हैदराबाद - आपले शरीर झिंक ( जस्त ) तयार करू शकत नाही, म्हणूनच या पोषक मूल्याचा पुरवठा शरीराला बाहेरून करावा लागतो. आपल्या शरीरातील अनेक क्रियांसाठी झिंक आवश्यक आहे. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे, जखमांवर उपचार करणे, चयापचय क्रिया वाढवणे इत्यादी. झिंक मुलाच्या योग्य वाढीसाठी मदत करते आणि प्रथिने, डीएनए संश्लेषणासाठी आपल्या शरीरात आवश्यक असते. आयुर्वेदातही जसदा भस्म किंवा झिंकची राख ही महत्त्वाची समजली जाते. विशेषकरून मधुमेहावरच्या उपचारासाठी ती वापरली जाते. आपण रोज जे पदार्थ खातो त्यात झिंक असू शकते. आपण झिंक कुठल्या कुठल्या अन्नपदार्थात मिळते ते या लेखात पुढे पाहू. –
झिंकची आपल्याला किती गरज आहे ?
आपल्याला खूप मोठ्या प्रमाणात झिंकची गरज नाही. पण सर्वसाधारणपणे रोज झिंकची गरज लागते ती पुढीलप्रमाणे -
- ६ महिने ते १३ वर्षापर्यंतची मुले : २-८ मिग्रॅम
- १४ ते १८ वर्ष : ९-११ मिग्रॅम
- १८ वर्षांच्या पुढचे प्रौढ : ८-११ मिग्रॅम
- गरोदर आणि स्तनपान देणाऱ्या स्त्रिया : ११ -१२ मिग्रॅम
वयाप्रमाणे प्रमाण वाढवावे लागते. बाळाला झिंकची किती गरज आहे हे तुम्ही तुमच्या बालरोग तज्ज्ञाला विचारू शकता. स्त्री आहे की पुरुष यावरही झिंकचे प्रमाण अवलंबून आहे. स्त्रीपेक्षा पुरुषाला रोज २-३ मिली ग्रॅमपेक्षा जास्त झिंकची गरज असते.
झिंकची कमतरता -
जर शरीराला झिंक आवश्यक प्रमाणात मिळाले नाही तर ते मुलांच्या वाढीवर परिणाम करते. झिंकच्या कमतरतेमुळे लैंगिक विकासाला देखील उशीर होऊ शकतो आणि पुरुषांमध्ये नपुंसकता निर्माण होऊ शकते.
झिंकच्या अभावामुळे पुढील कमतरता शरीरात दिसतात - –
- भूक न लागणे
- केस गळणे
- अतिसार
- त्वचेवर पुरळ उठणे आणि त्वचेचे इतर त्रास
- जखम भरण्यास वेळ लागणे
- वजन कमी होणे
- डोळे आणि त्वचेवर फोड येणे
- झिंकचे फायदे
- सर्वसाधारण सर्दी
अमेरिकेच्या नॅशनल इन्स्टिट्युट ऑफ हेल्थ सांगते की, अभ्यासानुसार झिंक लोझेंजेस किंवा सिरप (परंतु गोळीच्या रूपात झिंक पूरक आहार नाही) सामान्य सर्दी लवकर बरी करते. २४ तासात घेतले तर सर्दीची लक्षणेही कमी दिसू लागतात. यासाठी अजून अभ्यासाची गरज आहे.
मुरुम -
अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की झिंक आपली त्वचा निरोगी ठेवण्यास आणि मुरुमांच्या समस्या दूर करण्यात मदत करते. तसेच आपल्या त्वचेला उष्णता आणि थंडीपासून वाचवते. त्वचेचा दाह कमी करण्यास मदत करते.
