETV BHARAT ODISHA)

କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାରୁ ରାଧାକାନ୍ତ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.