नवी दिल्ली : मानवी शरीरातील जुने आणि खराब झालेले पेशींचे भाग काढून टाकण्याच्या नैसर्गिक प्रक्रियेचा उपयोग क्षयरोग (टीबी) सारख्या संसर्गावर उपचार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. प्रतिजैविकांवर अवलंबून राहणे कमी होते, असे एका नवीन अभ्यासानुसार दिसून आले आहे. फ्रान्सिस क्रिक इन्स्टिट्यूट, यूके येथील संशोधकांनी ऑटोफॅजीपासून बचाव करण्यासाठी जीवाणूंसाठी महत्त्वाच्या जनुकांची तपासणी केली, एक आत्म-नाश यंत्रणा पेशी जेव्हा तणावग्रस्त असतात तेव्हा त्याचा अवलंब करतात. त्यांचा अभ्यास नेचर मायक्रोबायोलॉजीमध्ये प्रकाशित झाला आहे.
मानवी रोगप्रतिकारक पेशी : अभ्यासानुसार, प्रेरित प्लुरिपोटेंट स्टेम पेशींपासून, एक प्रकारचे विशेषज्ञ स्टेम पेशी आणि शरीरातील कोणत्याही पेशी प्रकार बनण्यास सक्षम आहेत. शास्त्रज्ञांनी मॅक्रोफेज किंवा मानवी रोगप्रतिकारक पेशी तयार केल्या. यानंतर, त्यांनी या मॅक्रोफेजना जीनोम संपादन साधनांचा वापर करून ऑटोफॅजी करण्यापासून अक्षम केले.
ऑटोफॅजीची भूमिका सिद्ध : शास्त्रज्ञांना असे आढळून आले की संसर्ग पकडला गेला कि, संपादित मॅक्रोफेजेसमध्ये अधिक प्रतिकृती बनते आणि मोठ्या प्रमाणात यजमान-पेशींचा मृत्यू होतो. परिणाम टीबी सारख्या संसर्गावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी ऑटोफॅजीची भूमिका सिद्ध करतात. हा मार्ग बळकट झाल्यास, विद्यमान प्रतिजैविक औषधे अधिक प्रभावी बनवू शकतात किंवा जिवाणूंनी प्रतिकारशक्ती विकसित केली आहे अशा औषधांना पर्याय देऊ शकतो, असे अभ्यासात म्हटले आहे.
रोगप्रतिकारक शक्तीचा उपयोग : इम्युनोथेरपीने कर्करोगाशी लढा देण्यासाठी रोगप्रतिकारक शक्तीचा उपयोग केल्यामुळे, यजमान-निर्देशित थेरपीसह या रोगप्रतिकारक संरक्षणास चालना देणे, संक्रमणाविरूद्धच्या लढ्यात एक मौल्यवान नवीन साधन असू शकते, विशेषत: प्रतिजैविकांना प्रतिरोधक बनतात, असे मॅक्स गुटीरेझ म्हणाले.
मानवी संरक्षणात ऑटोफॅजीचे महत्त्व : क्रिक येथील क्षयरोग प्रयोगशाळेत होस्ट-पॅथोजेन परस्परसंवाद टीमने रक्ताच्या नमुन्यांमधून वेगळे केलेले मॅक्रोफेज वापरून त्यांचे परिणाम देखील प्रमाणित केले, ज्यामुळे मानवी संरक्षणात ऑटोफॅजीचे महत्त्व पटले. टीबी हे आपल्या स्वतःच्या रोगप्रतिकारक संरक्षणास लक्ष्य करणे खरोखर प्रभावी ठरू शकते याचे एक उत्तम उदाहरण आहे, कारण संसर्ग प्रभावीपणे काढून टाकण्यासाठी विविध प्रतिजैविक उपचारांचा बराच लांब कोर्स लागतो.
ड्रग कंपाऊंड्सची तपासणी : क्रिकमधील सह-प्रथम लेखक आणि पीएचडी विद्यार्थी बेरेन आयलन, बॅक्टेरिया अधिक प्रभावीपणे काढून टाकण्यासाठी जे काही केले जाऊ शकते, ते उपचारांच्या खर्चात आणि प्रवेशयोग्यतेमध्ये देखील खूप फरक करू शकते. टीम आता ड्रग कंपाऊंड्सची तपासणी करण्याची योजना आखत आहे जे लक्ष्यित मार्गाने ऑटोफॅजी वाढवू शकतात. २४ मार्च हा जागतिक क्षयरोग दिन आहे.
