हैदराबाद CRS App Launch : केंद्र सरकारनं नागरी नोंदणी प्रणाली (CRS) ॲप लाँच केलं आहे. या ॲपद्वारे तुम्ही आता घरबसल्या जन्म आणि मृत्यू प्रमाणपत्रांची नोंदणी करू शकता. मंगळवारी केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी जन्म आणि मृत्यू नोंदणीसाठी हे मोबाईल ॲप लॉंच केलं. गृहमंत्र्यांनी सांगितलं की, या ॲपमुळं नोंदणी प्रक्रिया सुलभ होईल. गृहमंत्री शाह म्हणाले, आता नागरिक या ॲपवर कधीही, कोणत्याही ठिकाणाहून आणि त्यांच्या राज्याच्या अधिकृत भाषेत जन्म आणि मृत्यू प्रमाणपत्रासाठी नोंदणी करू शकतात. यामुळं नोंदणी प्रक्रिया सोपी आणि सोपी होईल. त्यांनी X वर एका पोस्टमध्ये लिहिलं की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या डिजिटल इंडिया व्हिजन अंतर्गत प्रशासनासह तंत्रज्ञान एकत्रित करण्यासाठी नागरी नोंदणी प्रणाली (CRS) मोबाईल ऍप्लिकेशन आज लॉंच करण्यात आलं. त्यामुळं नोंदणीसाठी लागणारा वेळ लक्षणीयरीत्या कमी होईल.
जन्म आणि मृत्यूसाठी डिजिटल नोंदणी आवश्यक आहे. हे ॲप भारताचे रजिस्ट्रार जनरल आणि जनगणना आयुक्तांनी तयार केलं आहे. जन्म आणि मृत्यू नोंदणी (सुधारणा) कायदा, 2023 नुसार, 1 ऑक्टोबर 2023 पासून देशातील सर्व जन्म आणि मृत्यूंची नोंदणी dc.crsorgi.gov.in या केंद्रीय पोर्टलद्वारे डिजिटल पद्धतीनं करायची आहे. CRS इलेक्ट्रॉनिक वितरणाची प्रक्रिया सुलभ करेल. हे ॲप जन्म आणि मृत्यूची नोंदणी आणि प्रमाणपत्रांची इलेक्ट्रॉनिक वितरणाची संपूर्ण प्रक्रिया अखंड, जलद आणि सोपी करेल. शैक्षणिक संस्थांमध्ये प्रवेश, सरकारी नोकऱ्या आणि विवाह नोंदणी यांसारख्या विविध सेवांसाठी जन्मतारीख म्हणून डिजिटल जन्म प्रमाणपत्र एकच दस्तऐवज असेल. हा केंद्रीकृत डेटाबेस राष्ट्रीय लोकसंख्या नोंदणी (NPR), शिधापत्रिका, मालमत्ता नोंदणी आणि मतदार यादी अद्ययावत करण्यात मदत करेल.
NPR मध्ये 119 कोटी लोकांचा डेटा : NPR साठी डेटा प्रथम 2010 मध्ये संकलित करण्यात आला होता. 2015 मध्ये घरोघरी गणनेद्वारे हा डेटा अपडेट केला गेला. त्यात आधीच 119 कोटी रहिवाशांची माहिती समाविष्ट आहे. नागरिकत्व कायद्यानुसार, NPR ही राष्ट्रीय नागरिक नोंदणी तयार करण्याची पहिली पायरी आहे.
नोंदणीची संपूर्ण प्रक्रिया काय आहे? : कोणत्याही व्यक्तीचा जन्म आणि मृत्यू झाल्यानंतर २१ दिवसांच्या आत या ॲपमध्ये ऑनलाइन माहिती द्यावी लागेल. त्यानंतर ही माहिती निबंधक कार्यालयात पोहोचेल आणि पडताळणी केल्यानंतर प्रमाणपत्र ऑनलाइन उपलब्ध होईल. कोणीही हे ॲप कुठूनही वापरू शकतो. पालकांना जन्मासाठी एक घोषणा द्यावी लागेल. यासाठी मतदार ओळखपत्र, वीज बिल, गॅस कनेक्शन, आधार कार्ड, फोन बिल, पासपोर्ट, रेशन कार्ड, बँक खातं यापैकी कोणतेही एक कागदपत्र देता येईल. हॉस्पिटलमध्ये बाळाचा जन्म झाला, तर त्याची माहिती देण्याची जबाबदारी तेथील व्यवस्थापनाची असेल.
विलंब शुल्क? : जर एखाद्या व्यक्तीनं या ॲपवर २१ दिवसांत माहिती दिली, नाही तर त्याला संबंधित रजिस्ट्रारकडं जावं लागेल. २१ दिवसांनी लागणारे विलंबा शुल्काची पावती क्रमांक टाकावा लागेल. त्यानंतर, प्रक्रिया पुढे सुरु होईल. जर तुम्ही 22 ते 30 दिवसांच्या दरम्यान नोंदणी करत असाल तर 2 रुपये विलंब शुल्क आणि तीच माहिती प्रोफॉर्मामध्ये (फॉर्म 1) द्यावी लागेल. तर 31 दिवस ते एक वर्ष विलंब झाल्यास 5 रुपये विलंब शुल्क भरावं लागेल. याशिवाय जास्त जुन्या प्रमाणपत्रासाठी 10 रुपये शुल्क निश्चित करण्यात आलं आहे. मुदतीत मृत्यूची माहिती न दिल्यास संबंधित निबंधकांशी संपर्क साधावा. खासगी रुग्णालयंही या ॲपवर जन्म आणि मृत्यूची माहिती नोंदवू शकतील.
CRS चा फायदा काय आहे? : CRS ॲपमुळं लोकांना सरकारी कार्यालयात फिरावं लागणार नाही. लोकांचा वेळ तर वाचेलच शिवाय प्रमाणपत्र मिळण्यातही सोय होईल. या ॲपची खास गोष्ट म्हणजे जन्म-मृत्यू प्रमाणपत्रांची फसवणूक टाळता येऊ शकते.
CRS ॲप कसे कार्य करतं? :
- नोंदणीसाठी सर्वप्रथम Google Play Store वरून सिव्हिल रजिस्ट्रेशन सिस्टीम (CRS) मोबाइल ॲप्लिकेशन डाउनलोड करा.
- तिथ तुम्ही आयडी आणि पासवर्ड तयार करून लॉग इन करा.
- ॲप नोंदणीसाठी कॅप्चा सबमिट करा. पडताळणीसाठी नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांकावर एसएमएसद्वारे ओटीपी (टाइम पासवर्ड) पाठवला जाईल. हा OTP टाकून तुम्ही लॉग इन करावं.
- आता तुम्हाला होम स्क्रीनवर जन्म आणि मृत्यू नोंदणीचे पर्याय दिसतील.
- वरच्या डाव्या कोपऱ्यातील मेनूमध्ये, तुम्हाला जन्म, मृत्यू, दत्तक घेणे, प्रोफाइल आणि पेमेंट तपशील यासारखे पर्याय दिसतील.
- जन्म नोंदणीसाठी 'जन्म' निवडा आणि 'रजिस्टर बर्थ' वर टॅप करा. त्यानंतर मुलाची जन्मतारीख, पत्ता आणि कुटुंबाची माहिती यांसारखे तपशील टाका.
- मृत्यूच्या नोंदणीची प्रक्रियाही तशीच सारखी आहे. 'मृत्यू' > 'मृत्यूची नोंदणी करा' निवडा.
- देयक प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर आवश्यक प्रमाणपत्र तयार केलं जाईल.
- प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर जन्म आणि मृत्यू दोन्ही प्रमाणपत्रं थेट ॲपवरून डाउनलोड करा.
हे वाचलंत का :
