ETV Bharat / opinion

ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଡ୍ ଓ ନେଟ ଜିରୋରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ କଠିନ ରାସ୍ତା - CARBON FOOTPRINT

ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ମୁକାବିଲା ନେଇ ସିପି ରାଜେନ୍ଦ୍ରନଙ୍କ ଆଲେଖ୍ୟ

Representational image
Representational image (ETV Bharat)
author img

By ETV Bharat Odisha Team

Published : Feb 18, 2025, 7:25 PM IST

ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଜୁନ ୨୦୨୩ରେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ପରିବେଶଗତ ବିବିଧତା ଓ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶର ସ୍ଥିତି ଉପରେ ୱାର୍ଲ୍ଡ ରିସୋର୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଚେତାବନୀ ଦିଆଯାଇଛି, "ଯଦି ଆମେ ଏହି ପଥରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ଜାରି ରଖୁ, ତେବେ ବିଶ୍ୱ ଜଳବାୟୁ ଏବଂ ଜୈବ ବିବିଧତା ସଙ୍କଟର ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ଏହାର ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣଙ୍କୁ ହରାଇବ ଏବଂ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ବିଶେଷକରି ଛୋଟ ଦ୍ୱୀପ ଏବଂ ବିକାଶଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ, ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପଦ ହରାଇବେ ଯାହା ଉପରେ ସେମାନେ ଜୀବିକା, ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଜଳ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପ୍ରଭାବ ପ୍ରତି ସ୍ଥିରତା ପାଇଁ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।" ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସହଯୋଗୀ ହେଉଛି 'ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ', ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଜଳବାୟୁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏକ ନୂତନ ଉତ୍ପାଦ ।

ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ହେଉଛି ସମୁଦ୍ର ଏବଂ ଉପକୂଳୀୟ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ ସଂରକ୍ଷିତ କାର୍ବନ, 'ବ୍ଲୁ' ଏହାର ଜଳୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତିକୁ ଦର୍ଶାଉଛି । ନୀଳ କାର୍ବନର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ସମୁଦ୍ରରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ (CO2) ଭାବରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଏବଂ ଛୋଟ ଅଂଶ ପାଣି ତଳେ ଥିବା ଅବଶେଷ, ଉପକୂଳୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ, ମାଟି ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଜୀବ ଅର୍ଥାତ୍ ତିମିଠାରୁ ଫାଇଟୋପ୍ଲାଙ୍କଟନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂରକ୍ଷିତ ହୁଏ । ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ହେନ୍ତାଳ ବୃକ୍ଷ (Mangrove), ସମୁଦ୍ର ଘାସ, କେଲ୍ପ ଏବଂ ଟାଇଡାଲ ମାର୍ଶ ଓ ଅନ୍ୟ ଉତ୍ସ କରିଥାଏ ।

ଏହି କାର୍ବନ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରଣାଳୀଗୁଡ଼ିକର ଦକ୍ଷତା, ସ୍ଥଳଭାଗର ଜଙ୍ଗଲ ତୁଳନାରେ CO2 ଶୋଷଣ କରିବାର କ୍ଷମତା ଅଧିକ, ଧୀରେ ଧୀରେ ପଚିଯାଉଥିବା, ଆନାରୋବିକ୍ ମୃତ୍ତିକା କାର୍ବନକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କିମ୍ବା 'ଅବୃତ' କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବାରୁ ଏପରି ହୋଇଥାଏ । ମହାସାଗରର ପ୍ରାୟ 0.2% ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆବୃତ କରି ସେମାନେ କାର୍ବନ ବୁରିଆଲ ପ୍ରାୟ 50% ପାଇଁ ଦାୟୀ, ଲବଣାକ୍ତତା, ତାପମାତ୍ରା ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଜୁଆର ପ୍ରବାହ ଏବଂ ଝଡ଼ ଉଷ୍ଣତାରୁ ବଞ୍ଚି ରହିଥାନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ଜଳବାୟୁ ପ୍ରଶମନ ଏବଂ ଅନୁକୂଳନ କ୍ଷମତା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଜଳବାୟୁ ପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରୁଥିବା ଏବଂ ଉପକୂଳୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ଏହି ଜଳବନ୍ଦୀ ଇକୋସିଷ୍ଟମଗୁଡ଼ିକ, ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ବିକାଶମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯୋଗୁଁ ଶୀଘ୍ର ଅବକ୍ଷୟ କିମ୍ବା ନଷ୍ଟ ହେଉଛି। ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ହ୍ରାସ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ଗତି ପାଇବା ସହିତ, ନୀଳ କାର୍ବନ, କାର୍ବନ ଅଫସେଟ୍, କ୍ରେଡିଟ୍ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଭଳି ଚିନ୍ତାଧାରା ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ରିପୋର୍ଟ କାର୍ଡର ଶୀର୍ଷରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।

କାର୍ବନ ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା:

ଯେହେତୁ ବ୍ଲୁ କାର୍ବନର ସମ୍ପର୍କ CO2 ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ରହିଥାଏ, ଏହି କାର୍ବନ ଅଫସେଟିଂ ହେଉଛି ଏକ ବାଣିଜ୍ୟିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଗ୍ରୀନହାଉସ୍ ଗ୍ୟାସ ନିର୍ଗମନର ଭରଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡିକରେ ନିବେଶ କରାଯାଇଥାଏ । ଯାହା ନିର୍ଗମନକୁ ହ୍ରାସ କରିବା, ଏଡାଇବା କିମ୍ବା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

1997 କ୍ୟୋଟୋ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ମୁଦ୍ରାରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇପାରିବ, ଯାହା ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକୁ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନକୁ ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ଏବଂ କାର୍ବନ ସିଙ୍କକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ଏବଂ ଭଲ୍ୟୁମଟାରୀ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ (VCM)ରେ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ । ଗୋଟିଏ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଏକ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ CO2 ହ୍ରାସ, ପରିହାର କିମ୍ବା ଅପସାରଣ କରିପାରେ ।

ମାଇକ୍ରୋସଫ୍ଟ, ଗୁଗୁଲ୍ ଏବଂ ଷ୍ଟାରବକ୍ସ ପରି ଅନେକ ବଡ଼ ବଡ ସ୍ଂସ୍ଥା VCMର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇ କାର୍ବନ ନିୟୁଟ୍ରାଲିଟି ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରୁଛନ୍ତି । ଉଦାହରଣସ୍ବରୂପ, ଏକ ଏୟାରଲାଇନ କମ୍ପାନୀ ଯାହା କାର୍ବନ ନିୟୁଟ୍ରାଲିଟି ପାଇଁ ଦାବି କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ସେ କେତେ ପରିମାଣର କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ତାହା ଗଣନା କରିପାରିବେ । ସେମାନେ VCM ବ୍ୟବହାର କରି ବ୍ରାଜିଲରେ ଏକ ରିଜେନେରେଟିଭ ଫାର୍ମିଂ (ଏକ କୃଷି ପ୍ରଣାଳୀ ଯାହା ରାସାୟନିକ ଓ କୀଟନାଶକ ବ୍ୟବହାରକୁ କମ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ବଜାୟ ରଖିବାରେ କାମ କରେ) ପ୍ରକଳ୍ପରେ ନିବେଶ କରି ସମାନ ପରିମାଣର କାର୍ବନ ଅଫସେଟ୍ କ୍ରେଡିଟ୍ କ୍ରୟ କରିପାରିବେ । ଏପରି କରିବା ଦ୍ୱାରା ଏୟାରଲାଇନ୍ସ କମ୍ପାନୀ କାର୍ବନ ନିୟୁଟ୍ରାଲିଟି ଦାବି କରିପାରିବ । ଗଛର ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର କାର୍ବନ ଚକ୍ର ଯୋଗୁଁ ଗଛ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଗମନ ଏବଂ ଅପସାରଣର ଗଣିତ ଜଟିଳ । MIT ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଏହା କେବଳ ଅଧିକ ଗଛ ଲଗାଇବା ବିଷୟରେ ନୁହେଁ ବରଂ ସଠିକ୍ ଗଛ ଲଗାଇବା ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ।

କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ମାର୍କେଟ ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ଜାରି ହୋଇଥିବା କ୍ରେଡିଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ଉପରେ ନଜର ରଖିଛି ଏବଂ ପାଣ୍ଠିର ସଠିକ୍ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି କି ନାହିଁ ସେ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ମଧ୍ୟ ଉଠିଛି । ବାଣିଜ୍ୟିକ ପରମିଟ୍ ବ୍ୟବହାରର ସୀମା ରହିଛି କାରଣ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରକୃତି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ଭିନ୍ନ ହେବ, ସେହିପରି ନିର୍ଗମନ ପ୍ରକୃତି ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ହେବ, ଯାହା କାର୍ବନ ଅଫସେଟ୍ ଗଣନା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଜଟିଳ କରିବ । ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ପ୍ରାଥମିକ ଅସୁବିଧା ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ସାମୁଦ୍ରିକ ଏବଂ ଉପକୂଳ ପରିବେଶରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଜଟିଳତା ।

ସ୍ଥଳଚର ଇକୋସିଷ୍ଟମ ବିପରୀତ, ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ଗତିଶୀଳ ପ୍ରକୃତି ଯୋଗୁଁ ଏହାର ପରିଚାଳନା ଏବଂ ତଦାରଖ କରିବା ଅଧିକ କଷ୍ଟକର, ଯାହା ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପ୍ରୟାସକୁ ଜଟିଳ କରିଥାଏ । ଏହା ସହିତ, ବ୍ଲୁ କାର୍ବନର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଜଙ୍ଗଲ କାର୍ବନ ତୁଳନାରେ ନୂଆ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ କାର୍ବନ ପୃଥକିକରଣକୁ ମାପିବା, ରିପୋର୍ଟିଂ କରିବା ଏବଂ ଯାଞ୍ଚ କରିବା ପଦ୍ଧତିଗୁଡ଼ିକ ଏବେ ବି ବିକଶିତ ହେଉଛି । ଅନ୍ୟରଟେ ଅର୍ଥର ନିର୍ଭରଶୀଳତା, ବ୍ୟବହାର ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ପ୍ରାୟତଃ ଧନୀମାନଙ୍କୁ ଲାଭ ପହଞ୍ଚାଏ ଏବଂ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ବଞ୍ଚିତ ରହେ ।

ଟେକ୍ନିକାଲ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ୍:

ଏହି ବୈଷୟିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକଗୁଡ଼ିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଜଳବାୟୁ ଚୁକ୍ତିନାମା ଦ୍ୱାରା ଆବଶ୍ୟକ ମାନଦଣ୍ଡ ପୂରଣ କରିପାରୁଥିବା ଦୃଢ଼ ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ପ୍ରକଳ୍ପ ବିକଶିତ କରିବା କଷ୍ଟକର କରିଥାଏ । ଯୋଜନାର ଆଳ ଦେଖାଇ ବଡ଼ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନକାରୀମାନେ ଭୁଲ ଭାବରେ କ୍ରେଡିଟ୍ ପାଇଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଏହା ସମ୍ଭବ ଯେ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ସାମଗ୍ରିକ ନିର୍ଗମନ ହ୍ରାସ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ସେମାନଙ୍କର ପରିବେଶଗତ-ହାନିକାରକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଯଥାର୍ଥ କରିବା ପାଇଁ ଅଧିକ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ କ୍ରୟ କରିବେ । ସୀମାବଦ୍ଧତା ସତ୍ତ୍ୱେ, ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଭବିଷ୍ୟତରେ ବହୁତ ଆଶା ଅଛି, କାରଣ ଅନେକ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ ଏଥିରେ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସୁବିଧା ଲାଭ କରୁଛନ୍ତି ।

ପ୍ରାୟ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଆଲୋଚନା ପରେ 2024ରେ ବାକୁ ଜାତିସଂଘ ଜଳବାୟୁ ସମ୍ମିଳନୀ (COP29) ବହୁ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ ବିଶ୍ୱ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ ନିୟମରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା । କାର୍ବନ ମାର୍କେଟର ଅଖଣ୍ଡତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପ୍ରୟାସରେ, ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପ୍ୟାରିସ ଚୁକ୍ତିନାମାର ଧାରା 6 ଅନ୍ତର୍ଗତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ସୃଷ୍ଟି, ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ପଞ୍ଜୀକରଣ ପାଇଁ ନିୟମ ଉପରେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ସହଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ କିପରି ସେମାନଙ୍କର ଜଳବାୟୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିପାରିବେ ତାହା ରୂପରେଖ ଦେଇଥାଏ । ଚୁକ୍ତିନାମାର ଧାରା 6.2 ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ପରିବେଶଗତ ଅଖଣ୍ଡତା ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ କ୍ରେତା ଏବଂ ବିକ୍ରେତା ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟ ପାଇଁ ନିୟମ ସ୍ଥିର କରିଛି । ଏହା ବୈଷୟିକ ସମୀକ୍ଷା ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଟ୍ରାକିଂ ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟର ଅଖଣ୍ଡତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଧାରା 6.4 ଏକ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ତଦାରଖ କରାଯାଇଥିବା ଏକ ବିଶ୍ୱ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ ସୃଷ୍ଟି ସହିତ ଜଡିତ, ଯାହା କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଜାରି କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଦୃଢ଼ ପଦ୍ଧତି ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବ । ଜାତିସଂଘ 2050 ସୁଦ୍ଧା "ନେଟ୍ ଶୂନ୍ୟ" ରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି, ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ, ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଯାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଏବଂ ବାସ୍ତବବାଦ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ ସନ୍ତୁଳନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

ଅନ୍ୟପଟେ ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ସଫଳତାର କାହାଣୀ ରହିଛି ଯାହା ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ସମ୍ଭବ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଥାଏ । ୧୯୯୫ ମସିହାରେ ୧୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମେକ୍ସିକୋର ସାନ କ୍ରିସାଣ୍ଟୋର ଉପକୂଳ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଲୋକେ ଦୁଇଟି ଘୂର୍ଣ୍ଣିବାତ୍ୟାରେ ସେମାନଙ୍କର ବିସ୍ତୃତ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଏହାର ପୁନଃରୋପଣ କରିବା ସଂକଳ୍ପ କରି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ତେବେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲକୁ ପୁଣି ଥରେ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରି ସଫଳତାର ଉଦାହରଣ ସାଜିଥିଲେ ଏମାନେ । ୨୦୨୪ ମସିହାରେ ୧୪.୫ ନିୟୁତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ କ୍ରୟ କରି, ସେଲ୍ ଏକ କାର୍ବନ ଅଫସେଟର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ପରିଚୟ ପାଇଛି । ଏହାର କ୍ରେଡିଟ୍‌ର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ, ପ୍ରାୟ ୯.୪ ନିୟୁତ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର, ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ଭୂମି-ବ୍ୟବହାର ପଦକ୍ଷେପରୁ ଆସିଥିଲା । ସେହିପରି, ଟେସଲାର ୨୦୨୪ ଲାଭ କାର୍ଡ ନିୟାମକ କ୍ରେଡିଟ୍ ବିକ୍ରୟ କରି ୯୨ ନିୟୁତ ଡଲାର ଦାବି କରିଛି ଯାହା ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଏହାର ଚତୁର୍ଥ ତ୍ରୟମାସର ସର୍ବମୋଟ ଆୟର ପ୍ରାୟ ୩୦%।

ଭାରତରେ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ:

ଭାରତ ଏକ ଘରୋଇ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ମାର୍କେଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉପରେ କାମ କରୁଛି ଏବଂ ଏପରି ଏକ ପଦ୍ଧତି ବିକଶିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରଖିଛି ଯାହା ମାଧ୍ୟମରେ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ନିର୍ଗମନକୁ ଅପସାରଣ କରିବାରେ ନିବେଶ କରି ସେମାନଙ୍କର ଗ୍ରୀନହାଉସ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗମନ ଭରଣା କରିପାରିବେ । ଏହି ଅଫସେଟିଂ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପୁନଃବନୀକରଣ, ନବୀକରଣୀୟ ଶକ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି ହୋଇପାରେ । ଭାରତ ସରକାର ଜୁନ୍ 2023 ରେ ବହୁ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟ ଯୋଜନା (CCTS)ର ଏକ ଡ୍ରାଫ୍ଟକୁ ଅଧିସୂଚିତ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ନିର୍ଗମନକୁ ଅଫସେଟ୍ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟରୁ ପ୍ରାୟ 652 ନିୟୁତ ଡଲାର ରୋଜଗାର କରିସାରିଛି ଏବଂ ବିଜନେସ୍ ଟୁଡେର 2024 ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଦାବି କରାଯାଇଛି ଯେ, କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଛୋଟ କୃଷି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ଏହି ଯୋଜନାକୁ କ୍ଷୁଦ୍ର-କୃଷକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବ ।

ଏହାମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ...

ଚାଷୀଙ୍କୁ ମୂଲ୍ୟର ଅଧିକାର ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା

Opinion: ଜଳବାୟୁ ପାଇଁ ଏକ ଉଦାସୀନ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା

ଭାରତର ବଢ଼ୁଥିବା ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ସମସ୍ୟା ଓ ସମାଧାନର ନୂଆ ଦିଗ

Opinion: ଭୂତଳ ଜଳ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବାୟୁରୁ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ସଂଗ୍ରହ

ତଥାପି ଏହି କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ ମାର୍କେଟର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ହେଉଛି ଯଦି କମ୍ପାନୀ କାର୍ବନ ଅପସେଟିଂର ଅସମର୍ଥିତ ଦାବି କରେ ତେବେ 'ଗ୍ରୀନୱାସିଂ'କୁ କିପରି ଏଡାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏକ କମ୍ପାନୀ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପାଇଁ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଦାବି କରିପାରେ, ଯାହାକୁ ଜଙ୍ଗଲ ଲଗାଇବାର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କାର୍ବନ ପୃଥକିକରଣ ଲାଭ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଯଦି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟୋଜିତ ଆଇନ କିମ୍ବା ଅଧିନିୟମ, ଯାହା କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କରେ କାର୍ବନ ଅପସେଟିଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ବାଛିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ ତେବେ ସେଥିରେ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ ମାର୍କେଟର ଅଖଣ୍ଡତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଉଚିତ ।

ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଜୁନ ୨୦୨୩ରେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ପରିବେଶଗତ ବିବିଧତା ଓ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶର ସ୍ଥିତି ଉପରେ ୱାର୍ଲ୍ଡ ରିସୋର୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଚେତାବନୀ ଦିଆଯାଇଛି, "ଯଦି ଆମେ ଏହି ପଥରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ଜାରି ରଖୁ, ତେବେ ବିଶ୍ୱ ଜଳବାୟୁ ଏବଂ ଜୈବ ବିବିଧତା ସଙ୍କଟର ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ଏହାର ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣଙ୍କୁ ହରାଇବ ଏବଂ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ବିଶେଷକରି ଛୋଟ ଦ୍ୱୀପ ଏବଂ ବିକାଶଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ, ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପଦ ହରାଇବେ ଯାହା ଉପରେ ସେମାନେ ଜୀବିକା, ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଜଳ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପ୍ରଭାବ ପ୍ରତି ସ୍ଥିରତା ପାଇଁ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।" ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସହଯୋଗୀ ହେଉଛି 'ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ', ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଜଳବାୟୁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏକ ନୂତନ ଉତ୍ପାଦ ।

ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ହେଉଛି ସମୁଦ୍ର ଏବଂ ଉପକୂଳୀୟ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ ସଂରକ୍ଷିତ କାର୍ବନ, 'ବ୍ଲୁ' ଏହାର ଜଳୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତିକୁ ଦର୍ଶାଉଛି । ନୀଳ କାର୍ବନର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ସମୁଦ୍ରରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ (CO2) ଭାବରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଏବଂ ଛୋଟ ଅଂଶ ପାଣି ତଳେ ଥିବା ଅବଶେଷ, ଉପକୂଳୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ, ମାଟି ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଜୀବ ଅର୍ଥାତ୍ ତିମିଠାରୁ ଫାଇଟୋପ୍ଲାଙ୍କଟନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂରକ୍ଷିତ ହୁଏ । ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ହେନ୍ତାଳ ବୃକ୍ଷ (Mangrove), ସମୁଦ୍ର ଘାସ, କେଲ୍ପ ଏବଂ ଟାଇଡାଲ ମାର୍ଶ ଓ ଅନ୍ୟ ଉତ୍ସ କରିଥାଏ ।

ଏହି କାର୍ବନ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରଣାଳୀଗୁଡ଼ିକର ଦକ୍ଷତା, ସ୍ଥଳଭାଗର ଜଙ୍ଗଲ ତୁଳନାରେ CO2 ଶୋଷଣ କରିବାର କ୍ଷମତା ଅଧିକ, ଧୀରେ ଧୀରେ ପଚିଯାଉଥିବା, ଆନାରୋବିକ୍ ମୃତ୍ତିକା କାର୍ବନକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କିମ୍ବା 'ଅବୃତ' କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବାରୁ ଏପରି ହୋଇଥାଏ । ମହାସାଗରର ପ୍ରାୟ 0.2% ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆବୃତ କରି ସେମାନେ କାର୍ବନ ବୁରିଆଲ ପ୍ରାୟ 50% ପାଇଁ ଦାୟୀ, ଲବଣାକ୍ତତା, ତାପମାତ୍ରା ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଜୁଆର ପ୍ରବାହ ଏବଂ ଝଡ଼ ଉଷ୍ଣତାରୁ ବଞ୍ଚି ରହିଥାନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ଜଳବାୟୁ ପ୍ରଶମନ ଏବଂ ଅନୁକୂଳନ କ୍ଷମତା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଜଳବାୟୁ ପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରୁଥିବା ଏବଂ ଉପକୂଳୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ଏହି ଜଳବନ୍ଦୀ ଇକୋସିଷ୍ଟମଗୁଡ଼ିକ, ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ବିକାଶମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯୋଗୁଁ ଶୀଘ୍ର ଅବକ୍ଷୟ କିମ୍ବା ନଷ୍ଟ ହେଉଛି। ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ହ୍ରାସ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ଗତି ପାଇବା ସହିତ, ନୀଳ କାର୍ବନ, କାର୍ବନ ଅଫସେଟ୍, କ୍ରେଡିଟ୍ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଭଳି ଚିନ୍ତାଧାରା ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ରିପୋର୍ଟ କାର୍ଡର ଶୀର୍ଷରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।

କାର୍ବନ ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା:

ଯେହେତୁ ବ୍ଲୁ କାର୍ବନର ସମ୍ପର୍କ CO2 ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ରହିଥାଏ, ଏହି କାର୍ବନ ଅଫସେଟିଂ ହେଉଛି ଏକ ବାଣିଜ୍ୟିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଗ୍ରୀନହାଉସ୍ ଗ୍ୟାସ ନିର୍ଗମନର ଭରଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡିକରେ ନିବେଶ କରାଯାଇଥାଏ । ଯାହା ନିର୍ଗମନକୁ ହ୍ରାସ କରିବା, ଏଡାଇବା କିମ୍ବା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

1997 କ୍ୟୋଟୋ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ମୁଦ୍ରାରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇପାରିବ, ଯାହା ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକୁ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନକୁ ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ଏବଂ କାର୍ବନ ସିଙ୍କକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ଏବଂ ଭଲ୍ୟୁମଟାରୀ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ (VCM)ରେ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ । ଗୋଟିଏ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଏକ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ CO2 ହ୍ରାସ, ପରିହାର କିମ୍ବା ଅପସାରଣ କରିପାରେ ।

ମାଇକ୍ରୋସଫ୍ଟ, ଗୁଗୁଲ୍ ଏବଂ ଷ୍ଟାରବକ୍ସ ପରି ଅନେକ ବଡ଼ ବଡ ସ୍ଂସ୍ଥା VCMର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇ କାର୍ବନ ନିୟୁଟ୍ରାଲିଟି ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରୁଛନ୍ତି । ଉଦାହରଣସ୍ବରୂପ, ଏକ ଏୟାରଲାଇନ କମ୍ପାନୀ ଯାହା କାର୍ବନ ନିୟୁଟ୍ରାଲିଟି ପାଇଁ ଦାବି କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ସେ କେତେ ପରିମାଣର କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ତାହା ଗଣନା କରିପାରିବେ । ସେମାନେ VCM ବ୍ୟବହାର କରି ବ୍ରାଜିଲରେ ଏକ ରିଜେନେରେଟିଭ ଫାର୍ମିଂ (ଏକ କୃଷି ପ୍ରଣାଳୀ ଯାହା ରାସାୟନିକ ଓ କୀଟନାଶକ ବ୍ୟବହାରକୁ କମ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ବଜାୟ ରଖିବାରେ କାମ କରେ) ପ୍ରକଳ୍ପରେ ନିବେଶ କରି ସମାନ ପରିମାଣର କାର୍ବନ ଅଫସେଟ୍ କ୍ରେଡିଟ୍ କ୍ରୟ କରିପାରିବେ । ଏପରି କରିବା ଦ୍ୱାରା ଏୟାରଲାଇନ୍ସ କମ୍ପାନୀ କାର୍ବନ ନିୟୁଟ୍ରାଲିଟି ଦାବି କରିପାରିବ । ଗଛର ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର କାର୍ବନ ଚକ୍ର ଯୋଗୁଁ ଗଛ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଗମନ ଏବଂ ଅପସାରଣର ଗଣିତ ଜଟିଳ । MIT ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଏହା କେବଳ ଅଧିକ ଗଛ ଲଗାଇବା ବିଷୟରେ ନୁହେଁ ବରଂ ସଠିକ୍ ଗଛ ଲଗାଇବା ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ।

କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ମାର୍କେଟ ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ଜାରି ହୋଇଥିବା କ୍ରେଡିଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ଉପରେ ନଜର ରଖିଛି ଏବଂ ପାଣ୍ଠିର ସଠିକ୍ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି କି ନାହିଁ ସେ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ମଧ୍ୟ ଉଠିଛି । ବାଣିଜ୍ୟିକ ପରମିଟ୍ ବ୍ୟବହାରର ସୀମା ରହିଛି କାରଣ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରକୃତି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ଭିନ୍ନ ହେବ, ସେହିପରି ନିର୍ଗମନ ପ୍ରକୃତି ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ହେବ, ଯାହା କାର୍ବନ ଅଫସେଟ୍ ଗଣନା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଜଟିଳ କରିବ । ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ପ୍ରାଥମିକ ଅସୁବିଧା ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ସାମୁଦ୍ରିକ ଏବଂ ଉପକୂଳ ପରିବେଶରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଜଟିଳତା ।

ସ୍ଥଳଚର ଇକୋସିଷ୍ଟମ ବିପରୀତ, ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ଗତିଶୀଳ ପ୍ରକୃତି ଯୋଗୁଁ ଏହାର ପରିଚାଳନା ଏବଂ ତଦାରଖ କରିବା ଅଧିକ କଷ୍ଟକର, ଯାହା ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପ୍ରୟାସକୁ ଜଟିଳ କରିଥାଏ । ଏହା ସହିତ, ବ୍ଲୁ କାର୍ବନର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଜଙ୍ଗଲ କାର୍ବନ ତୁଳନାରେ ନୂଆ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ କାର୍ବନ ପୃଥକିକରଣକୁ ମାପିବା, ରିପୋର୍ଟିଂ କରିବା ଏବଂ ଯାଞ୍ଚ କରିବା ପଦ୍ଧତିଗୁଡ଼ିକ ଏବେ ବି ବିକଶିତ ହେଉଛି । ଅନ୍ୟରଟେ ଅର୍ଥର ନିର୍ଭରଶୀଳତା, ବ୍ୟବହାର ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ପ୍ରାୟତଃ ଧନୀମାନଙ୍କୁ ଲାଭ ପହଞ୍ଚାଏ ଏବଂ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ବଞ୍ଚିତ ରହେ ।

ଟେକ୍ନିକାଲ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ୍:

ଏହି ବୈଷୟିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକଗୁଡ଼ିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଜଳବାୟୁ ଚୁକ୍ତିନାମା ଦ୍ୱାରା ଆବଶ୍ୟକ ମାନଦଣ୍ଡ ପୂରଣ କରିପାରୁଥିବା ଦୃଢ଼ ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ପ୍ରକଳ୍ପ ବିକଶିତ କରିବା କଷ୍ଟକର କରିଥାଏ । ଯୋଜନାର ଆଳ ଦେଖାଇ ବଡ଼ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନକାରୀମାନେ ଭୁଲ ଭାବରେ କ୍ରେଡିଟ୍ ପାଇଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଏହା ସମ୍ଭବ ଯେ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ସାମଗ୍ରିକ ନିର୍ଗମନ ହ୍ରାସ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ସେମାନଙ୍କର ପରିବେଶଗତ-ହାନିକାରକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଯଥାର୍ଥ କରିବା ପାଇଁ ଅଧିକ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ କ୍ରୟ କରିବେ । ସୀମାବଦ୍ଧତା ସତ୍ତ୍ୱେ, ବ୍ଲୁ କାର୍ବନ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଭବିଷ୍ୟତରେ ବହୁତ ଆଶା ଅଛି, କାରଣ ଅନେକ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ ଏଥିରେ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସୁବିଧା ଲାଭ କରୁଛନ୍ତି ।

ପ୍ରାୟ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଆଲୋଚନା ପରେ 2024ରେ ବାକୁ ଜାତିସଂଘ ଜଳବାୟୁ ସମ୍ମିଳନୀ (COP29) ବହୁ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ ବିଶ୍ୱ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ ନିୟମରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା । କାର୍ବନ ମାର୍କେଟର ଅଖଣ୍ଡତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପ୍ରୟାସରେ, ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପ୍ୟାରିସ ଚୁକ୍ତିନାମାର ଧାରା 6 ଅନ୍ତର୍ଗତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ସୃଷ୍ଟି, ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ପଞ୍ଜୀକରଣ ପାଇଁ ନିୟମ ଉପରେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ସହଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ କିପରି ସେମାନଙ୍କର ଜଳବାୟୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିପାରିବେ ତାହା ରୂପରେଖ ଦେଇଥାଏ । ଚୁକ୍ତିନାମାର ଧାରା 6.2 ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ପରିବେଶଗତ ଅଖଣ୍ଡତା ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ କ୍ରେତା ଏବଂ ବିକ୍ରେତା ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟ ପାଇଁ ନିୟମ ସ୍ଥିର କରିଛି । ଏହା ବୈଷୟିକ ସମୀକ୍ଷା ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଟ୍ରାକିଂ ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟର ଅଖଣ୍ଡତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଧାରା 6.4 ଏକ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ତଦାରଖ କରାଯାଇଥିବା ଏକ ବିଶ୍ୱ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ ସୃଷ୍ଟି ସହିତ ଜଡିତ, ଯାହା କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଜାରି କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଦୃଢ଼ ପଦ୍ଧତି ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବ । ଜାତିସଂଘ 2050 ସୁଦ୍ଧା "ନେଟ୍ ଶୂନ୍ୟ" ରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି, ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ, ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଯାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଏବଂ ବାସ୍ତବବାଦ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ ସନ୍ତୁଳନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

ଅନ୍ୟପଟେ ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ସଫଳତାର କାହାଣୀ ରହିଛି ଯାହା ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ସମ୍ଭବ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଥାଏ । ୧୯୯୫ ମସିହାରେ ୧୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମେକ୍ସିକୋର ସାନ କ୍ରିସାଣ୍ଟୋର ଉପକୂଳ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଲୋକେ ଦୁଇଟି ଘୂର୍ଣ୍ଣିବାତ୍ୟାରେ ସେମାନଙ୍କର ବିସ୍ତୃତ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲ ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଏହାର ପୁନଃରୋପଣ କରିବା ସଂକଳ୍ପ କରି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ତେବେ ହେନ୍ତାଳ ଜଙ୍ଗଲକୁ ପୁଣି ଥରେ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରି ସଫଳତାର ଉଦାହରଣ ସାଜିଥିଲେ ଏମାନେ । ୨୦୨୪ ମସିହାରେ ୧୪.୫ ନିୟୁତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ କ୍ରୟ କରି, ସେଲ୍ ଏକ କାର୍ବନ ଅଫସେଟର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ପରିଚୟ ପାଇଛି । ଏହାର କ୍ରେଡିଟ୍‌ର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ, ପ୍ରାୟ ୯.୪ ନିୟୁତ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର, ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ଭୂମି-ବ୍ୟବହାର ପଦକ୍ଷେପରୁ ଆସିଥିଲା । ସେହିପରି, ଟେସଲାର ୨୦୨୪ ଲାଭ କାର୍ଡ ନିୟାମକ କ୍ରେଡିଟ୍ ବିକ୍ରୟ କରି ୯୨ ନିୟୁତ ଡଲାର ଦାବି କରିଛି ଯାହା ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଏହାର ଚତୁର୍ଥ ତ୍ରୟମାସର ସର୍ବମୋଟ ଆୟର ପ୍ରାୟ ୩୦%।

ଭାରତରେ କାର୍ବନ ମାର୍କେଟ:

ଭାରତ ଏକ ଘରୋଇ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ମାର୍କେଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉପରେ କାମ କରୁଛି ଏବଂ ଏପରି ଏକ ପଦ୍ଧତି ବିକଶିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରଖିଛି ଯାହା ମାଧ୍ୟମରେ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ନିର୍ଗମନକୁ ଅପସାରଣ କରିବାରେ ନିବେଶ କରି ସେମାନଙ୍କର ଗ୍ରୀନହାଉସ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗମନ ଭରଣା କରିପାରିବେ । ଏହି ଅଫସେଟିଂ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପୁନଃବନୀକରଣ, ନବୀକରଣୀୟ ଶକ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି ହୋଇପାରେ । ଭାରତ ସରକାର ଜୁନ୍ 2023 ରେ ବହୁ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ବାଣିଜ୍ୟ ଯୋଜନା (CCTS)ର ଏକ ଡ୍ରାଫ୍ଟକୁ ଅଧିସୂଚିତ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ନିର୍ଗମନକୁ ଅଫସେଟ୍ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟରୁ ପ୍ରାୟ 652 ନିୟୁତ ଡଲାର ରୋଜଗାର କରିସାରିଛି ଏବଂ ବିଜନେସ୍ ଟୁଡେର 2024 ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଦାବି କରାଯାଇଛି ଯେ, କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଛୋଟ କୃଷି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ଏହି ଯୋଜନାକୁ କ୍ଷୁଦ୍ର-କୃଷକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବ ।

ଏହାମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ...

ଚାଷୀଙ୍କୁ ମୂଲ୍ୟର ଅଧିକାର ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା

Opinion: ଜଳବାୟୁ ପାଇଁ ଏକ ଉଦାସୀନ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା

ଭାରତର ବଢ଼ୁଥିବା ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ସମସ୍ୟା ଓ ସମାଧାନର ନୂଆ ଦିଗ

Opinion: ଭୂତଳ ଜଳ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବାୟୁରୁ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ସଂଗ୍ରହ

ତଥାପି ଏହି କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ ମାର୍କେଟର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ହେଉଛି ଯଦି କମ୍ପାନୀ କାର୍ବନ ଅପସେଟିଂର ଅସମର୍ଥିତ ଦାବି କରେ ତେବେ 'ଗ୍ରୀନୱାସିଂ'କୁ କିପରି ଏଡାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏକ କମ୍ପାନୀ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପାଇଁ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଦାବି କରିପାରେ, ଯାହାକୁ ଜଙ୍ଗଲ ଲଗାଇବାର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କାର୍ବନ ପୃଥକିକରଣ ଲାଭ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଯଦି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟୋଜିତ ଆଇନ କିମ୍ବା ଅଧିନିୟମ, ଯାହା କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କରେ କାର୍ବନ ଅପସେଟିଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ବାଛିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ ତେବେ ସେଥିରେ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ ମାର୍କେଟର ଅଖଣ୍ଡତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଉଚିତ ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.