हैदराबाद : आईच्या पोटात एकाच वेळी दोन भ्रूण तयार झाल्यास जुळी मुले जन्माला येणार असल्याची पुष्टी डॉक्टर करतात. जुळे दोन प्रकारचे असतात. एक म्हणजे मोनोजाइगोटिक. याला समान म्हणतात. हे घडते जेव्हा एकाच ओव्हममधील दोन शुक्राणू पेशी एकत्र होतात. स्त्री व पुरूषच्या मीलनाने झालेले एक फलितांड दोन भ्रूणांमध्ये विकसित होतो. केवळ अशा प्रकरणांमध्ये एकाच लिंगाची जन्मलेली मुले जन्माला येतात. ते स्त्री किंवा पुरुष असू शकतात. जुळ्यांपैकी एक मुलगी आणि एक मुलगा म्हणून किंवा दोन्ही मुली आणि दोन्ही मुले जन्माला येऊ शकतात.
जुळी मुले कशी जन्मतात? : मोनोझायगोटिक जुळे, जुळे म्हणून जन्माला येण्याची शक्यता जास्त असते. जेव्हा गर्भधारणा झाल्यानंतर 12 दिवसांनी भिन्न शरीरे तयार होऊ शकत नाहीत तेव्हा असे होते. जोडलेल्या जुळ्या मुलांना, जन्मानंतर दिवस किंवा वर्षांनी वेगळे करण्यासाठी आता सर्जिकल उपचार उपलब्ध आहेत. पण ते करण्यासाठी दोन जुळ्या मुलांचे हृदय, मेंदू, यकृत, फुफ्फुसे यासारखे महत्त्वाचे अवयव वेगवेगळे तयार झालेले असावेत. केवळ काही गुंतागुंतीच्या प्रकरणांमध्ये शस्त्रक्रिया करणे योग्य नाही, असे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे. तेलुगू राज्यांतील वीणा आणि वाणी या अशाच जन्मलेल्या अविभाज्य जुळ्या मुली आहेत.
आयव्हीएफ द्वारेही सोय: वंध्यत्वाची समस्या असलेल्यांसाठी आता आयव्हीएफ केंद्रे उपलब्ध आहेत. शुक्राणूंची गुणवत्ता आणि अंडी निर्मितीमधील समस्या येथे ओळखल्या जातात आणि त्यावर उपचार केले जातात. वंध्यत्व नसलेल्या महिलांसाठी बहुतेक IVF केंद्रांमध्ये दोन भ्रूण रोपण केले जातात. कारण एक अयशस्वी झाल्यास दुस-यासोबत मूल जन्माला घालण्याचा त्यांचा प्रयत्न असतो. अशा परिस्थितीत, दोन्ही भ्रूण निरोगी असतील तेव्हाच जुळी मुले जन्माला येतात.
जुळ्यांच्या मनोरंजक गोष्टी : मोरोक्को येथील हलिमा नावाच्या महिलेने 9 मुलांना जन्म देऊन गिनीज बुक ऑफ रेकॉर्डमध्ये स्थान मिळवले आहे. एका प्रसूतीत तिने पाच मुली आणि चार मुलांना जन्म दिला आहे. ज्या स्त्रिया लहान वयात गर्भवती होतात.. किंवा मोठ्या वयात त्यांना जुळी मुले होण्याची शक्यता असते. जगभरात दरवर्षी 16 लाख जुळी मुले जन्माला येतात. 1980-2009 दरम्यान, अमेरिकेत जुळ्या जन्माचे प्रमाण लक्षणीय वाढले. तेथे, 1000 लोकांमागे 18.8 जुळ्या मुलांचे प्रमाण वाढून 33.3 जुळे झाले आहे. आफ्रिकेतील योरुबा जमातीत जुळे होण्याचे प्रमाण जास्त आहे. दर हजारांपैकी 90-100 जुळ्या मुलांचे जन्म होतात. काही संशोधनात असे दिसून आले आहे की ते 'याम' नावाची भाजी खातात म्हणून हे घडत आहे. 2006 मध्ये केलेल्या संशोधनात असे दिसून आले आहे की, आपण सध्या वापरत असलेल्या दुग्धजन्य पदार्थांमुळे जुळी मुले होण्याची शक्यता वाढत आहे. गुरांना दिल्या जाणाऱ्या ग्रोथ हार्मोनचा यात हातभार असल्याचे समोर आले आहे.
