ETV Bharat / sukhibhava

History of chocolate : चॉकलेटची मोठ्या प्रमाणात मागणी, वाचा चॉकलेटचा इतिहास

कॅथरीन सॅम्पेक (Kathryn Sampeck), युनिव्हर्सिटी ऑफ रीडिंगमधील (University of Reading) ऐतिहासिक पुरातत्वशास्त्रातील ग्लोबल प्रोफेसर, चॉकलेट कशी जगभराची घटना बनली हे स्पष्ट करतात. हजारो वर्षांपासून, मेसोअमेरिकन लोकांनी अनेक उद्देशांसाठी कोकोचा वापर केला आहे. विधी अर्पण म्हणून, एक औषध आणि विशेष प्रसंगी आणि दैनंदिन खाण्यापिण्याचे मुख्य घटक म्हणून प्रत्येकाची नावे वेगवेगळी होती. यापैकी एक खास, स्थानिक कोको कॉकोक्शन्सला चॉकलेट म्हणतात.

History of chocolate
चॉकलेटचा इतिहास
author img

By

Published : Dec 27, 2022, 5:33 PM IST

लंडन : चॉकलेटच्या कथेचा एक आकर्षक, समृद्ध इतिहास आहे ज्याबद्दल शिक्षणतज्ञ दररोज अधिक शिकत आहेत. चॉकलेट थिओब्रोमा वंशाच्या लहान, उष्णकटिबंधीय झाडाच्या बिया आंबवून, वाळवून, भाजून आणि बारीक करून बनवले जाते. आज विकले जाणारे बहुतेक चॉकलेट हे (Theobroma cacao) या प्रजातीपासून बनवले जाते, परंतु दक्षिण अमेरिका, मध्य अमेरिका आणि मेक्सिकोमधील स्थानिक लोक इतर अनेक (Theobroma) प्रजातींसह अन्न, पेय आणि औषध बनवतात. कोको किमान 4,000 वर्षांपूर्वी प्रथम ऍमेझॉन बेसिनमध्ये आणि नंतर मध्य अमेरिकेत वापरले केले गेले. कोकोचा सर्वात जुना पुरातत्व पुरावा, शक्यतो 3,500 बीसीई इतका जुना, इक्वाडोरमधून आला आहे.

यीस्टपासून बनवलेल्या भाजलेल्या अन्नाचे वर्णन : मेसोअमेरिका (मेक्सिको आणि मध्य अमेरिका) च्या अनेक भाषांमध्ये कोको हे झाड, बियाणे आणि त्यापासून तयार होणारी तयारी या दोघांचे नाव आहे. कोको (Cacao) हा एक सोयीस्कर कॅच-ऑल शब्द आहे, ज्या प्रकारे इंग्रजीमध्ये ब्रेड पीठ, पाणी आणि यीस्टपासून बनवलेल्या भाजलेल्या अन्नाचे वर्णन करते. हजारो वर्षांपासून, मेसोअमेरिकन लोकांनी अनेक उद्देशांसाठी कोकोचा वापर केला आहे. विधी अर्पण म्हणून, एक औषध आणि विशेष प्रसंगी आणि दैनंदिन खाण्यापिण्याचे मुख्य घटक म्हणून प्रत्येकाची नावे वेगवेगळी होती. यापैकी एक खास, स्थानिक कोको कॉकोक्शन्सला चॉकलेट म्हणतात. (chocolate drinks)

वसाहतवादी आणि चलन : 16व्या शतकात लॅटिन अमेरिकेतील युरोप आणि आफ्रिकेतील वसाहतवाद्यांनी कोकोचा सर्वात लोकप्रिय प्रारंभिक वापर, खाण्या-पिण्याऐवजी चलन म्हणून केला होता. निर्माते आणि ग्राहकांसाठी, चॉकलेटने वर्ग, लिंग आणि वंश यांच्याशी ज्वलंत कनेक्शन विकसित केले. चॉकलेट एक उद्बोधक लघुलेख बनले. चॉकलेटच्या जागतिकीकरणामुळे तीव्र असमानता अधिक खोलवर रुजली आहे. उदाहरणार्थ, 75% चॉकलेटचा वापर युरोप, अमेरिका आणि कॅनडामध्ये होतो, तरीही जगातील 100% कोको स्वदेशी, लॅटिन अमेरिकन आणि आशियाई लोकांद्वारे उत्पादित केला जातो, जे जगातील तयार चॉकलेटपैकी फक्त 25% वापरतात. कमीत कमी 4% वापरणारे आफ्रिकन आहे. (chocolate used as currency)

कोकोवरील संशोधन : पैसे म्हणून काकाओवरील संशोधन लहान नाण्यांच्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेत त्याचा स्थिर विकास दर्शविते. पूर्व-कोलंबियन मेसोअमेरिकेतील अनेक कमोडिटी पैशांपैकी एक. सध्याच्या पश्चिम अल साल्वाडोरमधील रिओ सेनिझा व्हॅली एक विलक्षण उत्पादक होती. केवळ चार उच्च-आकाराच्या शेती केंद्रांपैकी 13 व्या शतकात काकाओ पैशाचा पुरवठा मोठ्या प्रमाणात वाढवला.

आरोग्यावर होणारे परिणाम आणि चव याविषयी वादविवाद : स्पॅनिश वसाहतवाद्यांनी सर्व प्रकारच्या व्यवहारांसाठी त्वरीत सोयीस्कर आणि विश्वासार्ह कोको मनी कायदेशीर निविदा तयार केली. तथापि, सुरुवातीला ते पदार्थ खाण्याबद्दल, त्याचे आरोग्यावर होणारे परिणाम आणि चव याविषयी वादविवाद करत होते. रिओ सेनिझा व्हॅली, ज्याला त्यावेळचे स्थानिक नाव इझाल्कोस या नावाने ओळखले जाते, ते ठिकाण म्हणून प्रसिद्ध झाले.

चॉकलेट पिणे हा समाजीकरणाचा एक मार्ग बनला : एक संकोच सुरू असूनही, 16 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात चॉकलेट युरोपमध्ये प्रचंड लोकप्रिय झाले होते. अमेरिकेतील नवीन फ्लेवर्सपैकी, चॉकलेट विशेषतः मोहक होते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, चॉकलेट पिणे हा समाजीकरणाचा एक मार्ग बनला. 1600 च्या दशकापर्यंत, युरोपीय लोक कोको-स्वादयुक्त मिठाई, पेये आणि सॉसचे वर्णन करण्यासाठी चॉकलेट शब्द वापरत होते. चॉकलेटने लवकरच लोकांच्या कार्यपद्धती बदलण्यास सुरुवात केली. स्पॅनिश साहित्य विद्वान कॅरोलिन नाडेउ यांनी नमूद केल्याप्रमाणे: चॉकलेटच्या आधी, दुपारचे जेवण आणि रात्रीचे जेवण होते म्हणून नाश्ता हा सांप्रदायिक कार्यक्रम नव्हता. स्पेनमध्ये चॉकलेट वाढत्या प्रमाणात लोकप्रिय होत असल्याने नाश्ताही वाढला.

लंडन : चॉकलेटच्या कथेचा एक आकर्षक, समृद्ध इतिहास आहे ज्याबद्दल शिक्षणतज्ञ दररोज अधिक शिकत आहेत. चॉकलेट थिओब्रोमा वंशाच्या लहान, उष्णकटिबंधीय झाडाच्या बिया आंबवून, वाळवून, भाजून आणि बारीक करून बनवले जाते. आज विकले जाणारे बहुतेक चॉकलेट हे (Theobroma cacao) या प्रजातीपासून बनवले जाते, परंतु दक्षिण अमेरिका, मध्य अमेरिका आणि मेक्सिकोमधील स्थानिक लोक इतर अनेक (Theobroma) प्रजातींसह अन्न, पेय आणि औषध बनवतात. कोको किमान 4,000 वर्षांपूर्वी प्रथम ऍमेझॉन बेसिनमध्ये आणि नंतर मध्य अमेरिकेत वापरले केले गेले. कोकोचा सर्वात जुना पुरातत्व पुरावा, शक्यतो 3,500 बीसीई इतका जुना, इक्वाडोरमधून आला आहे.

यीस्टपासून बनवलेल्या भाजलेल्या अन्नाचे वर्णन : मेसोअमेरिका (मेक्सिको आणि मध्य अमेरिका) च्या अनेक भाषांमध्ये कोको हे झाड, बियाणे आणि त्यापासून तयार होणारी तयारी या दोघांचे नाव आहे. कोको (Cacao) हा एक सोयीस्कर कॅच-ऑल शब्द आहे, ज्या प्रकारे इंग्रजीमध्ये ब्रेड पीठ, पाणी आणि यीस्टपासून बनवलेल्या भाजलेल्या अन्नाचे वर्णन करते. हजारो वर्षांपासून, मेसोअमेरिकन लोकांनी अनेक उद्देशांसाठी कोकोचा वापर केला आहे. विधी अर्पण म्हणून, एक औषध आणि विशेष प्रसंगी आणि दैनंदिन खाण्यापिण्याचे मुख्य घटक म्हणून प्रत्येकाची नावे वेगवेगळी होती. यापैकी एक खास, स्थानिक कोको कॉकोक्शन्सला चॉकलेट म्हणतात. (chocolate drinks)

वसाहतवादी आणि चलन : 16व्या शतकात लॅटिन अमेरिकेतील युरोप आणि आफ्रिकेतील वसाहतवाद्यांनी कोकोचा सर्वात लोकप्रिय प्रारंभिक वापर, खाण्या-पिण्याऐवजी चलन म्हणून केला होता. निर्माते आणि ग्राहकांसाठी, चॉकलेटने वर्ग, लिंग आणि वंश यांच्याशी ज्वलंत कनेक्शन विकसित केले. चॉकलेट एक उद्बोधक लघुलेख बनले. चॉकलेटच्या जागतिकीकरणामुळे तीव्र असमानता अधिक खोलवर रुजली आहे. उदाहरणार्थ, 75% चॉकलेटचा वापर युरोप, अमेरिका आणि कॅनडामध्ये होतो, तरीही जगातील 100% कोको स्वदेशी, लॅटिन अमेरिकन आणि आशियाई लोकांद्वारे उत्पादित केला जातो, जे जगातील तयार चॉकलेटपैकी फक्त 25% वापरतात. कमीत कमी 4% वापरणारे आफ्रिकन आहे. (chocolate used as currency)

कोकोवरील संशोधन : पैसे म्हणून काकाओवरील संशोधन लहान नाण्यांच्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेत त्याचा स्थिर विकास दर्शविते. पूर्व-कोलंबियन मेसोअमेरिकेतील अनेक कमोडिटी पैशांपैकी एक. सध्याच्या पश्चिम अल साल्वाडोरमधील रिओ सेनिझा व्हॅली एक विलक्षण उत्पादक होती. केवळ चार उच्च-आकाराच्या शेती केंद्रांपैकी 13 व्या शतकात काकाओ पैशाचा पुरवठा मोठ्या प्रमाणात वाढवला.

आरोग्यावर होणारे परिणाम आणि चव याविषयी वादविवाद : स्पॅनिश वसाहतवाद्यांनी सर्व प्रकारच्या व्यवहारांसाठी त्वरीत सोयीस्कर आणि विश्वासार्ह कोको मनी कायदेशीर निविदा तयार केली. तथापि, सुरुवातीला ते पदार्थ खाण्याबद्दल, त्याचे आरोग्यावर होणारे परिणाम आणि चव याविषयी वादविवाद करत होते. रिओ सेनिझा व्हॅली, ज्याला त्यावेळचे स्थानिक नाव इझाल्कोस या नावाने ओळखले जाते, ते ठिकाण म्हणून प्रसिद्ध झाले.

चॉकलेट पिणे हा समाजीकरणाचा एक मार्ग बनला : एक संकोच सुरू असूनही, 16 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात चॉकलेट युरोपमध्ये प्रचंड लोकप्रिय झाले होते. अमेरिकेतील नवीन फ्लेवर्सपैकी, चॉकलेट विशेषतः मोहक होते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, चॉकलेट पिणे हा समाजीकरणाचा एक मार्ग बनला. 1600 च्या दशकापर्यंत, युरोपीय लोक कोको-स्वादयुक्त मिठाई, पेये आणि सॉसचे वर्णन करण्यासाठी चॉकलेट शब्द वापरत होते. चॉकलेटने लवकरच लोकांच्या कार्यपद्धती बदलण्यास सुरुवात केली. स्पॅनिश साहित्य विद्वान कॅरोलिन नाडेउ यांनी नमूद केल्याप्रमाणे: चॉकलेटच्या आधी, दुपारचे जेवण आणि रात्रीचे जेवण होते म्हणून नाश्ता हा सांप्रदायिक कार्यक्रम नव्हता. स्पेनमध्ये चॉकलेट वाढत्या प्रमाणात लोकप्रिय होत असल्याने नाश्ताही वाढला.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.